بریده‌هایی از کتاب راه باریک آزادی

حکومت باید به مردمی که خطاها را صادقانه گزارش می‌دهند اطمینان داشته باشد و مردم باید بتوانند به نهادهای حکومتی اعتماد کنند، تا آن حد که با اشتراک گذاشتن اطلاعات آبروی‌شان را در معرض خطر بگذارند.

هر قدر زندگی ما پیچیده‌تر می‌شود، نیاز بیشتری به حل وفصل مرافعات، مقررات‌گذاری، خدمات عمومی، و حمایت از آزادی‌های‌مان داریم. در عین حال، هر چه لویاتان پرظرفیت‌تر می‌شود مهارش دشوارتر خواهد بود. لذا جامعه - یعنی مردم عادی، همهٔ ما و سازمان‌ها و انجمن‌های‌مان- باید قدرتمندتر بشود تا آن را کنترل کند.

شکست لویاتان‌های کاغذی در ظرفیت‌سازی، برای شهروندان‌شان شمشیری دو لبه است. یک حکومت ناتوان‌تر کمتر می‌تواند سرکوب‌شان کند. آیا این شالوده‌ای برای نوعی آزادی است؟ متأسفانه نوعاً خیر. بلکه مصیبت‌های دو جهان بر شهروندان لویاتان‌های کاغذی آوار می‌شود. این حکومت‌ها هنوز بسیار استبدادی هستند - آنها نهادهٔ ناچیزی از مردم دریافت می‌کنند و لذا به عدم پاسخگویی در مقابل آنان ادامه می‌دهند، و علاوه بر آن قید و بند اخلاقی چندانی در مورد سرکوب یا کشتارشان ندارند. هم‌زمان، شهروندان نقش حکومت را نیز به عنوان داور در مرافعات، اعمال‌کنندهٔ قانون، و فراهم آورندهٔ خدمات عمومی از دست می‌دهند. لویاتان‌های کاغذی هیچ تلاشی برای خلق آزادی یا کاستن از شدت هنجارهای مغایر با آن به خرج نمی‌دهند. در واقع همان‌گونه که خواهیم دید لویاتان‌های کاغذی غالباً قفس هنجارها را تنگ‌تر و نه فراخ‌تر می‌سازند.

مردم کنگو در این باره یک لطیفه درست کرده‌اند: کنگو از زمان کسب استقلال از بلژیک در سال ۱۹۶۰ تاکنون شش قانون اساسی داشته، اما در همگی آنها اصل پانزدهم یکسان بوده است. چارلز موریس نخست‌وزیر فرانسه در قرن نوزدهم، می‌گفت قانون اساسی باید «کوتاه و مبهم» باشد. اصل پانزدهم این توصیهٔ او را به اجرا می‌گذارد. این اصل کوتاه و مبهم است؛ چون خیلی ساده می‌گوید «گلیمت را خودت از آب بیرون بکش.»

پیدایش حکومت‌های قدرتمند اغلب با مقاومت مواجه می‌شود چون مردم از استبداد می‌ترسند

همین که یک حکومتِ واجد ظرفیت لازم برای به زنجیر کشیدن تبهکاران و به اجرا گذاشتن قانون مستقر می‌شود، قفس هنجارها غالباً شروع به شکستن می‌کند.

شالودهٔ اساسی یک زندگی شایسته و رضایت‌بخش بر عدم سلطه استوار است- آزادی از سلطه، ترس و ناامنی شدید.

در حقیقت ایجاد شرایط برای آزادی یک فرآیند چندوجهی است، در بردارندهٔ مهار مرافعه و خشونت، شکستن قفس هنجارها، و در بند کردن قدرت و استبداد نهادهای حکومتی.

آلیس که هنوز یک کمی نفس نفس می‌زد گفت، «آخر در کشور ما اگر برای مدت طولانی خیلی سریع بدویم، یعنی همین کاری که ما داشتیم انجام می‌دادیم، معمولاً به جایی دیگر می‌رسیم.» ملکه گفت «چه کشور کُند و تنبلی دارید! اکنون و اینجا، همان‌گونه که می‌بینی، برای اینکه در همان مکان قبلی بمانی لازم است تا جایی که می‌توانی سریع بدوی.»

به مردم به همان اندازه‌ای که برای‌شان کافی بود امتیاز دادم، نه کمتر و نه بیشتر از حق‌شان. از کسانی که قدرت داشتند و برای ثروت‌شان مورد حسادت قرار می‌گرفتند مراقبت کردم تا آسیبی نبینند. من برپا ایستادم، سپر نیرومندم را گرداگرد هر دو طرف قرار دادم و نگذاشتم هیچ طرف به ناحق غلبه کند. هدف از اصلاحات سولون تقویت مردم در برابر فرادستان بود، درحالی که هم‌زمان به فرادستان نیز اطمینان می‌داد منافع‌شان مورد تهدید جدی قرار نمی‌گیرد.