بریده‌هایی از کتاب دایی وانیا: صحنه‌هایی از زندگی روستایی

گذشته‌ای برایم نمانده، به‌طرز احمقانه‌ای آن را با افکاری بیهوده به باد داده‌ام. حالا هم جز پوچی‌ای بیهوده چیز دیگری برایم نمانده.

خودم پرسیدم: آیا آن‌هایی که صد سال، دویست سال پس از ما به دنیا آمده و زندگی خواهند کرد، آن‌ها که ما راه را برای‌شان باز و هموار کرده‌ایم، به‌خوبی از ما یاد خواهند کرد؟ نه، دایه جان، فراموش‌مان می‌کنند. مارینا: آدم‌ها بله، اما خدا فراموش‌مان نمی‌کند. آسترف: متشکرم، دست‌کم تو حرف خوبی زدی.

از خودم پرسیدم: آیا آن‌هایی که صد سال، دویست سال پس از ما به دنیا آمده و زندگی خواهند کرد، آن‌ها که ما راه را برای‌شان باز و هموار کرده‌ایم، به‌خوبی از ما یاد خواهند کرد؟ نه، دایه جان، فراموش‌مان می‌کنند.

کسانی که صد یا دویست سال پس از ما زندگی خواهند کرد و تحقیرمان می‌کنند که چرا زندگی‌مان را چنین احمقانه هدر داده‌ایم، شاید راز خوشبختی را دریابند. اما ما... برای‌مان فقط یک امید باقی می‌ماند. داشتن رویاهایی در سر، در تابوت‌مان، شاید آن موقع رویاهایی دلنشین به سراغ‌تان بیایند.

گاهی پیش می‌آید که به‌طرز تحمل‌ناپذیری رنج ببرم. اما متأسفانه نوری در آن دوردست‌ها به چشم نمی‌خورد. دیگر هیچ انتظاری ندارم، از آدم‌ها هم خوشم نمی‌آید... خیلی وقت است که دیگر کسی را دوست ندارم.

وقتی زندگی واقعی از آدم می‌گریزد، به سراب‌ها پناه می‌برد. به‌هرحال، از هیچی بهتر است.

آدم‌ها به‌جای آفریدن و ساختن، جز نابود کردن آن‌چه طبیعت به آن‌ها عطا کرده، کار دیگری نمی‌کنند.

دایی عزیزم، دایی نازنینم، وانیا، گریه نکن. می‌دانم که در زندگی لحظه‌ای شاد نبوده‌ای، اما حوصله به خرج بده دایی جان، حوصله... زمان استراحت ما هم فرا خواهد رسید... [دایی‌اش را در بغل می‌گیرد.] استراحت خواهیم کرد!

دوست دارم زندگی کنم، عاشق موفقیت، افتخار و هیاهو هستم، حال آن‌که این‌جا، انگار در تبعیدگاهم. مدام به گذشته‌ام تأسف می‌خورم، شاهد موفقیت‌های دیگران هستم و از مرگ وحشت دارم... نه، دیگر نمی‌خواهم، تحملش را ندارم!

این دکتر کاملاً حق دارد: هیولای نابودکنندگی در هریک از ما وجود دارد. شما نه به جنگل‌ها رحم می‌کنید، نه به پرندگان، نه به زن‌ها و نه به همنوعان‌تان.