بریده‌هایی از کتاب یادداشت‌های زیرزمین و شب‌های روشن

وقتی آدم می‌بیند چاره‌ای جز تحمل کردن ندارد، تا چه حد خود را پست و حقیر احساس می‌کند.

آه چه خوب می‌شد اگر آدم می‌توانست حتا برای مدت کوتاهی هم که شده، کورکورانه، بدون فکر کردن، بی‌آن‌که دنبال علتش بگردد، ضمن کنار گذاشتن هرگونه آگاهی درونی، خود را به‌دست احساسش بسپارد!

روزی هم که آرزوهامان برآورده شوند، اولین کسی هستیم که از این بابت رنج می‌بریم.

آه، خداجان، یعنی یک لحظه شادکامی برای تمام عمر یک آدم کافی نیست؟...

آه چه خوب می‌شد اگر آدم می‌توانست حتا برای مدت کوتاهی هم که شده، کورکورانه، بدون فکر کردن، بی‌آن‌که دنبال علتش بگردد، ضمن کنار گذاشتن هرگونه آگاهی درونی، خود را به‌دست احساسش بسپارد!

برای رنج‌تان هیچ احترامی قایل نیستید.

لذت‌بخش است که آدم در این قرنی که همه چیزش منفی است، چنین تعریف‌هایی دربارهٔ خودش بشنود.

آدم خیالپرداز، بیهوده میان خاکستر خواب و خیال‌های گذشته‌اش کند و کاو می‌کند، میان این خاکستر دست کم جرقه‌ای را می‌جوید تا در آن بدمد و با آتشی جدید به قلب سرد شده‌اش گرما بخشد و در آن همهٔ چیزهایی را که در گذشته دلپذیر بوده‌اند بجوید

حال انسان کارش به کجا می‌کشد؟ درهرصورت هربار که به یکی از هدف‌هایش می‌رسد، احساس ملال می‌کند. اصرار دارد به هدفش برسد، اما به‌محض رسیدن دیگر خشنود نیست. این موضوع واقعآ خنده‌دار است.

دعا می‌کنم آسمان بختت همواره درخشان و لبخند محبت‌آمیزت آرام باشد. سعادتی را که به قلب تنها و حق شناس دیگری بخشیده‌ای متبرک باد. آه، خداجان، یعنی یک لحظه شادکامی برای تمام عمر یک آدم کافی نیست؟...

شرایط دیگری هم مدام آزارم می‌دادند: متوجه می‌شدم که شبیه هیچ‌کس نیستم و هیچ‌کس هم به من شباهت ندارد. به خودم می‌گفتم: «من تنهایم، حال آن که «آن‌ها» یک گروهند!» بعد به فکر فرو می‌رفتم.

آدم‌ها فقط به رنج و ناراحتی‌هاشان می‌اندیشند و توجهی به خوشبختی‌شان ندارند. اگر به خوشبختی‌شان فکر کنند، خواهند دید که در هریک از مراحل زندگی‌شان خوشبختی هم یافت می‌شود.

وقتی آدم می‌بیند چاره‌ای جز تحمل کردن ندارد، تا چه حد خود را پست و حقیر احساس می‌کند.

سر زانوی شلوارم لکهٔ زردرنگ بزرگی افتاده بود. پیش‌بینی می‌کردم که این لکه نُه‌دهم شخصیتم را از بین خواهد برد.

هر آدم شرافتمندی در زمان ما به اجبار فرومایه و برده است.

ه‌خود می‌گفتم: «صورتم قشنگ نیست، بنابراین باید دست‌کم موقرانه، متفکرانه و به‌ویژه هوشمندانه باشد.»

وقتی آدم می‌بیند چاره‌ای جز تحمل کردن ندارد، تا چه حد خود را پست و حقیر احساس می‌کند.

اگر آدم کسی را دوست داشته باشد، از خوشبخت بودن هم می‌تواند چشم بپوشد.

اول از همه من قادر به دوست داشتن کسی نیستم، چون، باز هم تکرار می‌کنم که دوست داشتن برای من مفهومش بدرفتاری و تسلط روحی داشتن نسبت به‌طرف است. هرگز هم نتوانسته‌ام عشق را به‌صورت دیگری برای خودم مجسم کنم. امروز به این نتیجه رسیده‌ام و گاهی به خودم می‌گویم اگر کسی می‌خواهد من دوستش داشته باشم، مفهومش این است که با کمال میل این حق را به من داده که با او بدرفتاری کنم و عذابش بدهم.

زن و شوهر اگر واقعآ یک‌دیگر را دوست داشته باشند، هیچ‌کس، هیچ‌کس نباید بداند چه اتفاقی بین آن دو افتاده. مشاجره‌شان را بر سر هر موضوعی و یا هر علتی که باشد، نباید برای کسی تعریف کنند و حتا زن از مادرش نخواهد در این میان داوری کند.