بریده‌هایی از کتاب مجموع آثار جبران خلیل جبران؛ جلد دوم

آن که راز خود را برملا می‌کند، ابلهی بیش نیست،

عظمت، در مقامی والا نیست، عظمت، برای کسی است که مقام را رد می‌کند!

در میان مردم، قاتلانی وجود دارند که هرگز، هیچ قتلی مرتکب نشده و سارقانی که هرگز، هیچ سرقتی مرتکب نشده‌اند دروغگویانی که هرگز، هیچ چیز مگر حقیقت بر زبان نرانده‌اند!

برای دفاع از خویشتن، از سلاح نفرت استفاده می‌کنم، اگر نیرومند می‌بودم، هرگز بدان سلاح نیاز نمی‌یافتم!

به من می‌گویند: اگر برده‌ای را در خواب می‌بینید، او را بیدار مکنید، شاید که « آزادی » را در خواب می‌بیند! به آنها می‌گویم: اگر برده‌ای را در خواب می‌بینید، او را بیدار کنید و معنای آزادی را توضیحش دهید.

از انسان‌هایی پرهیز می‌کنم که وقاحت را شجاعت و ملایمت را بزدلی می‌نامند. بدانسان هم اجتناب می‌ورزم از آنانی که گپ زدن را خرد می‌دانند و سکوت را جهالت.

پیشرفت صرفاً بهبود بخشیدن به گذشته نیست، بلکه حرکت به سوی آینده است.

آن هنگام که مشکلات خویش را به همسایه می‌گویی، بخشی از قلبت را به او تقدیم داشته‌ای. اگر روحی بزرگ داشته باشد، از تو ممنون خواهد شد، همچنین اگر قلبی کوچک داشته باشد، تحقیرت خواهد کرد.

دوست من، زندگی تو، جزیره‌ای است که از تمام جزایر و قاره‌های دیگر، جداست. مهم نیست چه تعداد زورق و کشتی به سایر سواحل اعزام می‌داری، یا چه تعداد کشتی به سوی سواحلت می‌آیند، تو خود جزیره‌ای هستی که به خاطر دردها و رنج‌هایت، جدا از دیگران به سر می‌بری و در سعادت زندگی منزوی شده‌ای و دور از شفقت آن و پنهان در اسرار و رازهایش به سر می‌بری.

زندگی همانا جزیره‌ای در میان اقیانوسی از تنهایی و انزواست. زندگی جزیره‌ای است که صخره‌هایش همانا خواسته‌ها و درختانش رؤیاهای بشری هستند. گل‌ها به منزلهٔ تنهایی زندگی هستند و در میان آن، اقیانوسی از تنهایی و انزوا واقع است.

فرزندان فرداها، همان‌هایی هستند که هستی به فراخواندن‌شان اقدام ورزیده است و آنها با گام‌هایی ثابت و استوار به دنبال هستی پیش می‌روند و با سرهایی برافراشته، به عنوان سپیده‌دم‌های مرزهایی جدید به شمار می‌روند. هیچ دودی دیدگان‌شان را نخواهد آزرد و صدای کشش هیچ زنجیری روی زمین، آوای آنها را خفه نخواهد کرد! تعدادشان معدود است، اما تفاوت آنها با دیگران، مانند تفاوتی است که میان یک دانهٔ گندم و یک ساقهٔ یونجه وجود دارد. هیچ کس آنها را نمی‌شناسد، اما آنها یکدیگر را می‌شناسند. آنها مانند ستیغ‌هایی هستند که می‌توانند یکدیگر را ببینند و بشنوند. نه مانند غارهایی که نه یارای دیدن دارند، نه شنیدن چیزی ...

آیا فرمانداری هستید که خود را در برابر کسانی که قصد دارند او را برگزینند کوچک و حقیر می‌کند؟ و به همان اندازه، به تحقیر و ذلیل کردن کسانی که قرار است به حکومت بر آنها اقدام کند، می‌پردازد؟ کسی که هرگز دستش را پیش نمی‌برد، مگر آن که آن را به درون جیبی فرو کند و هیچ گامی برنمی‌دارد، مگر آن که برای دست یافتن به طمع باشد؟ یا نکند خدمتگزاری باوفا هستید، که تنها به خدمت در جهت خیر و صلاح مردم می‌پردازد؟ اگر جزو گروه نخست هستید، پس لکه‌ای روی زمین ملت‌های بشری هستید و اگر از گروه دوم باشید، پس به راستی مایهٔ برکت و خیری فراوان هستید.

آیا تاجری هستید که از نیازمندی‌های جامعه برای پیشرفت خودتان استفاده می‌کنید تا به سود و منفعتی وحشتناک و عظیم دست یابید؟ یا آن که مردی تلاشگر، زحمتکش،‌ صادق و کوشا هستید، که بیش از هر چیز مایلید واسطه‌ای عادل و منصف میان ریسنده و زارع باشید ...؟ آیا منفعتی معقولانه و منصفانه برای خود برمی‌دارید و از همان هم راضی هستید؟ اگر به گروه نخست تعلق دارید، پس به راستی یک جنایتکار هستید، حال می‌خواهد در یک کاخ زندگی کنید یا در یک زندان! اگر هم که به گروه دوم تعلق دارید، پس به راستی مردی سراپا انصاف و رحم و شفقت هستید، حال می‌خواهد مردم قدر و ارزش شما را بدانند یا برعکس، مورد بدگویی آنان قرار گیرید.

به نزدیکم آیید و به من بگویید کیستید و چیستید. آیا سیاستمداری هستید که از خودتان می‌پرسید: سرزمین‌تان چه کاری می‌تواند برای شما به انجام رساند؟ یا برعکس: شما چه کاری می‌توانید برای سرزمین‌تان به انجام رسانید؟! اگر به گروه نخست تعلق دارید، پس به راستی یک انگل جامعه هستید! اگر هم که به گروه دوم تعلق دارید، پس برکه‌ای در یک صحرای بی‌آب و علف هستید.

خاورمیانه، امروزه،‌ دو ارباب دارد. یکی مصمم و مستبد است و همه ناگزیر از اطاعت از او به سر می‌برند، حال آن که در واقع، در شرف جان سپردن است. اما آن دیگری، خاموش و ساکت و پیوسته در تلاش است تا با نظم و قانون، در هماهنگی به سر برد. آن دیگری، به آرامی در انتظار فرارسیدن عدالت است. او همانا غول عظیمی است که از قدرت و توانایی خود آگاه است و از حیاتی که در اختیار دارد، بخوبی مطلع و در نتیجه سرشار از اعتماد به نفس است. همچنین، عمیقاً به سرنوشت خود ایمان و اعتقاد دارد.

در خاورمیانه، نوعی بیداری وجود دارد که در صدد است علیه هر نوع ضعف و غفلت، به مبارزه بپردازد! این بیداری، پیروز خواهد شد زیرا خورشید همانا رهبر آن است و سپیده‌دم هم ارتش مقتدر آن به شمار می‌رود!

در خاورمیانهٔ امروزی، دو تفکر که در مبارزه‌طلبی با یکدیگر به سر می‌برند، وجود دارد: « قدیم و جدید ». افکار قدیمی محو خواهند شد، زیرا ضعیف و خسته و ناتوان‌اند.

مهربانی‌ای که قلب یک همسایه را لمس می‌کند، به مراتب بزرگ‌تر از صفت نیکی است که در صومعه‌ای و دور از دید همگان، صورت می‌گیرد. واژه‌ای سرشار از شفقت و رحم برای مستضعفان، برای فردی جنایتکار، برای فردی گناهکار، به مراتب باشکوه‌تر و بهتر از دعاهایی طولانی و تهی از احساسی است که در معابد شما، بیان می‌شوند!

آدمی نمی‌تواند شک کند، مگر آن که زنده باشد و همچنین با اندیشیدن و داشتن این آگاهی که چیزی هم به نام حقیقت وجود دارد

اگر ملت من، علیه ظالمان سر به شورش نهاده بودند و در نهایتِ نافرمانی جان سپرده بودند، پس من هم پاسخ می‌دادم که مرگ برای دست یافتن به آزادی، بیش از حیاتی که در بردگی سپری شود، شرافتمندانه و قابل احترام است!