بریده‌هایی از کتاب از ذهنت بیرون بیا و زندگی کن

انسان‌ها نمی‌توانند با اجتناب از نشانه‌های موقعیتی دردآور، مانع بروز احساسات ناخوشایند شوند، زیرا تنها یک نشانهٔ لفظی برای ایجاد این احساسات و فراخوانی همان روابط کلامی کافی است. مثال غروب خورشید، این فرایند را بهتر نشان می‌دهد. غروب خورشید می‌تواند یک سابقهٔ کلامی را در ذهن تداعی کند. غروب خورشید زیباست و ما همواره دوست داریم در این لحظه‌های زیبا با دیگران سهیم شویم. اکنون شما نمی‌توانید این غروب زیبا را با عزیز از دست‌رفتهٔ خود شریک شوید و در همین لحظه احساس ناراحتی و غمگینی می‌کنید.

سگ می‌داند چگونه از درد دوری کند: او می‌تواند از شما و لگدهایی که به او می‌زنید اجتناب کند، ولی ما چگونه می‌توانیم از درد و رنجی اجتناب کنیم که به‌واسطهٔ افکارمان و با برقراری ارتباط با موضوعی که به‌نوعی با درد مرتبط است، در هر زمان و مکانی، به سراغ ما می‌آید؟

آیا بهتر نیست به‌جای تلاش برای پیروزشدن در درگیری‌های ذهنی راهی برای خروج سریع‌تر از این جنگ پیدا کنید؟ این به‌معنای پایان جنگ نیست، بلکه بدین‌معناست که شما دیگر سعی نمی‌کنید در یک منطقهٔ جنگی زندگی کنید. اگر واقعاً این موضوع امکان‌پذیر باشد زندگی شما دچار چه تغییراتی می‌شود؟

زمانی که درگیر مشکلات روان‌شناختی می‌شویم با این باور که تسکین درد و رنجِ ما نیاز به توجه ویژه دارد، زندگی خود را به حالت تعلیق درمی‌آوریم، اما اگر زندگی همان‌گونه باشد که واقعاً می‌خواهیم، آن‌گاه چه خواهد شد؟

معنای اصلی رهاکردن طناب از گردن متجاوز این است که خودتان نیز فرصت می‌یابید که آزاد و رها شوید. البته این نکته به‌معنای آن نیست که اکنون تصور می‌کنید کار او درست بوده، بلکه به این معناست که می‌توانید پیش بروید و به منافع خود خدمت کنید.

. اگر متوجه شدید که ذهن شما در حال منحرف‌شدن است، یا با خود می‌گویید: «لعنتی، من اصلاً به این موضوع علاقه‌ای ندارم»، یا ناگهان گرسنه می‌شوید، یا مجبور می‌شوید به توالت بروید، به این علائم مشکوک شوید! اجتناب به اَشکال بسیار متفاوتی بروز می‌کند.

قصد نداریم شما را از برداشتن گام‌های بلند دلسرد کنیم. جسور باشید، اما واقع‌گرا. خیلی به خودتان آسان نگیرید، اما واقع‌بین باشید و تصمیمی بگیرید که بتوانید به آن دست یابید.

اهداف قابل دستیابی‌اند و این مسئله خطری را متوجه ما می‌کند، زیرا دستگاه کلامی ما بسیار نتیجه‌مدار است، در حالی‌که ارزش‌ها فرایندمدار هستند.

این جمله که: «اگر دغدغهٔ چیزی را نداشته باشم، آسیب نخواهم دید»، نشان می‌دهد که چگونه ذهن انسان ارزش‌ها را از دسترس دور نگه‌می‌دارد.

به‌طور تمام و کمال و با تمام وجود زندگی نمی‌کنید؟ زندگی شما روی حالت انتظار قرار گرفته است،

فقط در طول زمان است که ارزش‌های زیربنایی، خود را نشان می‌دهند؛

زمانی‌که به آن اعتراف می‌کرد، احساس درد و آسیب‌پذیری به او دست می‌داد.

بتوانیم بین اهداف و ارزش‌ها، به‌طور روشن، تمایز قائل شویم.

ما می‌توانیم آن چیزی باشیم که می‌خواهیم. چه کسی می‌تواند ما را متوقف کند؟

بدون دفاع، بدون تسلیم‌شدن در برابر پرحرفی‌ها و بدون مقاومت در برابر آنها.

مشخص شده است افرادی که از تجربه‌کردن اجتناب می‌کنند در واقع گرایش دارند که به وقایع ـ چه مثبت و چه منفی ـ با شدت بیشتری پاسخ دهند

به‌نظر می‌رسد آنها باور دارند که مراقبه راهی برای متوقف‌کردن افکار و احساسات، هنگام ساکن‌نشستن در یک مکان آرامش‌بخش است. به‌هیچ‌وجه این‌گونه نیست. در مراقبه، هیجانات، افکار و علائم بدنی ِ دردناک به‌فراوانی وجود دارند، اما شما یاد می‌گیرید که فقط آمدن و رفتن آنها را مشاهده کنید.

زیرا واکنش‌هایی که با داستان غالب هماهنگ نباشد برای خودِ مفهوم‌سازی شده تهدیدآمیز جلوه می‌کند. مثلاً کسی‌که فکر می‌کند: «همیشه یاریگر و آرام» است، ظرفیت داشتن احساسات و افکار خشم، رنجیدگی یا حسادتی را که ممکن است در لحظهٔ حال اتفاق بیفتد، ندارد. «جداسازی» و «پذیرش» به‌طور اساسی، به رشد خود، به‌عنوان فرایند پایدارِ خودآگاهی کمک می‌کنند.

اگر جنسیت داشت، لمس‌کردن آن چه احساسی به‌وجود می‌آورد؟

چارچوب رابطه‌ای نوزاد انسان، در مورد «گاب‌گاب» و صدای «وووو» را به‌خاطر بیاورید. پس از شکل‌گیری این روابط در ذهن نوزاد، وقتی در حال تعویض پوشک او هستید و صدای «وووو» را ایجاد می‌کنید، اگر سوزن پوشک در بدن نوزاد فرو رود، از آن به بعد، نه‌تنها صدای «وووو»، بلکه خودِ «گاب‌گاب» نیز برای او ایجاد ترس می‌کند. در تئوری چارچوب رابطه‌ای (RFT) این تأثیر را «دگرگونی کنش‌ها، یا تغییر عملکرد» می‌نامیم. معمولاً آنچه در جلسه‌های درمانی مورد توجه قرار می‌گیرد، تغییر ترس در رابطه با گاب‌گاب است (مثلاً با قرارگرفتن فرد در معرض رویدادهای ترسناک، بدون اینکه اتفاق ناخوشایندی چون فرورفتن سوزن در بدن روی دهد). همچنین برای درمان بزرگسالان می‌توانیم روابط کلامی را مجدداً تغییر دهیم (مثلاً «وووو» مانند «گاب‌گاب» نیست، پس ترس از گاب‌گاب یک ترس غیرمنطقی است).