بریده‌هایی از کتاب نقطه‌ی عطف

وجود نقطهٔ عطف (نقطهٔ دگرگونی) بیانگر این حقیقت است که برای تغییر و انجام کارهای هوشمندانه، ظرفیت‌های کافی وجود دارد. به دنیای پیرامون‌تان نگاه کنید. ممکن است به‌نظر تغییرناپذیر بیاید ولی درواقع این‌طور نیست. فقط با واردکردن کمی فشار، آن هم به یک نقطهٔ معیّن، دگرگونی به وجود خواهدآمد.

اگر در جهان نقطهٔ عطف مشکلات دست‌وپاگیر یا دگرگونی‌هایی وجود دارد، روزنه‌های امید زیادی نیز در آن یافت می‌شود؛ برای مثال اگر تعداد کارگران کارخانه را کاهش دهیم (مثلاً از ۲۵۰ به ۱۵۰ نفر) می‌توانیم آنان را برای اجرای ایده‌های نو آماده کنیم؛ یا اگر روش خبررسانی را درست کنیم می‌توانیم گیرایی خبر را افزایش دهیم، و یا اگر بتوانیم آن گروه از افرادی را که روابط اجتماعی گسترده‌ای دارند جذب کنیم، می‌توانیم شکل و مسیر همه‌گیرشدن‌های اجتماعی را دگرگون کنیم.

بررسی دقیق رفتارهای پیچیده‌ای مانند سیگارکشیدن، خودکشی و جرم، روشن می‌کند که تا چه‌اندازه انسان زیر نفوذ دیده‌ها و شنیده‌ها قرار دارد و به کوچک‌ترین تغییر در زندگی حساسیت نشان می‌دهد. به این دلیل است که تغییرات اجتماعی به‌سرعت رخ می‌دهد و بیشتر هم تفسیرناپذیرند، چون طبیعت انسان دگرگون‌شونده و وصف‌ناشدنی است.

تمرکز، نخستین درس نقطهٔ عطف است. برای اینکه چیزی همه‌گیر شود لازم است همهٔ منابع موجود دور چند محور اساسی متمرکز شوند. قانون حداقل می‌گوید که برای دهان‌به‌دهان‌گشتن خبر، رابط‌ها، خبره‌های بازار و فروشندگان نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ به عبارت دیگر اگر می‌خواهید خبری دهان‌به‌دهان بگردد و همه‌گیر شود باید منابع خود را فقط روی این سه گروه قرار دهید و نه جای دیگر.

تمرکز، نخستین درس نقطهٔ عطف است. برای اینکه چیزی همه‌گیر شود لازم است همهٔ منابع موجود دور چند محور اساسی متمرکز شوند. قانون حداقل می‌گوید که برای دهان‌به‌دهان‌گشتن خبر، رابط‌ها، خبره‌های بازار و فروشندگان نقش مهمی ایفا می‌کنند؛

دسته از مسائل احساسی که فرد را به‌سوی سیگاری‌شدن سوق می‌دهند (مانند نداشتن عزت نفس، زندگی خانوادگی ناسالم و ناشاد) کم‌وبیش با مشکلاتی که منجر به افسردگی می‌شوند مشابه‌اند. یافته‌های ابتدایی حاکی از آن است که شاید این دو مشکل ریشهٔ ژنتیکی یگانه‌ای داشته‌باشند

برای سیگاری‌ها بسیار دشوار است که آن‌را ترک کنند، زیرا در صورت کاهش نیکوتین در خون آنان، شاید افسرده شوند.

هرچه مشکلات روانی افراد پیچیده‌تر شود رابطهٔ آنها با سیگار تنگ‌تر می‌شود. لازم به ذکر است که حدود ۸۰ درصد از الکلی‌ها سیگار می‌کشند و کم‌وبیش ۹۰ درصد از بیماران اسکیزوفرنی، سیگاری‌اند.

درهرحال به‌رغم کاهش تعداد سیگاری‌های امریکایی، به نظر می‌رسد سیگارکشیدن، بیشتر در بین افراد مسئله‌دار جامعه تمرکز یافته‌است.

دیوید روویروان‌شناس در کتاب خود محدودیت‌های اثرات خانواده می‌نویسد که نقش پدر و مادر در سیگاری‌شدن فرزند فقط در انتقال ژن به او خلاصه می‌شود. بنابراین آنان از نظر اجتماعی تأثیری بر فرزندان خود ندارند.

پژوهش‌های اخیر نشان داده‌است که امکان سیگاری‌شدن فرزندخواندگان والدین سیگاری با والدین غیرسیگاری برابر است.

درواقع این یک حقیقت پذیرفته‌شده است که امکان سیگاری‌شدن فرزندان یک سیگاری، دوبرابر بیشتر از فرزندان افراد غیرسیگاری است؛ ولی این به آن معنا نیست که چون پدر و مادر، نزد فرزند خود سیگار می‌کشند پس فرزندان آنها هم سیگاری خواهندشد، بلکه منظور این است که چون فرزندان والدین سیگاری، ژن مربوط را از پدر و مادر به ارث می‌برند بنابراین بدن آنها بیشتر از دیگران آمادگی پذیرش نیکوتین را دارد.

چرا فرزندانی که پدر و مادر کر و لال دارند، مانند فرزندان عادی و حتی سریع‌تر از آنان شروع به سخن‌گفتن می‌کنند؟ پاسخ این است که کودک، مهارت‌های کلامی را از کودکان دیگر می‌آموزد نه از والدین خود.

گمان ما بر این است که کودکان به‌دلیل مسائل ژنتیکی و هم‌چنین آموزش و پرورش، شبیه والدین خود می‌شوند. اگر فرض کنیم تربیت والدین در شکل‌گیری شخصیت کودک مؤثر است پس چگونه است که فرزندخواندگان هرگز مشابه پدر و مادر خود نمی‌شوند.

رفتار انسان با موش تفاوت دارد، ولی این تجربه، درستی پژوهش پومرلو دربارهٔ سیگار را ثابت کرد. او معتقد است، افرادی که با کشیدن نخستین سیگار هیچ لذتی را تجربه نمی‌کنند و سیگاری نمی‌شوند، احتمال دارد بدنشان نسبت به نیکوتین حساسیت داشته‌باشد و نتوانند حتی اندکی از آن را تاب بیاورند. افرادی که تفریحی سیگار می‌کشند (روزی چهار یا پنج نخ و چهار روز در هفته) گرچه بدن‌شان از نیکوتین لذت می‌برد ولی نمی‌تواند نیکوتین زیاد را تحمل کند. از سوی دیگر، ممکن است سیگاری‌های خبره ژنی داشته‌باشند که ضمن اینکه از سیگار لذت می‌برند، می‌توانند نیکوتین زیاد را هم تاب بیاورند.

یک‌سوم همهٔ جوانان زیر بیست سالی که برای نخستین‌بار سیگارکشیدن را تجربه کرده‌اند، سیگاری می‌شوند.

سیگاری‌شدن یا نشدنِ هر فرد به نخستین عکس‌العمل بدن فرد نسبت به نیکوتین بستگی دارد.

همه‌گیرشدن، وابستگی شدیدی به پیام‌رسان دارد. چسبناکی از صفات ویژهٔ یک پیام است.

همه‌گیرشدن، وابستگی شدیدی به پیام‌رسان دارد. چسبناکی از صفات ویژهٔ یک پیام است.

اکنون ثابت شده‌است که افراد سیگاری در مقایسه با غیرسیگاری‌ها بیشتر بداخلاق و سرکش و مبارزه‌طلب‌اند و زود قضاوت می‌کنند. اینان بیش از دیگران ریسک می‌کنند. یک خانوادهٔ سیگاری در مقایسه با یک خانوادهٔ غیرسیگاری، ۷۳ درصد بیشتر قهوه می‌خورد و دو تا سه برابر بیشتر آبجو می‌نوشد. جالب است بدانید سیگاری‌ها در مقایسه با غیرسیگاری‌ها بین خودشان صداقت بیشتری دارند.