بریده‌هایی از کتاب مرشد و مارگریتا

شب به سواران رسيد، بر سرشان فرود آمد، آن‌ها را دربرگرفت و اين‌جا و آن‌جا در آسمان غم‌انگيز لكه‌های كوچك نورانی و رنگ‌پريده‌ای را پراكند؛ ستارگان بودند.

ــ بسوز، بسوز، زندگی سپری‌شده. مارگريتا به‌صدای بلند گفت: «بسوزيد درد و رنج‌های قديمی.»

«بله، تارهای سفيد... روی سرت دربرابر چشمان من، انگار برف نشسته... آه ای سر عزيز كه اين‌همه رنج برده‌ای! و چشمانت، چشم‌هايت را نگاه كن، خالی هستند... شانه‌هايت فروافتاده‌اند، اين بارهايی كه روی شانه‌هايت سنگينی می‌كنند... فلجت كرده‌اند، معلولت كرده‌اند...»

لطفآ به اين موضوع خوب فكر كن: اگر بدی وجود نداشته باشد، نيكی تو به‌چه درد می‌خورد و زمين چنان‌چه سايه‌های شر در آن حضور نداشته باشند، به چه صورتی درمی‌آيد؟ آيا اين سايه‌های شر را آدم‌ها و اشياء پديد نياورده‌اند؟

«فروشگاه ويژه‌ی خارجی‌ها» تعريف كردند كه آن دو ولگرد به‌طرف سقف پرواز كرده و آن‌جا مانند بادكنك روده‌ی گوسفند كه به‌دست بچه‌ها می‌دهند تركيدند. البته آدم شك می‌كند كه اين رويداد واقعآ به اين صورت اتفاق افتاده باشد، اما وقتی آدم نمی‌داند، نمی‌داند ديگر.

دو چشم به مارگريتا خيره مانده بودند. در عمق چشم راست شعله‌ای زبانه می‌كشيد. اين چشم به‌نظر می‌آمد می‌تواند تا اعماق روح انسان نفوذ كند و به پنهانی‌ترين رازهای درونی‌اش پی ببرد. چشم چپ خالی و سياه بود، مانند سوراخی تنگ و آلوده به گرد زغال، يا دهانه‌ی ژرف و سرگيجه‌آور چاهی ظلمانی و بی‌پايان.

ظرف چند لحظه با چند تكه چوب تلفنی درست كرد و معلوم نيست به كی دستور داد بی‌درنگ خودرويی بفرستند. درواقع كم‌تر از يك دقيقه بعد، خودرو آن‌جا حاضر شد. خودرو روباز روی يكی از جزيره‌ها فرود آمد. فقط به‌جای راننده كلاغ سياهی با نوك بلند كه كلاهی با روكش مشمايی به‌سر داشت و دست‌كش‌هايی شبيه دستكش شمشيربازها به‌دست، پشت فرمان نشسته بود

شعبده‌باز گفت: «اما من، به شما توصيه نمی‌كنم به بيمارستان برويد. مردن در سالنی در بيمارستان ميان آه و ناله‌های مريض‌های مداوانشدنی چه مفهومی می‌تواند داشته باشد؟ با بيست و هفت هزار روبلی كه ماهيانه دراختيار داريد بهتر نيست جشنی به‌پا كنيد، سمی بخوريد و ميان نوای ويولن، زيبارويان و دوستان شاد و سرحال به آن دنيا برويد؟»

عزازيل بدون داشتن كليد، به‌راحتی چمدان او را باز كرد. ابتدا مرغ بريان‌شده‌ی بزرگی را از آن بيرون كشيد كه يك رانش پيش از آن مصرف شده بود و توی روزنامه‌ای با لكه‌های چرب پيچيده شده بود.

پشت ميز عظيم كه دوات كريستال بزرگی رويش بود، كت و شلواری خالی نشسته بود و قلم را بدون قطره‌ای مركب روی ورق كاغذی می‌دواند. كت و شلوار، كراوات هم داشت و خودنويسی در جيب كوچك روی كتش بود، اما بالای كت نه از گردن خبری بود و نه از سر، ضمنآ هيچ دستی هم از آستين‌ها بيرون نيامده بود.

يسوعا سرش را بلند كرد. مگس‌ها وزوزكنان به‌پرواز درآمدند و كسانی كه پايين صليب ايستاده بودند صورتی ديدند با چشم‌های ورم‌كرده، پر از نقطه‌های قرمز بر اثر گزش مگس‌ها، چهره‌ای كه ديگر شناخته نمی‌شد.

صورتش به‌طور كامل در معرض حمله‌ی مگس‌ها و خرمگس‌ها قرار گرفته و زير نقابی سياه و پرجنب‌وجوش و پرغوغا پنهان شده بود. زير بغل‌ها، شكم و كشاله‌های رانش را خرمگس‌های درشت به‌تصرف خود درآورده و شيره‌ی بدن جوانش را می‌مكيدند.

عشق مانند آدم‌كشی كه در گوشه‌ی تاريكی از پس‌كوچه‌ای ناگهان قد علم كند، ناگهان در دل‌مان شعله‌ور شد و هردومان را به آتش كشيد. آن‌گونه كه صاعقه بر سر كسی فرود می‌آيد، يا خنجری سينه‌ی كسی را می‌شكافد،

گربه سربريده را به فاهوت داد و او هم موهايش را چنگ زد و دستش را بالا برد تا آن را به تماشاچيان نشان بدهد و سر بريده با صدايی نوميدانه كه در سرتاسر سالن شنيده شد، فرياد زد: «دكتر، دكتر را خبر كنيد.»

اما چيزی از اين بدتر هم در اتاق وجود داشت: موجود ديگری بی‌تكلف روی يكی از مخده‌های جواهرفروش لم داده بود: همان گربه‌ی سياه عظيم‌جثه بود، گيلاسی نوشيدنی در يك پنجه و چنگالی در پنجه‌ی ديگر داشت كه تكه‌ای قارچ در نمك و سركه خوابانده به نوك آن زده بود.

فردی يكراست از آينه‌ی ديواری بيرون آمد. قد كوتاهی داشت، اما شانه‌هايش بی‌نهايت پهن بودند، كلاه شاپويی به‌سر داشت و يكی از دندان‌های نيشش از دهانش بيرون زده بود، درنتيجه قيافه‌اش را كه همين‌طوری هم كريه بود، به‌طرز عجيبی كريه‌تر می‌كرد. از همه‌ی اين‌ها گذشته، موهايش سرخ آتشين بودند.

هر قدرتی خشونتی است كه نسبت به مردم اِعمال می‌شود و زمانی خواهد رسيد كه ديگر قدرتی به‌جا نخواهد ماند

«گفتن حقيقت آسان و دلپذير است.»

زمانی خواهد رسيد كه ديگر قدرتی به‌جا نخواهد ماند، نه مال سزار و نه مال هر كس ديگری. آدم‌ها وارد دوران حكم‌فرمايی حقيقت و عدالت خواهند شد كه هرگونه قدرتی در آن بی‌ثمر خواهد بود.»

گفته‌ام كه پرستشگاه كه مربوط به ايمانی قديمی است فرو خواهد ريخت و به‌جايش پرستشگاه جديدی از حقيقت بنا خواهد شد.