بریده‌هایی از کتاب خالکوب آشوویتس

بله، یک لکه باید بماند تا لالی را به یاد خطر جدیدی بیندازد که وارد زندگی‌اش شده است. او باید همیشه از این مرد که روحش سردتر از چاقوی جراحی‌اش است، حذر کند.

سلیکا می‌رود و ایوانا رفتنش را تماشا می‌کند. «ای وای! چقدر خوشگله! حتی تو این لباس‌های ژنده هم زیباست.» «آره، زیباست. تمام روز به من لبخند می‌زد، فقط برای این‌که خیالم راحت باشه. زیباییش فقط ظاهری نیست.»

از او می‌پرسد که آیا اخیراً کتاب خوبی خوانده است. بارتسکی غُر می‌زند: «کتاب؟ من اصلاً کتاب نمی‌خونم.» «باید بخونی.» «چرا؟ کتاب‌ها به چه دردی می‌خورن؟» «می‌تونی یه عالمه چیز ازشون یاد بگیری و دخترا دوست دارن که چندخطی از کتاب‌ها یا شعری را از حفظ براشون بخونی.»

«من نمی‌تونم...» او نمی‌تواند کاری کند جز قدردانی. می‌داند بدهی‌ای دارد که قادر به پرداختش نیست، نه حالا، نه این‌جا، به واقع هیچ‌وقت.

«نجات یک نفر، نجات جهان است.»

«پپن، چرا منو انتخاب کردی؟» «مردی نیمه‌گرسنه رو دیدم که برای نجات تو،‌ زندگیش رو به خطر انداخت. فکر کردم شاید ارزش نجات دادن رو داشته باشی. فردا صبح می‌آم دنبالت.

خواه ناخواه قاطی سیاست می‌شه. سیاست کمکت می‌کنه دنیا رو بشناسی اون‌قدر که دیگه هیچ‌چیزی رو درک نمی‌کنی، و عاقبت از اردوگاه اسرا سر درمی‌آری. سیاست و مذهب، هر دوشون.»

پپن می‌پرسد: «چی دوست داشتی؟» لالی موذیانه لبخند می‌زند. پپن می‌گوید: «اسمش چیه؟» «معشوقم؟ نمی‌دونم. هنوز همدیگرو ملاقات نکردیم.»

ایستاده در آستانهٔ جهنم، دوزخی از احساسات درونش به غلیان درمی‌آید.

انتخاب زندگی خودش یه جور اعتراضه، یه جور عمل قهرمانانه است.»

زندگیتون به این بستگی داره که هیچی نگین. متوجه شدین؟»

«یک نفر را که نجات دهی، گویی جهان را نجات داده‌ای.»

«من به آینهٔ خودم نگاه می‌کنم و دنیایی رو می‌بینم که دنیای تو رو به زیر می‌کشه.»

«تو جهان رو در آینهٔ خودت می‌بینی، من هم در آینهٔ خودم.»

چشمک ستاره‌های بالای سرش دیگر آرامش‌بخش نیست. آن‌ها صرفاً شکاف بین آنچه زندگی می‌تواند باشد و آنچه را که اکنون است به یاد لالی می‌آورند؛

فقط مرگ در این مکان تسلیم نمی‌شود.

خواندن آن را بدون استثناء به همه پیشنهاد می‌دهم، چه صد داستان در بارهٔ هولوکاست خوانده باشند، چه هیچ‌چیزی در این‌باره نخوانده باشند.

«ما مشت داریم، اونا تفنگ... فکر می‌کنی کی این جنگ رو ببره؟»

«نجات یک نفر، نجات جهان است.»

می‌خوام یادم بره کجا هستم و چه اتفاقی برای خانواده‌ام افتاده. وقتی منو بغل می‌کنه، توی همون لحظات کوتاه، همه چی از یادم می‌ره. فکر می‌کنی اشتباهه که می‌خوام لحظاتی از واقعیت فرار کنم؟»