بریده‌هایی از کتاب مجموع آثار جبران خلیل جبران؛ جلد دوم

از شما بیزارم، ای شمایان هم‌میهنانم ...! زیرا که شکوه و افتخار و عظمت را تحقیر می‌کنید، شما را خوار می‌کنم، زیرا خود، به ذلیل کردن خویشتن‌تان اقدام می‌ورزید!

دورویی،‌ مذهب شماست! خودستایی، حیات‌تان و خاک، پایان‌تان!

روح‌تان در کف دستان فالگیران و ساحران به ناله درمی‌آید، همچنان که کالبدتان در میان چنگ‌های ظالمانی خون‌آشام می‌لرزد و سرزمین‌تان در زیر پای فاتحانِ پیروزمند، سجده‌زنان بر جای مانده است، زیر نور خورشید ایستاده‌اید، چه انتظار می‌کشید؟

ای هم‌میهنان من ...! دوست‌تان می‌داشتم! لیک عشقم به شما نومیدم می‌کرد و هیچ سودی برای‌تان در بر نداشت. امروز، از شما بیزارم! و نفرت همانا سیل خروشانی است، که تمام شاخه‌های خشک را با خود همراه می‌برد و ساختمان‌ها را در هم فرو می‌ریزد ...

دریا، جزر و مد خود را داراست، ماه هم هلال و قرص کامل خویش را، و سال هم فصول تابستان و زمستان را دارد، لیک عدالت هرگز تغییر نمی‌یابد، هرگز خطا نمی‌کند، هرگز نابود نمی‌شود!

بشر، محصولی از محیط زیست خود به شمار می‌رود.

بشر هرگز مجاز نیست زادگاه یا مکان مرگ خود را تعیین کند. بدانسان هم هرگز مجاز نیست مکان ابدی خود را بداند و انتخاب کند. بشر، شکوهٔ خود را برای ورود به عالم هستی، با گریه‌ای بلند اعلام می‌دارد و شکایت و نگرانی خود را در هنگام ترک زمین، با ترسی که از مردن دارد، آشکار می‌کند ...

جویبارهای خون، در آینده‌ای نزدیک، به رودهایی از شراب مبدل خواهند شد و اشک‌هایی که همچون شبنمی، کرهٔ زمین را مرطوب کردند، گل‌هایی معطر به بار خواهند آورد! و ارواحی که اقامتگاه‌هاشان را ترک کردند، از پس افقی جدید، همچون بامدادی تازه، تجمع خواهند کرد و ظاهر خواهند شد. آن هنگام بشر پی خواهد برد که عدالت و منطق را به بازار برده‌فروشان آورده است. او درخواهد یافت کسانی که برای حقیقت کار کرده‌اند و تلاش ورزیده‌اند، هرگز بازنده نخواهند بود.

اما بشر، با وجود این همه دانش و استعداد و بدون در نظر گرفتن عشق و نفرتی که در دل خویش دارد و شکنجه‌ها و سختی‌هایی که تحمل می‌کند، هیچ چیز مگر وسیله‌ای در دستان غولان نیست ... آن هم صرفاً به این خاطر که آنان به اهداف‌شان دست یابند و بتوانند هدف والای اجتناب‌ناپذیر خود را سرانجام به مرحلهٔ اجرا گذارند.

قانون تکامل، ظاهری بسیار سختگیرانه و زورگویانه دارد و آنانی که ذهنی محدود یا بزدل دارند، از آن بیمناک‌اند. اما اصول آن، بسیار عادلانه است و کسانی که به بررسی و مطالعهٔ آن می‌پردازند، از دانش والایی برخوردار می‌شوند. از طریق استدلال‌هایش، مردان فراتر از آنچه هستند عروج می‌کنند و می‌توانند به سطحی متعالی نزدیک شوند.

ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که پست‌ترین مردان، به بزرگ‌ترین مردان از میان مردان در طول اعصار گذشته، مبدل شده‌اند!

با مبارزه کردن با نیروی شر، افراط بسیار نیکوست، زیرا کسی که ملایم و میانه‌رو باشد، با اعلام حقیقت، تنها نیمی از حقیقت را بیان می‌دارد. او نیمهٔ دیگر حقیقت را پنهان می‌کند، زیرا از خشم ملت خود بیمناک است.

اگر بیداری نوعی صفت نیکو باشد، پس تواضع و خشوع مانع این می‌شود که خود را دارندهٔ آن بدانم. اما صفت نیکویی نیست، بلکه صرفاً واقعیتی است که ناگهان در برابر کسانی شکل می‌گیرد که قدرت بیدار شدن را دارند.

این که آدمی در حین بیان حقیقت خاضع باشد، همانا دورویی و تزویر نام دارد. افسوس که مردم مشرق‌زمین، نام این کار را ادب و تحصیل می‌گذارند.

مشرق‌زمین بیمار است، اما به قدری به مصائب و معلولیت‌های خود عادت کرده است که آنها را همچون صفاتی طبیعی و حتی شریف و شایسته هم می‌بیند. صفاتی که آنان را فراتر از دیگران قرار می‌دهند. آنها کسی را که فاقد این صفات دروغین است ناکامل می‌پندارند و او را شایستهٔ دریافت هدیهٔ الهی کمال نمی‌دانند.

عشق، زهری مهلک است که به وسیلهٔ افعیان سیاه‌رنگی که از غارهای دوزخ بیرون خزیده‌اند، به انسان ضربه می‌زند. این زهر، همچون قطرهٔ ژاله‌ای تازه به نظر می‌رسد و روح تشنه، با اشتیاق، به نوشیدن آن مبادرت می‌ورزد، اما پس از نخستین مسمویت، فرد مزبور بیمار می‌شود و با مرگی کند و آهسته جان می‌سپارد

عشق، ضعفی طبیعی است که از سوی نخستین بشر، به وجودمان ارزانی شد

در دهان جامعه، بسیاری از این دندان‌های پوسیده و گندیده وجود دارند ... پوسیدگی تا سرحد ریشه رسیده است. اما جامعه هیچ تلاشی برای بیرون کشیدن آن دندان‌ها نمی‌کند و هرگز مایل نیست خود را از شر آنها رها کند. تنها به این اکتفا می‌کند که با پر کردن این دندان‌های پوسیده با طلای خالص، کار را فیصله بخشد ... دندانپزشک‌های بیشماری حضور دارند که با طلایی درخشان، به درمان دندانی خراب می‌پردازند.

به خانهٔ ثروتمندان بروید. جایی که فریب و دروغ و دورویی و تزویر حکمفرماست. اما یادتان نرود که از کلبه‌های حقیرانهٔ فقرا و مستمندان هم دیدن کنید ...! جایی که ترس و جهالت و نادانی و بزدلی و ضعف حکمفرماست.

دیروز جرقه‌ای کوچک در زیر خاکسترها بودیم. امروز، آتشی خروشان و سوزان و شدیدیم، که در بالای دشت مشغول سوختنیم.