بریده‌هایی از کتاب رهایی از زندان ذهن

شما دوست ندارید که غمگین شوید، بنابراین از هرچیزی که ممکن است باعث نارحتی شما شود، مثل برقراری یک رابطۀ صمیمی، دوری می‌کنید. وقت زیادی صرف می‌کنید که زیاد با دیگران صمیمی نشوید تا مبادا غمگین شوید.

۴. افکار دست و پاگیر افکار دست و پاگیر، قضاوت‌ها و محکوم‌کردن خود یا دیگران هستند. یک صحنۀ دم دستی وجود دارد که آن‌را در بسیاری از فیلم‌ها دیده‌اید. صحنه‌ای که در آن یک سگ، پاچۀ شلوار کسی را گرفته است و آن‌را ول نمی‌کند. آن فرد سعی می‌کند با تکان دادن پایش، سگ را دور کند، اما بی‌نتیجه است و سگ محکم‌تر می‌چسبد. این همان کاری است که افکار دست و پاگیر با شما انجام می‌دهند. پاچۀ ذهن شما را با دندان تحقیر، توهین و سرزنش محکم می‌گیرند.

انتخاب‌های ما تبدیل به زندگی ما می‌شوند.

قضاوت به شناختن خوبی و بدی کمک می‌کند و ما را از شرایط زیان‌بار دور نگه می‌دارد، اما همین قضاوت می‌تواند در حکم فلک باشد که شما خود و دیگران را با آن تنبیه می‌کنید. قضاوت بی‌رحمانه می‌تواند هم عزت نفس خودتان را خدشه‌دار کند و هم به روابط صمیمی شما با دیگران آسیب بزند.

ما از قدرت جادویی زمان حال بی‌خبریم و در حال سیرکردن در گذشته هستیم. به زخم‌های قدیمی، اشتباهات گذشته و قضاوت‌های زجرآوری که در مورد خود و دیگران داشتیم فکر می‌کنیم.

شیوۀ حلقۀ متحرک تمرکز را در زندگی خود شروع کنید. مهم‌ترین چیز در مورد تمرکز این است که شما کاری انجام نمی‌دهید؛ مضطرب نیستید، در حال برنامه‌ریزی برای آینده یا به‌یادآوردن گذشته نیستید، چیزی را توضیح نمی‌دهید و توقعی ندارید. اینگونه است که ذهنتان آرام‌تر می‌شود و فقط در حال رصدکردن و شنیدن است. در این صورت، ذهن فقط در زمان حال سیر می‌کند.

برای بسیاری از ما پیش می‌آید که ذهنمان ما را به جاهایی ببردکه دوست نداریم آنجا باشیم. افکار ما به طور ناخودآگاه طوری تنظیم شده است که ما را به سمت احساس ترس، باخت، بی‌ارزشی یا خشم سوق می‌دهند. آن‌قدر در افکار خود غرق می‌شویم که به نظرمان می‌رسد، آن‌ها واقعیت دارند و ما را به انجام کارهایی وامی‌دارند که حتی اوضاع را وخیم‌تر نیز می‌کند.

تنها، زمانی که آگاهانه تشخیص دهیم واقعیت و فکر دو مقولۀ جدا از هم‌اند و تنها زمانی که از افکارمان جدا شویم و از بالا به آن‌ها بنگریم، می‌توانیم به آرامش دست یابیم.

گذشته مانند جنگلی است که می‌توان در آن گوزن غول‌پیکر یافت یا مارهایی را مشاهده کرد که در لابه‌لای شاخۀ درختان پیچ و تاب می‌خورند. چیزی که یافت می‌شود بستگی به این دارد که به دنبال چه می‌گردید؟ اگر به دنبال مدرکی دال بر اینکه فردی دوست‌داشتنی هستید می‌گردید، شانس یافتن آن وجود دارد. اگر هم بخش‌های تاریکی از وجود شما بر آن است که دلیلی برای بی‌ارزش بودنتان بیابد، آن‌را خواهد یافت.

افکار ما پدیده‌ای در لحظه هستند که فقط در اعصاب مغز ما وجود دارند. (اگر بخواهم مثالی تلویزیونی بزنم) این افکار مانند یک صحنۀ کمدی غیرواقعی در تلویزیون هستند، اما ما اهمیت آن‌ها را در حد یک خبر جدی و فوری در نظر می‌گیریم. ما هر فکری که از ذهنمان می‌گذرد باور می‌کنیم و همین منشاء بسیاری از دردهای ما می‌شود. فقط یک راه وجود دارد تا از دام باورهای ذهن رها شویم و آن: دانستن چگونگی عملکرد آن‌هاست.

هر فکری وظیفه‌ای دارد.

وظیفۀ اصلی ذهن ما تفکر است. ذهن ما، این کار را مدام و بی‌وقفه انجام می‌دهد. بعضی از این افکار، منطقی و بعضی دیگر بی‌منطق هستند. بعضی از افکار به حل مشکلات کمک می‌کنند و بعضی نیز با ایجاد ترس، عملکرد ما را مختل می‌کنند. گاهی افکارمان ما را به سمت دریای موفقیت سوق می‌دهند و زمانی کشتی زندگی‌مان را به گِل می‌نشانند.

به جای اینکه هر فکر را مانند آیۀ قرآن بدون خطا و اشتباه درنظر بگیرید، به افکار خود اصلاً باور نداشته باشید.

جهانی که در آن زندگی می‌کنیم را توسط افکارمان می‌سازیم. اینگونه که: - چیزی را که به آن فکر می‌کنیم باور می‌کنیم؛ - آنچه که باور می‌کنیم، برای ما تبدیل به واقعیت می‌شود؛ - باورهای ما اساس امیدها، ترس‌ها و انتخاب‌های ما را تشکیل می‌دهد؛ - انتخاب‌های ما تبدیل به زندگی ما می‌شوند. افکار ما چیزی جز جرقه‌های نورون‌های عصبی نیستند، اما ما آن‌ها را این‌قدر جدی می‌گیریم که می‌توانند ما را بترسانند، مارا از خودمان متنفر کنند، یا دیگران را در نظر ما حقیر جلوه دهند. افکار، قدرت از کارانداختن ما یا به راه انداختن جنگ را دارند. در حقیقت ما نقاش‌هایی هستیم که به ذهن خود اجازه می‌دهیم رنگ، نوع و شکل بوم نقاشی زندگی ما را تعیین کند.

افکار ما چیزی جز جرقه‌های نورون‌های عصبی نیستند، اما ما آن‌ها را این‌قدر جدی می‌گیریم که می‌توانند ما را بترسانند، مارا از خودمان متنفر کنند، یا دیگران را در نظر ما حقیر جلوه دهند. افکار، قدرت از کارانداختن ما یا به راه انداختن جنگ را دارند.

ممکن است در فرآیند بررسی آثار افکار خود بر زندگی با سؤالاتی مواجه شوید: - آیا این فکر به خوبی در خدمت من است و به من منفعت می‌رساند یا خیر؟ - آیا این طرز تفکر به من کمک می‌کند به چیزی که در زندگی خیلی برایم مهم است نزدیک شوم؟ - آیا این فکر رانندۀ خوبی است و مرا به مقصدی که می‌خواهم می‌رساند؟ سؤالی که برای شما روشنگر و معیار است این است که: این طرز فکر در زندگی من چه تأثیر و کاربردی دارد؟ ا

ذهن ما هفت طرزتفکر ایجاد می‌کند که عبارتند از: خاطره، مشاهده، برنامه‌ریزی، قضاوت، پیش‌بینی، روایتگر؛ تمام این افکار به پیشرفت ما کمک می‌کنند. تمام این هفت نوع فکر می‌توانند هم در راه مفید و هم در راه مضر استفاده شوند

مسئله این نیست که افکار اشتباه دارید، مشکل این است به جای اینکه آن افکار را ببینید و بررسی کنید؛ با این افکار اشتباه زندگی می‌کنید و در آن‌ها حل می‌شوید.

یادگیری مهارت جداکردن آنچه می‌بینید، می‌شنوید و در درون خود حس می‌کنید، از آنچه که با قضاوت خود می‌بینید، می‌شنوید و حس می‌کنید؛ هم برای فهم عملکرد ذهن و هم برای مجهزکردن آن به یک دیدگاه سالم بسیار مهم است.

وقتی بودا جوان بود، چیزهایی آموخت که سرچشمۀ افکار بعدی او شدند. گواتما سیدارتا این موضوع را بیان کرد که وقتی ما افکارمان را جدی می‌گیریم، در حقیقت آن‌ها را باور کرده‌ایم و آن‌ها را با حقیقت اشتباه گرفته‌ایم، این افکار منبع درد و رنج ما می‌شوند. تنها، زمانی که آگاهانه تشخیص دهیم واقعیت و فکر دو مقولۀ جدا از هم‌اند و تنها زمانی که از افکارمان جدا شویم و از بالا به آن‌ها بنگریم، می‌توانیم به آرامش دست یابیم.