بریده‌هایی از کتاب سه خواهر

من آن‌چه از دستم برآمده انجام داده‌ام، باشد که دیگران بهتر از من انجام دهند.

هیچ بعید نیست که زندگی کنونی - که ما بدون چک‌وچانه می‌پذیریم - روزی به نظر عجیب و احمقانه بیاید، نادرست و شاید هم گناهکارانه.

زمانی خواهد آمد که هرچه به نظرمان ضروری و بسیار بااهمیت جلوِه می‌کند، فراموش خواهد شد، یا بی‌فایده به نظر خواهد آمد.

خیلی دلم می‌خواهد به شما ثابت کنم که خوشبختی برای ما وجود ندارد و نباید هم داشته باشد، مطمئنم هرگز به آن دست نخواهیم یافت... برای ما فقط کار وجود دارد، فقط کار، خوشبختی از آنِ آیندگان بسیار دورمان خواهد بود.

عجیب است، اما برایمان ممکن نیست امروز درک کنیم چه چیزی ضروری و چه چیزی مهم است، یا بیهوده و مسخره. مگر کشفیات کوپرنیک، یا مثلاً کریستف کلمب در آغاز مسخره و بی‌مصرف جلوه نکردند؟

هر آدمی باید کار بکند، زحمت بکشد، عرق بریزد. تنها هدف زندگی، تنها خوشبختی و شادمانی‌اش در این امر نهفته است. خوشبخت کارگری که سپیده‌دم از خواب برمی‌خیزد و می‌رود به سنگ‌شکنی روی جاده، یا چوپانی که گوسفندهایش را به چرا می‌برد، آموزگاری که سر کلاس به بچه‌ها درس می‌دهد و یا کارگر فنی که در راه‌آهن کار می‌کند...

نه‌تنها در دویست یا سیصد سال دیگر، بلکه در یک میلیون سال دیگر هم زندگی به همین شکل خواهد بود، عوض نمی‌شود، تغییرناپذیر است، پیرو قوانین خاص خودش که به ما مربوط نمی‌شود، یا ما هرگز از آن‌ها سر درنخواهیم آورد. پرنده‌های مهاجر، به‌طور مثال لک‌لک‌ها، باید پروازکنان مهاجرت کنند؛ هر فکری هم چه متعالی و چه حقیرانه که در ذهن‌شان بگذرد، مدام به پرواز ادامه می‌دهند، بی‌آن‌که بدانند چرا، یا کجا می‌روند. آن‌ها پرواز می‌کنند و پرواز هم خواهند کرد، حالا فیلسوف‌های ما هرچه می‌خواهند فکر کنند و بگویند. اگر دل‌شان می‌خواهد، همواره می‌توانند فلسفه ببافند ولی پرنده‌ها همچنان به پروازشان ادامه می‌دهند.

هم‌اکنون هم این تغییرها در برابر چشمان‌مان رخ می‌دهند. تا دویست یا سیصد سال، شاید هم هزار سال دیگر، اهمیتی ندارد در چه مدت زمانی، زندگی تازه‌ای برقرار خواهد شد، زندگی‌ای سرشار از خوشبختی. البته ما تا آن موقع زنده نیستیم اما برای همین و با این آرزو زنده‌ایم، کار می‌کنیم و رنج هم می‌بریم. این ما هستیم که زندگی آینده را می‌آفرینیم، حتا این تنها هدف زنده‌بودن‌مان است و اگر موافق باشید، همین موضوع خوشبختی‌مان را تشکیل می‌دهد.