بریده‌هایی از کتاب هشت و چهل‌ و ‌چهار

آفتابِ آخر اسفند پهن شده بود روی ساختمان مخابرات، و ساختمان مخابرات قرص‌ومحکم سرجای خودش ایستاده بود. معلوم بود خیال ندارد به این زودی‌ها دست از سر میدان و مردم بخت‌برگشته‌ای که هر روز چشم‌شان بهش می‌افتاد، بردارد. اردشیر اسمش را گذاشته بود دیکتاتور میدان توپخانه؛ دیکتاتوری که بی‌اعتنا به تاریخ، بی‌اعتنا به مردم، و بی‌اعتنا به فرهنگ، با آن هیکل سنگین سال‌ها بود برای خودش کنار میدان جا خوش کرده بود و این‌که دیگران درباره‌اش چه فکر می‌کنند، برایش هیچ اهمیتی نداشت.

کارش را آرام و باطمأنینه انجام می‌داد؛ یک‌جوری که آدم دوست داشت بنشیند و ساعت‌ها تماشایش کند.

باران نرمی بی‌صدا می‌بارد و صدای دست‌فروش‌ها شهر را پُر کرده. مردم لای هم می‌لولند. سنبل. سبزه. ماهی. تخم‌مرغ‌های رنگی. بچه‌های خندان. زن‌های زیبا.

عریانی هم ــ مثل خیلی چیزهای دیگر ــ وقتی به نهایی‌ترین حد خودش می‌رسد، آدم را بی‌سلاح می‌کند؛

نظامی‌ها می‌گویند وقتی نمی‌دانی باید چه‌کار کنی، بهتر است هیچ کاری نکنی و وضع موجود را ادامه بدهی

اگر چیزی وجود داشته باشد که همهٔ آدم‌ها همیشه آرزویش را دارند و تنها بعضی‌ها گاهی می‌توانند آن را به دست بیاورند، آن چیز عشق است.

گاهی زمان به احترام عشق متوقف می‌شود و جهان در سکوت فرو می‌رود.

آدم عاشق که می‌شود، وقت‌هایی که با معشوق سپری می‌شوند ــ مهم نیست روی ساعت چه‌قدر باشند ــ عین باد می‌گذرند و لحظه‌های دوری ــ باز هم مهم نیست روی ساعت چه‌قدر باشند ــ کش می‌آیند و انگار قرار نیست هرگز تمام شوند.

اهی پیش می‌آید که زندگی مثل قصه می‌شود، مثل افسانه. درست زمانی که دستت را گرفته‌اند و پرتابت کرده‌اند میان دره، در همان صدم ثانیه‌هایی که تا خوردنت به زمینِ سفت و متلاشی شدنت مانده، سیمرغی می‌آید و می‌گیردت میان بال‌های نرمش، می‌بردت بالای کوه قاف و آن‌قدر نوازشت می‌کند تا تپش قلبت منظم شود، دردهایت گم‌وگور شوند، لرزش دست‌هایت آرام بگیرد و بعد بلندت می‌کند می‌برد دم‌در خانه‌ات می‌گذارد زمین و می‌گوید «یه اشتباه ساده بود؛ وگرنه که برای تو خیلی زوده هنوز. گورستون پُره از جوونای ناکام؛ فعلاً دیگه کسی رو راه نمی‌دن.»

توی زندگی همان‌قدر که ممکن است اندوه سراغ آدم بیاید، یا مثلاً بلا و مصیبت، ممکن هم هست که شادی درِ خانه‌اش را بزند. بیشترِ آدم‌ها آن اولی را پدیده‌ای طبیعی و جزئی از زندگی می‌دانند، اما این دومی را باورنکردنی، غافلگیرکننده و معجزه‌وار.

عشق مگر می‌شود از بین برود؟ قانون پایستگی انرژی را تازه یاد گرفته بود؛ همین سال پیش، توی مدرسه. این قانون باید دربارهٔ عشق هم صدق می‌کرد: عشق هرگز نمی‌میرد، تنها از شکلی به شکل دیگر تبدیل می‌شود.

توی همهٔ این صد و اندی سالی که از پوست انداختن تهران و ورودش به زندگی مدرن می‌گذشت، نام‌ها مدام تغییر کرده بودند؛ انگارنه‌انگار که مردم با کوچه‌ها و خیابان‌ها و میدان‌های شهر زندگی می‌کنند، خاطره می‌سازند، دل می‌دهند، دل می‌گیرند. آدم چه‌طور می‌تواند غزل‌های عاشقانه‌اش را برای نام دیگری بخواند؟ چه‌طور می‌تواند خاطره‌هایش را با نام دیگری مرور کند؟

گاهی اوقات در زندگی لازم است آدم پایش را از روی گاز بردارد، راهنما بزند، آرام‌آرام بگیرد توی شانهٔ خاکی، دستی را بکشد، پیاده شود و ــ هر چند کوتاه ــ نگاهی به پشت‌سرش بیندازد؛ به مسیرِ رفته و ردی که از خودش باقی گذاشته.

عکس‌های رادیوگرافی عریان‌ترین عریانیِ آدم را نشان می‌دهند. و عریانی هم ــ مثل خیلی چیزهای دیگر ــ وقتی به نهایی‌ترین حد خودش می‌رسد، آدم را بی‌سلاح می‌کند

اگر چیزی وجود داشته باشد که همهٔ آدم‌ها همیشه آرزویش را دارند و تنها بعضی‌ها گاهی می‌توانند آن را به دست بیاورند، آن چیز عشق است.

در زندگی وقت‌هایی هست که زمان از معنا تهی می‌شود، یا دست‌کم معنایی دیگرگون پیدا می‌کند. مثلاً آدم عاشق که می‌شود، وقت‌هایی که با معشوق سپری می‌شوند ــ مهم نیست روی ساعت چه‌قدر باشند ــ عین باد می‌گذرند و لحظه‌های دوری ــ باز هم مهم نیست روی ساعت چه‌قدر باشند ــ کش می‌آیند و انگار قرار نیست هرگز تمام شوند.

بوها پُر از خاطره‌اند. خیلی چیزها هستند که می‌توانند خاطره‌ها را با خود حمل کنند: عکس‌ها، یادگاری‌ها، چشم‌اندازها، جاها... اما بوها چیز دیگری هستند؛ انگار نظم مکان و زمان را به‌هم می‌ریزند و آدم را پرتاب می‌کنند به مکانی دیگر، به زمانی دیگر.

برای بیشترِ مردم این‌طوری است که همدیگر را دوست دارند، ازدواج می‌کنند، باز هم کمی همدیگر را دوست دارند، کار می‌کنند، کار می‌کنند، کار می‌کنند، و آن‌قدر کار می‌کنند که دوست داشتن را فراموش می‌کنند.

صبح صبح است، با آواز پرنده‌هایش، با جنب‌وجوشش، با خورشید تروتازه‌اش... قدیم و جدید چه فرقی دارد وقتی باور داشته باشی که صبح صبح است.

قدیم‌ها می‌گفتند موقع شادی آرام بخند، مبادا اندوه ــ که توی اتاق کناری خوابیده ــ بیدار شود و بیاید جای شادی را بگیرد.