بریده‌هایی از کتاب تمرکز

قابلیت ما برای پایدار ماندن بر یک هدف و نادیده گرفتن بقیهٔ چیزها، به فعالیت مناطق جلوی پیشانی مغزمان بستگی دارد.

همان‌طور که یوگی هندی، نیم‌کارولی بابا یک بار به من گفت: «شما می‌توانی برای یکصد سال آینده طرح و برنامه بریزی، اما نمی‌دانی ماه بعد چه اتفاقی رخ خواهد داد.» از سوی دیگر، نویسنده ویلیام گیبسون می‌گوید: «آینده درست همین جاست. فقط یکنواخت و عادلانه توزیع نشده است.» آنچه ما از آیندهٔ خود می‌توانیم بفهمیم جایی در بین دو دیدگاه فوق قرار دارد: کورسویی‌هایی از آن را در فواصل دوری می‌بینیم و اما همیشه دنیایمان آبستن واقعه‌ای تلخ و سیاه است که ممکن است بیاید و همه چیز را با خود بشوید و ببرد!

به نظر می‌رسد زندگی امروزهٔ ما تا حد وحشتناکی تحت سیطرهٔ تمایلات آنی و هوا و هوس‌ها قرار دارد. سیل تبلیغات ما را با خود می‌برد و وادارمان می‌کند در دریایی از کالاها غرق شویم و امروز خرید کنیم بدون آن‌که بدانیم چگونه می‌خواهیم پول آن را فردا بپردازیم. میل و هوس آنی بسیاری از آدم‌ها، از عادت‌های اعتیادگونه برای ولخرجی، پرخوری و غیره گذشته است و آن‌ها ساعت‌های بی‌شمار در جلوی تلویزیون یا صفحهٔ نمایش کامپیوتر خود می‌نشینند و به کالاها و اجناس تبلیغی متنوع خیره می‌شوند.

بچه‌های امروز در فضا و واقعیتی جدید نشو و نما می‌یابند. آن‌ها بیشتر با دستگاه‌ها و ماشین‌های الکترونیک سر و کار دارند تا با مردم؛ و این در تاریخ بشر سابقه نداشته است. اما این رفتار آن‌ها به چند دلیل مشکل‌آفرین است؛ یکی به دلیل آن‌که «سیم‌کشی» عاطفی و اجتماعی مغز کودک از طریق تماس و ارتباط و گفت‌وگو با افرادی که در طی روز با آن‌ها رو به رو می‌شوند شکل می‌گیرد. این تعامل و گفت‌وگوهاست که مدار مغز را قالب‌بندی می‌کند. بنابراین، هر چقدر کودک تعامل کمتری با مردم اطرافش داشته باشد و در عوض به صفحات دیجیتالی خیره شود، سواد عاطفی‌اش ناقص‌تر خواهد شد. دلمشغولی دیجیتالی باعث می‌شود از رودررویی و گفت‌وگو با مردم واقعی بازبمانیم و فراموش کنیم که از تعامل و صحبت چهره به چهره با مردم است که می‌توانیم علائم و پیام‌های غیرکلامی را یاد بگیریم. نسل جدید دیجیتالی ممکن است در کار با صفحه‌کلید تلفن همراه یا کامپیوتر ماهر باشد، ولی در هنگام چهره به چهره شدن با آدم‌ها در دنیای واقعی از درک رفتار آن‌ها عاجز است

قدرتمندترین عامل پریشان‌حواسی ما، وراجی و پرحرفی مردم اطرافمان نیست، بلکه پرگویی ذهن خودمان است. برای تمرکز کامل و تمام‌عیار، باید این صداهای درونی خاموش شوند. برای این منظور می‌توانید ۷ تا از ۱۰۰ کم کنید می‌رسید به ۹۳، دوباره ۷ تا کم کنید می‌رسید به ۸۶ و به همین ترتیب ادامه دهید. مطمئن باشید به زودی ناحیهٔ وراجی‌های درون مغزتان خاموش می‌شود.

هنگامی که ذهن ما آشفته و سرگردان باشد، آن‌گاه مغزمان مدارهایی را در مغز فعال می‌کند که هیچ رابطه‌ای با آنچه در حال یادگیری آن هستیم ندارند. در نتیجهٔ عدم تمرکز، حافظهٔ ما نیز آنچه را که در حال یادگیری هستیم ثبت و ضبط نمی‌کند.

زیرا آن‌طور که نیکلاس کار می‌گوید مطالعهٔ دقیق یک مطلب نیاز به تمرکز و غرق شدن در آن دارد.

توجه اجرایی نقش کلیدی و مهمی برای عملکرد خودمدیریتی ما دارد. این قابلیت که تمرکز ما بر یک چیز را هدایت می‌کند و چیزهای دیگر را نادیده می‌گیرد، به ما امکان می‌دهد که وقتی به سمت کیک‌بستنی خوشمزه‌ای توی فریزر می‌رویم به یاد اندازهٔ دور کمر خود بیفتیم. این انتخاب کوچک در مرکز ارادهٔ ما و عمق خودتنظیمی‌مان شکل می‌گیرد. مغز آخرین اندام بدن است که شکل‌گیری آن در بدن تا بیست و چندسالگی ادامه دارد و شبکه‌های مغزی مربوط به توجه، مثل اندام مستقلی هستند که موازی با مغز شکل می‌گیرند.

یکی از اجراکنندگان ماهر و کارآزمودهٔ یک سیرک معروف به من گفت: «ما برای این‌که قوانین حرکت‌های جسمانی‌مان دارای زمان‌بندی، سرعت، زاویه و انعطاف‌پذیری مناسب را پیدا کند، باید دائم تمرین کنیم تا به حد کمال برسیم.» از او پرسیدم: «اما یک اجراکنندهٔ سیرک چگونه می‌فهمد که به حد کمال رسیده؟» او پاسخ داد: «این یک حس است. آن را قبل از آن‌که توی مغزت بفهمی، توی مفاصل بدن خود حس می‌کنی.»

سرانجام همهٔ این‌ها به یک مهارت سه‌شاخه منتهی می‌شود: تمرکز بر خود، تمرکز بر دیگری و تمرکز بر دنیای بیرونی