بریده‌هایی از کتاب شهریار

مردم چنان ساده‌دل اند و بنده‌یِ دم که هر فریفتاری همواره کسانی را تواند یافت که آماده‌یِ فریب خوردن اند.

کسی که به سروریِ شهری دست یابد که به آزادی خو گرفته است و آن را ویران نکند، اسبابِ سرنگونیِ خود را فراهم کرده است. زیرا هنگامی که اسبابِ شورش فراهم شود این شهر به نامِ آزادی و نهادهایِ دیرینه‌یِ خویش به پا خواهد خاست.

هر که اسبابِ قدرتمندیِ دیگری را فراهم کند اسبابِ بیچارگیِ خود را فراهم کرده است. زیرا آن اسبابِ قدرتمندی را برایِ وی یا با زرنگی فراهم آورده است یا با زور. و این هر دو مایه‌یِ بدگمانیِ کسی ست که به قدرت رسیده است.

از جمله نکبت‌هایی که روی‌گردانی از جنگ به بار می‌آوَرَد خوار شدن است.

چون کردارِ وی را هنروَرانه یابند، بیش از آنان که از دودمانِ شهریاران اند دل‌ها را به سویِ خود کشانَد و مردمان را به خود سرسپرده کند. زیرا مردم بیشتر در اندیشه‌یِ اکنون اند تا گذشته. و چون روزگارِ خویش را خوش یابند بدان خرسند خواهند بود و در پیِ چیزی دیگر نخواهند رفت. بلکه با جان و دل به هواداریِ وی برخواهند خاست، اگر که شهریار در آنچه باید کرد کوتاهی نکند.

مردم در کردارِ شهریارِ نوخاسته باریک‌تر می‌نگرند تا در کردارِ شهریارِ ارث‌بُرده.

نیکوییِ اندرز، از هر کس که باشد، به زیرکیِ شهریار بازبسته است نه زیرکیِ شهریار به نیکوییِ اندرزها.

نخواهد دانست که آن رای‌ها را چه‌گونه با رایِ خویش همساز کند. زیرا هر رایزنی در پیِ سودِ خویش است و وی هرگز نخواهد دانست که آن رای‌ها را چه‌گونه دریابد و با هم سازگار گرداند.

شهریار می‌باید همواره با دیگران رای زند. امّا تنها آن‌گاه که خود خواهد نه آن‌گاه که دیگران خواهند. و هر که را بی‌اشارتِ وی اندرز گوید بر جایِ خود نشانَد

شهریار می‌باید همواره با دیگران رای زند. امّا تنها آن‌گاه که خود خواهد نه آن‌گاه که دیگران خواهند. و هر که را بی‌اشارتِ وی اندرز گوید بر جایِ خود نشانَد