بریده‌هایی از کتاب هاگاکوره: کتاب سامورایی

«ابتدا پیروز شو و بعد مبارزه کن

در هنگام مصائب دشوار و یا فاجعه، یک کلمه کافی است. در زمان خوشدلی نیز یک کلمه کافی است. و هنگام ملاقات و صحبت با دیگران نیز یک کلمه کافی است. باید قبل از حرف زدن خوب فکر کرد. و این خیلی واضح و روشن است و انسان بدون شک باید آن را دریابد

«اگر از منظر شفقت به دنیا بنگری، کسی نیست که از او بیزار باشی. آن‌که گناه کرده است بیشتر از همه شایان ترحم است.

«با مسائل بزرگ با آرامش برخورد کن.»

«ابتدا پیروز شو و بعد مبارزه کن»

او مردی است که زمانی اشتباهی مرتکب شده است. مردی که هیچ‌گاه اشتباهی مرتکب نشده باشد شایسته‌ی اعتماد نیست.

فردی که از پیش مهیای مرگ گریزناپذیر نباشد، مرگی ناخوشایند را برای خود رقم خواهد زد. اما اگر پیشاپیش آماده‌ی مرگ باشد، چگونه می‌توان بر او خرده گرفت؟ باید این نکته را به‌خوبی دریابیم

انسان باید در تمام زندگی خویش به‌دنبال یافتن بهترین راه پیروی از طریقت راستین باشد. باید که همه‌ی عمر از آموختن و پیش رفتن به‌سوی کمال باز نایستیم. تنها راه رسیدن به حقیقت همین است.

خرد آن کسی که با مشورت‌خواهی از دیگران تعالی یافته است به درختی تناور با ریشه‌های بسیار در خاک ماند. اندیشه‌ی مرد تنها همچون نهالی بی‌ریشه در خاک است.

یک‌بار به گون نوجو گفته شد که «اکنون» همان «لحظه‌‌‌‌‌ی موعود» است و «لحظه‌ی موعود» همان «اکنون» است. انسان فرصت را از دست خواهد داد اگر فکر کند این‌ها دو چیزند

یک‌بار با چونه‌تومو در امتداد جاده قدم می‌زدیم که او گفت، «آیا انسان‌ها عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی خوش‌ساختی نیستند؟ هر چند که انسان‌ها از تارهای نخ آویخته نشده‌اند، باز می‌توانند راه بروند، بدوند، بجهند و حتا سخن بگویند. آیا ما سال آینده میهمانان جشن مردگان نخواهیم بود؟ این جهان به یقین بطالت است. مردم همیشه این را فراموش می‌کنند.»

به جسم ما از اعماق نیستی حیات اعطا شده است. این عبارت که، «فرم، خلأ است»، به‌معنای وجود داشتن در جایی است که هیچ نیست و این عبارت که، «خلأ، فرم است»، بدان‌معناست که همه‌چیز از نیستی به‌وجود می‌آید.

همان‌طور که یاسودا یوکیو در مورد آخرین جام شراب می‌گفت، در این زندگی تنها پایان چیزها مهم هستند.

برتر بودن از دیگران چیزی نیست جز آن‌که از مردم بخواهی درباره‌ی مسائل مربوط به تو حرف بزنند و آن‌گاه به نظرات آنان گوش دهی. عموم مردم تنها نظرات خود را قبول دارند و از این‌رو هرگز سرآمد دیگران نمی‌شوند. گفت‌وگو و بحث با یک شخص گامی است به‌سوی سرآمد ساختن وی.

بیماری‌ها و نظایر آن به دلیل احساسات انسان وخیم می‌شوند. من وقتی به‌دنیا آمدم که پدرم هفتاد و یک‌ساله بود و از این‌رو طفلی نسبتاً مریض بودم. اما چون عزم بر آن داشتم که حتا در سال‌های پیری نیز برای امیر خویش کارامد باشم، در اولین فرصت سلامت خود را بازیافتم و زان پس دیگر مریض نشدم.

اتفاقاتی نظیر رونین شدن هرگز نباید تو را آزرده سازد. مردم در زمان امیر کاتسوشیگه می‌گفتند، اگر انسان دست‌کم هفت‌بار رونین نشود، سامورایی واقعی نیست. اگر هفت مرتبه فرو افتادی، هشت مرتبه برخیز.

در کلام گذشتگان آمده است که انسان باید در میان هفت نفس تصمیم بگیرد.

هنگام روبه‌رو شدن با مصائب و شرایط دشوار، تنها سردرگم نشدن کافی نیست. سامورایی در هنگام روبه‌رو شدن با شرایط سخت، با شجاعت آن را می‌پذیرد و از آن نیرو می‌گیرد. این کار مثل عبور از یک مانع در رودخانه و یادآور این مثل است که می‌گوید، «چون آب بالا آید، زورق اوج گیرد.»

با نگریستن به فرازونشیب زندگی یک فرد نمی‌توان گفت آن فرد خوب یا بد است. بداقبالی و خوش‌اقبالی به سرنوشت و گردش کار جهان بازمی‌گردد. اما خوب و بد اشخاص زاییده‌ی ارزشیابی ماست. با این‌حال، مردم دوست دارند فرازونشیب زندگی افراد را نتیجه‌ی خوبی یا بدی آنان قلمداد کنند، و از این راه به دیگران درس اخلاقی دهند.

«چرا وقتی به ژرفای قلب انسان‌ها نگاه می‌کنیم، رنجیده‌خاطر می‌شویم؟»