بریده‌هایی از کتاب شهریار

زخم را یک‌باره می‌باید زد تا دردِ آن اندک اندک از یاد برود، و نیکی را خُرده خُرده می‌باید کرد تا مزه‌یِ آن دیرتر از یاد برود.

هر که گمان کند که مردانِ بزرگ با دل‌جویی‌هایِ تازه آزارهایِ دیرینه را از یاد می‌برند، خود را می‌فریبد

سه گونه مغز در کار است: یکی آن‌که به خود درمی‌یابد؛ دوّم آن‌که آنچه را که دیگران دریافته‌اند درمی‌یابد؛ سوم آن که نه به خود درمی‌یابد نه به دیگران.

مردم را یا باید نواخت یا فروکوفت. زیرا کینِ زخم‌هایِ کوچک را توانند ستاند، امّا زخم‌هایِ گران را پاسخ نتوانند گفت. ازین‌رو، زخمی که می‌زنیم می‌باید چنان باشد که بیمِ کین‌جویی در پی نداشته باشد.

اگر کسی در آرزویی کامیاب شود در خورِ ستایش است نه نکوهش. امّا اگر کسی به آرزویی نتواند رسید و باز به هر بهایی آن را طلب کند، سزاوارِ نکوهش است.

خردمند آن کسی ست که به راهِ بزرگان رود و شیوه‌یِ مردانِ بزرگ را پی گیرد تا اگر در هنر به پایه‌یِ ایشان نرسد، در کارِ وی رنگ و بویی از کارِ ایشان باشد.

شکاف میانِ زندگیِ واقعی و زندگیِ آرمانی چندان است که هرگاه کسی واقعیت را به آرمان بفروشد به جایِ پایستنِ خویش راهِ نابودی را در پیش می‌گیرد. هر که بخواهد در همه حال پرهیزگار باشد، در میانِ این‌همه ناپرهیزگاری سرنوشتی جز ناکامی نخواهد داشت. ازین‌رو، شهریاری که بخواهد شهریاری را از کف ندهد، می‌باید شیوه‌هایِ ناپرهیزگاری را بیاموزد و هر گاه که نیاز باشد، به کار بندد.

زخم را یک‌باره می‌باید زد تا دردِ آن اندک اندک از یاد برود، و نیکی را خُرده خُرده می‌باید کرد تا مزه‌یِ آن دیرتر از یاد برود.

مردم را یا باید نواخت یا فروکوفت. زیرا کینِ زخم‌هایِ کوچک را توانند ستاند، امّا زخم‌هایِ گران را پاسخ نتوانند گفت. ازین‌رو، زخمی که می‌زنیم می‌باید چنان باشد که بیمِ کین‌جویی در پی نداشته باشد.

اکنون باید گفت که شهریار هرگز نمی‌باید با کسی نیرومندتر از خود هم‌پیمان شود تا او بر دیگری بتازد، مگر آن‌که ناگزیر باشد، چنان که گفتیم. زیرا چنان هم‌پیمانی اگر به پیروزی بینجامد تو در چنگالِ وی خواهی بود. و شهریاران می‌باید، تا آن‌جا که می‌توانند، بپرهیزند از این‌که در چنگالِ دیگران باشند.