بریده‌هایی از کتاب ظلمت آشکار

باید مدام تأکید کرد که افسردگی وجوه و چهره‌های گوناگونی دارد، که خلاصه بگوییم به کلیت محرک و پاسخ فرد وابسته است؛ آنچه برای یکی نوشداروست، ممکن است برای دیگری دامی باشد

برای من تنها شفابخش‌های واقعی انزوا و زمان بودند.

به شادی‌هایی که آن خانه به خود دیده بود فکر کردم: به بچه‌هایی که توی اتاق‌هایش دویده بودند، جشن‌ها، عشق و کار، خواب، صداها و جنجال‌ها، قافلهٔ همیشگی گربه‌ها و سگ‌ها و پرنده‌ها، «خنده و توانایی و آه‌کشیدن /پیراهن دختران و چین وشکن زلف‌ها». دیدم این چیزها را نمی‌توانم ترک کنم، همان‌طوری که آنچه را آگاهانه تصمیم به انجامش گرفته بودم، نمی‌توانستم بر آن خاطرات تحمیل کنم، و بر آن چیزهایی که این‌قدر به من نزدیک بودند و با این خاطرات عجین بودند. و با تمام وجود فهمیدم که نمی‌توانم این‌گونه به خود بی‌حرمتی کنم.

به‌رغم روش‌های لرزان درمان، روان‌پزشکی در سطحی فلسفی و تحلیلی تأثیر زیادی بر درک ریشه‌های افسردگی داشته است

هرگز نخواهم فهمید که «علت» افسردگی‌ام چه بوده. دیگران نیز از علل افسردگی خود بی‌اطلاعند. با عوامل درهم‌پیچیدهٔ شیمیایی، رفتاری و ژنتیک انجام چنین کاری احتمالا تا ابد غیرممکن خواهد بود. اجزای چندگانه آشکارا در هم پیچیده‌اند ــ شاید سه یا چهار عامل، یا احتمالا بیش‌تر، که پیوسته و بی‌پایان جا عوض می‌کنند. به همین دلیل، بزرگ‌ترین کژاندیشی دربارهٔ خودکشی در این است که جوابی فوری و منحصربه‌فرد ــ یا شاید مجموعه‌ای از جواب‌ها ــ را می‌توان به چرایی این عمل داد.

کامو ظاهرآ هرگز تلاشی برای خودکشی نکرده، و شاید اتفاقی نیست که به‌رغم لحن محزون همیشگی‌اش، نوعی حس پیروزی زندگی بر مرگ در مرکز اسطورهٔ سیزیف و پیام زاهدانه‌اش قرار دارد: در غیاب امید همچنان باید برای بقا مبارزه کنیم و این کار را می‌کنیم ــ با چنگ و دندان.

باید مدام تأکید کرد که افسردگی وجوه و چهره‌های گوناگونی دارد، که خلاصه بگوییم به کلیت محرک و پاسخ فرد وابسته است؛ آنچه برای یکی نوشداروست، ممکن است برای دیگری دامی باشد

انکار و بیزاری از خود (اصلی‌ترین علامت افسردگی

بیماری افسردگی همچنان رازی بزرگ است و در مقایسه با بیماری‌هایی که انسان را به زانو درمی‌آورند، رازهای خود را خیلی سخت‌تر پیش علم برملا می‌کند.

افسردگی در مراحل پیشرفته هیچ درمان فوری‌ای ندارد: فقدان آرامش یکی از عوامل آشفتگی قربانی است و همین عامل است که بیماری را خطرناک می‌کند.

راستگوترینِ استادان شجاعانه با این حقیقت روبه‌رو می‌شدند که افسردگی جدی به‌آسانی قابل درمان نیست.

حیرت کردم وقتی دیدم تا آن حد از مسئلهٔ افسردگی که مثل دیابت و سرطان جدی است، بی‌اطلاعم.

افسردگی اختلالی ذهنی است و رنجی چنان رازآلود و دیرفهم ــ برای هوش متوسط ــ که به وصف درنمی‌آید. بنابراین برای آن‌ها که به‌رغم اندوه درونی شدت آن را نچشیده‌اند، همواره درک‌ناشدنی باقی می‌ماند.

E quindi uscimmo a riveder le stele. و این گونه قدم پیش گذاشتیم و ستاره‌ها را دوباره نظاره کردیم.

جان‌به‌دربردگان از بیماری ــ که اتفاقآ بی‌شمارند ــ شاهدی هستند بر لطف نجات: شاهدی بر پیروزی. برای آن‌ها که در جنگل تاریک افسردگی اقامت کرده‌اند و عذاب توجیه‌ناپذیر آن را می‌شناسند، بازگشتشان از مغاک بی‌شباهت به معراج شاعر نیست که کشان‌کشان از اعماق تاریک جهنم بیرون می‌آید و در جهانی که خود «جهان تابناک» اش می‌نامد، ظاهر می‌شود. در این‌جا هرکس که به سلامتی بازگشته، تقریبآ همیشه توان لذت و آرامش را بازیافته و این شاید جبران زیان تحمل یأس و ناامیدی باشد.

اگر افسردگی حدی نداشت، آن‌وقت به‌راستی خودکشی تنها چاره بود. ولی نیازی نیست که حرف‌های بی‌ربط یا الهام‌بخش بزنیم تا بر این نکته تأکید کنیم که افسردگی انهدام روح نیست.

رنج است که اغلب موسیقی بتهوون، شومان و مالر را به وجود می‌آورد و از کانتات‌های تاریک‌تر باخ می‌تراود. اما استعارهٔ گسترده‌ای که این هفت‌خوان بی‌انتها را نشان می‌دهد، استعارهٔ دانته است و اشعار آشنایش که هنوز خیال را با غیبگویی و تلاش حزن‌انگیزش اسیر خود می‌کند: Nel mezzo del cammin di nostra vita Mi ritrovai per una selva oscura, Che la diritta via era smarrita. در میانهٔ سفر زندگی خود را در جنگلی تاریک یافتم، چرا که راه راست را گم کرده بودم.

در بسیاری از کنده‌کاری‌های آلبرشت دورر، تصاویر آزاردهنده‌ای از مالیخولیای خود او مشهود است. ستاره‌های چرخان جنون‌آسای ون‌گوگ طلیعهٔ سقوط هنرمند در جنون و نابودی است.

در هنر و ادبیات، موضوع افسردگی همچون تهدید مدام مصیبت همواره حضور داشته است ــ از تک‌گویی هملت تا اشعار امیلی دیکینسون و جرارد منلی هاپکینز، از جان دان تا هاوثورن و داستایفسکی و پو و کامو و کنراد و ویرجینیا وولف.

از زمان باستان ــ در مویه‌های رنج‌آلود ایوب و همسرایی‌های نمایش‌نامه‌های سوفکلس و آیسخولوس ــ روایتگران روح انسانی همواره با لغاتی که بتواند بیان‌کنندهٔ فلاکت مالیخولیا باشد، دست وپنجه نرم کرده‌اند.