بریده‌هایی از کتاب ژاپن چگونه ژاپن شد؟

برنامه‌های آموزشی ژاپن همیشه در درجه اول بر مبنای هماهنگی با نیازهای جدید تولید بوده است. یعنی تربیت افراد متخصص برای بخش‌های صنعت، کشاورزی و تجارت، انتقال ارزش‌ها در درجه دوم اهمیت قرار داشت.

برنامه‌ریزان آموزشی ژاپن تنها به فکر با سواد کردن مردم نیستند، بلکه تأکید بسیاری بر پرورش روحی و جسمی جوانان و تقویت اعتماد به نفس آنان دارند. والدین هم از اوایل کودکی کوشش دارند اعتماد به نفس فوق‌العاده‌ای در کودکان ایجاد کنند. با بچه‌ها با روش‌های مسالمت‌آمیز رفتار می‌شود و اعمال و رفتار آنها به خوبی تحت کنترل است. خطاکار سرزنش می‌شود نه تنبیه، والدین می‌توانند هر زمان که بخواهند به کلاس‌های درس کودکان خود در مدارس رفته، در انتهای کلاس بایستند و به همراه سایر پدر و مادرها در تمام طول مدت کلاس، ناظر بر اعمال و رفتار کودکان خود باشند. برای افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان از آنان خواسته می‌شود در موقع حضور و غیاب با صدای بلند بگویند حاضر. از آنان همچنین خواسته می‌شود درباره مسائل مختلف و ساده در کلاس چند دقیقه‌ای صحبت کنند و ضعف کار خود را بگویند.

نظریه مهم داروین باشد که گفته بود جاندارانی که قادر به تطبیق خود با شرایط تازه نباشند از صحنه زندگی خارج می شوند.

ژاپنی‌ها که در سایه نبوغ و تلاش خود به ثروت و شهرت زیادی رسیده، اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده اند؛ کوشش دارند بعضی از سنن و هنرهای بومی و قدیمی خود را احیا نمایند.

فوکوزاوامعتقد است که قدرت و ثروت از ضروریات می باشند. چون جهان کنونی جهان تجارت و جنگ است. در زمان صلح تجارت و در زمان جنگ اسلحه باید به دست گرفت

آنچه در اینجا بسیار جالب و حائز اهمیت است درک و آگاهی ژاپنی‌ها نسبت به اهمیت کنترل زاد و ولد در زندگی اقتصادی انسان و رفاه است.

به هر حال، تنوع قومی و نژادی، نمی‌تواند دارای آثار مثبتی بر روند پیشرفت یک کشور باشد

لردهای فئودال در مناطق تحت حکومت خود، مالک زمین و منابع طبیعی بودند و از آنها به هر طریق ممکن می‌توانستند بهره‌برداری کنند، اما این به آن معنی نبود که بتوانند بیش از اندازه از کشاورزان کار بکشند. آنان در مقابل شوگون مسئول بودند که صلح وآرامش در منطقه تحت حکومت خود را حفظ کرده و مانع شورشهای دهقانی بشوند، در غیر این صورت موجب نارضایی شوگون می شدند در نتیجه ممکن بود که زمین های خود را نیز از دست بدهند و حتی در مواقعی جانشان را نیز ببازند.

برخلاف تصور رایج این ملت با حفظ‌آداب و رسوم و سنن و فرهنگ قدیمی موفق به رشد و پیشرفت نشد، بلکه ژاپن بیش از آنچه بتوان تصور نمود فرهنگ و نهادهای اجتماعی خود را تغییر داد و روح شرقی خود را به کنار گذاشت و این تغییر و غرب گرایی تا جایی در فکر و روح مردم ریشه دوانید که از دهه ۱۸۷۰ شعار فرار کن از شرق و داخل غرب شو همه جا فراگیر شده بود. این نحوه اندیشیدن تا جایی پیش رفت که این ملت منکر گذشته خود شدند و گفتند ما تاریخ نداریم چون همه چیز ما در گذشته بی تمدن بود و تاریخ ما از حالا شروع می‌شود. آنها حتی حاضر نبودند درباره گذشته خود چیزی بدانند و یا به یاد بیاورند چون از یادآوری آن شرم داشتند و ناراحت می‌شدند.

با توجه به انعطاف‌پذیری و نوپذیری حیرت آور ژاپنی‌ها اختلاف و ستیز با غرب به آسانی و به سرعت به دوستی و تفاهم تبدیل شد. شایان ذکر است که آمادگی برای قبول روش‌های نو و استفاده از تجربیات دیگران همیشه یکی از ویژگی‌های این ملتمحسوب می‌شود. در واقع آن را باید رمز موفقیت ملت ژاپن به حساب آورد. به بیان دیگر سابقه امر نشان می‌دهد که هیچ ملتی در دنیا همانند ژاپنی‌ها در مواقع ضروری خود را به آسانی با شرایط زمان تطبیق نداده است.

حتی ژاپن هم از اعمال نفوذ و شاید بتوان گفت تعیین سرنوشت به وسیله دولت انگلستان بی‌نصیب نماند؛ اما با توجه به یکپارچگی ملت و سواد و آگاهی هایی که مردم به دور از مداخله خارجیان پیشتر پیدا کرده بودند به سرعت به توسعه صنعت و تجارت و تقویت نیروی دفاعی خود پرداختند و اجازه ندادند کشورشان همانند سایر ممالک آسیایی بازیچه قدرت های بزرگ شود.

یکی دیگر از آثار مثبت انزوای طولانی ژاپن اعمال ناخود آگاه سیاست حمایت از صنایع بومی و داخلی است. با ممنوعیت داد و ستد با خارجیان و جلوگیری از ورود کالای ساخت خارج، تولیدات صنایع سنتی و دستی جوابگوی نیازهای داخلی شد و توانست به رشد تدریجی و دائمی ادامه دهد.

دولت در پی ممانعت از گسترش آیین مسیح شد؛ بنابراین از سال ۱۶۳۰ میلادی تمام مردم ژاپن را موظف کرد که به یکی از شاخه‌های بودایی بپیوندند و هر سال در یکی از معابد مورد علاقه خود نام نویسی مجدد کنند تا اطمینان حاصل شود که مردم ژاپن به فرقه‌های مختلف مسیحیان نپیوسته‌اند.

در ژاپن هیچ وقت سرمایه‌دار، موجودی زالو صفت و خون آشام معرفی نشده است.

شایان ذکر است که آمادگی برای قبول روش‌های نو و استفاده از تجربیات دیگران همیشه یکی از ویژگی‌های این ملتمحسوب می‌شود. در واقع آن را باید رمز موفقیت ملت ژاپن به حساب آورد. به بیان دیگر سابقه امر نشان می‌دهد که هیچ ملتی در دنیا همانند ژاپنی‌ها در مواقع ضروری خود را به آسانی با شرایط زمان تطبیق نداده است.

به نظر آنان تمدن بشری همان نحوه اندیشه ورزی توده‌ها است. پس قبل از هر کاری لازم است در نحوه اندیشه‌ورزی و تفکر عمومی جامعه تغییر و تحول ایجاد شود

ژاپنی‌ها را افراد بسیار وظیفه شناس، بااحساس مسئولیت قوی، با محبت و با کنجکاوی های علمی، به دوستان خود در اروپا معرفی و اضافه می‌کند آنها حتی از ما مسیحیان صادق تر هستند

آنچه از مطالعه تجربه ژاپن می توان آموخت این است که تشویق افراد به کار و تلاش بیشتر، می‌تواند نقش کلیدی در پیشرفت اقتصادی یک کشور ایفا کند.

ژاپنی‌ها خود به حداکثر استفاده از وقت عادت داشتند. اگر هم در مواردی نیاز بود گوشزد به فردی شود این کار توسط همکاران او انجام می شد.

آنها همیشه بر این اعتقاد بوده‌اند که هدف در درجه اول باید خدمت به کشورشان باشد؛ بنابراین انگیزه اصلی آنها فداکاری در راه ژاپن است. همانطور که سربازان ژاپنی در جنگ برای سربلندی کشورشان فعالیت می‌کنند. چون مردم ژاپن از کودکی یاد گرفته‌اند نفع شخصی باید تابع فعالیت‌های گروهی و نفع کل جامعه باشد.