بریده‌هایی از کتاب رهایی از تکبر پنهان

آدم‌های خوب و حتی معمولی اگر از بدی‌های خود آگاهی پیدا کنند از آن متنفر می‌شوند؛ و خداوند متعال هم وقتی تنفر انسان از بدی‌ها را ببیند و نیت او را در راه مبارزه با بدی‌هایش استوار و خالص بیابد، او را در پناه عصمت خویش گرفته و به او توفیق تزکیه عطا می‌کند.

هر که باور داشته باشد که از دیگران برتر است از مستکبران است. [راوی می‌گوید] به ایشان عرض کردم: اگر نظرش این باشد که با دیدن گنه‌آلوده بودن دیگری و سلامت [دور از گناه بودن] خودش، از او برتری دارد، چه؟ فرمود: هیهات! هیهات! (چگونه چنین عقیده‌ای پیدا می‌کند) با اینکه شاید گناه او آمرزیده شود ولی تو بازداشت شوی و مورد بازپرسی قرار گیری.»

امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ أَخْفَی وَلِیهُ فِی عِبَادِهِ، فَلَا تَسْتَصْغِرَنَّ عَبْداً مِنْ عَبِیدِ اللَّهِ فَرُبَّمَا یکونُ وَلِیهُ وَ أَنْتَ لَا تَعْلَم؛ خداوند ولیش را در میان بندگان خود مخفی می‌دارد، لذا هیچ بنده‌ای از بندگان خدا را کوچک مشمار، شاید ولی‌خدا باشد و تو ندانی.

معرفت و شناخت انسان نسبت به عیوبش، سودمندترین معرفت‌هاست.»

بنا به فرموده امیرالمؤمنین (ع)، انسان زیرک، انسان آب زیرِ کاه نیست، بلکه انسانی است که مو را از لای ماست اخلاق خود بیرون می‌کشد.

وقتی کسی آدم خوبی بوده ولی بعد به جنایات بزرگ دست می‌زند، معمولاً باید گفت او اصلاً آدم خوبی نبوده است، بلکه از ابتدا آدم بدی بوده ولی بدی‌هایش پنهان بوده و الان آشکار شده است.

معمولاً وقتی انسان از عیوب خود غافل باشد یا عیوب خود را نشناسد، به عیوب دیگران می‌پردازد

اگر خود را وادار به خوبی‌ها نکنی، طبیعتاً به بدی‌ها کشیده می‌شوی. یعنی هرچند فطرت تو الهی است ولی طبیعت تو به سمت رذائل گرایش دارد.

در موردِ شهید بابایی نقل شده است که ایشان در زمانِ دفاع مقدس نزد امام (ره) آمد تا برای انجامِ کاری از امام مرخصی بگیرد. امام (ره) دلیلِ درخواست مرخصی در آن بحبوحهٔ جنگ را می‌پرسد. ایشان عرضه می‌دارد: «من در دههٔ اول محرم برای شُستن استکان‌های چای عزاداران به هیأت‌های جنوب شهر که من را نمی‌شناسند، می‌روم. مرخصی را برای آن می‌خواهم.» حضرت امام به ایشان می‌فرمایند: به یک شرط اجازهٔ مرخصی می‌دهم؛ «اینکه هر موقع رفتی، چند استکان هم به نیتِ من بشویی!»

انسان با آرمان‌های بزرگش بزرگ می‌شود و با آرزوهای کوچکش حقیر خواهد شد.