بریده‌هایی از کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید

استقلال فردی (تله‌های مربوطه: وابستگی و آسیب‌پذیری)

به اعتقاد ما، سه نوع کمبود در دوران کودکی وجود دارد: کمبود تربیت، کمبود همدردی و کمبود راهنمایی و هدایت.

امنیت اولیه (تله‌های مربوطه: ترک‌شدن و بدگمانی و تجاوز) برخی تله‌ها از تله‌های دیگر مهم‌تر هستند. تله‌های مربوط به امنیت اولیه از هر تله‌ای مهم‌تر و اصلی‌تر می‌باشند.

آخرین تله، یعنی «حق‌طلبی»، به توانایی شما در پذیرش محدودیت های واقع‌بینانه در زندگی مربوط می‌شود. افرادی که دچار این تله هستند، احساس «خاص"بودن می‌کنند. بسیار مصر هستند که آن‌ها باید قادر باشند تا هر زمان که می‌خواهند، هرچه می‌خواهند بگویند و یا انجام دهند. آن‌ها آنچه را که دیگران منطقی و ممکن می‌دانند و زمان، هزینه و صبر می‌طلبد را بی‌اهمیت می‌شمارند. آن‌ها با خودفرمانی و انضباط شخصی مشکل دارند.

دو تله‌ای که به ابراز وجود (یعنی توانایی شما برای برای بیان خواسته‌ها و رسیدن به نیازهای حقیقی‌تان) مربوط می‌شوند: «مطیع‌بودن» و «معیارهای غیرواقع‌بینانه».

دو تله که به فقدان امنیت و آرامش در خانوادهٔ شما در دوران کودکی مربوط می‌شوند: «ترک‌شدن» و «بدرفتاری».

او، مثل بسیاری از ما، اسیر عشق کسی است که تلهٔ زندگی او را تشدید می‌کند.

طنزِ نهفته در تلهٔ رهایی همین است: هرچه فرانسین غیرقابل‌پیش‌بینی‌تر باشد، پاتریک با احساس و عشق بیشتری به سوی او جذب می‌شود. هرچه فرانسین بیشتر تهدید به رفتن و ترک‌کردن می‌کند، پاتریک «جاذبه» بیشتری حس می‌کند.

ازدواجِ پاتریک مانند یک ترن هوایی است. او بدون هیچ‌گونه کنترلی از امیدی فراوان به سوی ناامیدی می‌رود و این مسیر پر پبچ و خم را مدام تکرار می‌کند.

این باورهای اولیه به ما حس اطمینان و پیش‌بینی می‌دهند. آن‌ها آشنا و آرامش‌بخش هستند. به عبارت دیگر، آن‌ها حسِ بودن در خانهٔ خودتان را به شما می‌دهند. به همین دلیل است که روانشناسانِ شناختی معتقدند که پیش‌زمینه‌ها و یا همان تله‌های زندگی به سختی تغییر می‌کنند.

ایمان داشته باشید که به جایی که می‌خواهید می‌رسید. ایمان به شما کمک خواهد کرد تا از شکست و ناامیدی فرار کنید و به سوی موفقیت بشتابید. صبور باشید. اگر مصرانه عمل کنید، در نهایت به تصویری که ترسیم کرده‌اید خواهید رسید. متأسفانه برخی از تغییرات با برداشتن گام‌های کوچک اتفاق نمی‌افتند. آن‌ها به ایمانی عمیق و درجهٔ بالایی از ریسک احتیاج دارند. گاهی برای رسیدن به رشد مجبور به اعمال تغییرات بزرگی می‌شویم. تغییراتی همچون ترک یک رابطه، تغییر شغل و یا نقل مکان‌کردن به شهری دیگر. هرچه آگاهی بیشتری نسبت به امیال طبیعی‌مان کسب کنیم و بر تله‌هایمان غلبه کنیم، ممکن است به تغییرات بیشتری در گذشتهٔ خود نیازمند شویم. ممکن است مجبور شوید الگوهای کودکی خود را فدا کنید تا بتوانید به دوران بزرگسالی که آرزویش را داشته‌اید برسید.

این فرآیند، پدیده‌ای شگفت‌انگیز است. چرا چنین چیزی رخ می‌دهد؟ چرا درد خود را تکرار می‌کنیم و رنجش خود را به درازا می‌کشانیم؟ چرا با فرار از این الگو، زندگی بهتری را بنا نمی‌کنیم؟ تقریباً همه انسان‌ها، الگوهای منفی کودکی‌شان را به روش‌های خودکوبنده تکرار می‌کنند. این حقیقتی شگرف است که روانشناسان با آن درگیر هستند. ما به نوعی، در دوران بزرگسالی، شرایطی را خلق می‌کنیم که به شکل قابل توجهی شبیه به شرایط ِ نابودکنندهٔ دوران کودکی ما می‌باشند. تلهٔ زندگی همان راهی است که ما الگوهایمان را در آن بازسازی می‌کنیم.

آلیسون: می‌خواهم با خودم بهتر باشم. کنار گذاشتنِ عادتِ کوچک‌کردن خودم کار ساده‌ای نیست. مدام تصمیم می‌گیرم چنین کاری نکنم اما یک دقیقه بعد مشغول همین کار هستم. معالج: درست است. مثل هر عادت دیگری، راه کنار گذاشتن این عادت این است که هربار مچ خود را بگیری و خود را متوقف کنی. کارت‌نویسی، سلاحی در برابر صدای تله‌اتان است. این عمل شما را از وجودِ دو جنبه آگاه می‌سازد. یک جنبه، پدر و مادری ایرادگیر و یا بی‌مهر هستند که در خود به وجود آورده‌ایم. افرادی که همواره شما را کوچک می‌شمارند و باعث بروز احساس نقص و شرمساری در شما می‌شوند. اما کودکِ درون آسیب‌پذیری نیز وجود دارد که به دنبال عشق، تأیید، پذیرفته‌شدن و اعتبار می‌گردد. کارت‌نویسی به شما کمک می‌کند تا آن جنبهٔ سالم بتواند آنچه را که کودک می‌خواهد به او بدهد. این خوددرمانی به نوعی عشق‌ورزی به خود است. کارت‌نویسی به شما کمک می‌کند تا عشق‌ورزیدن به خود را فراموش نکنید.

فهرستی از تمامی روش‌هایی که تلهٔ شما را نمایان می‌سازد تهیه کنید: زمانی که احساس ناامنی، ناکارآمدی و یا نسبت به طردشدن احساس نگرانی می‌کنید؛ زمانی که خود را با دیگران مقایسه و یا احساس حسادت می‌کنید، زمانی که نسبت به بی‌احترامی حساس می‌شوید و یا در برابر انتقاد موضع دفاعی می‌گیرید. زمانی که به خودتان اجازه می‌دهید تا مورد بدرفتاری واقع شوید چرا که معتقدید لیاقتِ بهتر از این را ندارید. هر موقعیتی که احساس نقصِ شما را تحریک می‌کند، روی کاغذ بیاورید.

قطعاً شما به دنبال شریکی نیستید که هیچ امیدی برای یک رابطهٔ باثبات به شما «نمی‌دهد»، بلکه جذب افرادی می‌شوید که امید ثبات می‌دهند، اما نه امیدی تمام و کمال که ترکیبی از ترس و امید را ارائه می‌دهد. در این شرایط احساس خواهید کرد که می‌توانید شخص مقابل را برای همیشه برای خود داشته باشید و یا حداقل می‌توانید کاری کنید که آن شخص به شکلی باثبات‌تر با شما در ارتباط باشد. شما جذب افرادی می‌شوید که تا اندازهٔ مشخصی تعهد و نزدیکی نشان می‌دهند اما نه به آن اندازه که صددرصد اطمینان حاصل کنید که برای همیشه با شما می‌مانند. زندگی در یک رابطهٔ عاشقانهٔ بی‌ثبات به شما احساس راحتی و آشنایی می‌دهد. این همان چیزیست که همیشه می‌شناخته‌اید. بی‌ثباتی می‌تواند از طریق تولید جریان ثابتی از جاذبه و احساس، همیشه تلهٔ شما را فعال نگه دارد. انتخاب شریکی که حقیقتاً کنار شما وجود ندارد، تضمین می‌کند که شما ترک‌شدن دورهٔ کودکی خود را تکرار خواهید کرد.

نشانه‌های خطر در اولین مراحل قرار گذاشتن ممکن است به سوی رابطه با افرادی کشیده شوید که مستعد ترک‌کردن شما هستند. در اینجا چند نشانهٔ خطر را برای شما بازگو می‌کنیم. این‌ها نشانه‌هایی هستند که هشدار می‌دهند رابطهٔ شما در حال گسترش تلهٔ ترک‌شدن است. نشانه‌های خطر در شریکی مستعدِ ترک‌کردن ۱. شریک شما تعهد طولانی را نمی‌پذیرد چرا که ممکن است فردی متأهل و یا درگیر رابطهٔ دیگری باشد. ۲. شریک شما به طور همیشگی برای گذراندن زمان با یکدیگر در دسترس نیست. (مثلاً زیاد سفر می‌کند، دور از شما زندگی می‌کند و یا به‌کارش معتاد است) ۳. شریک شما از نظر احساسی بی‌ثبات است (مثلاً مشروب می‌نوشد، مواد مخدر مصرف می‌کند، افسرده است یا نمی‌تواند شغل عادی خود را حفظ کند) و نمی‌تواند از نظر احساسی و به شکلی باثبات در کنار شما باشد. ۴. شریک شما برای اینکه در روابطش محدود نشود نیاز به آزادی دارد. او این آزادی را می‌خواهد که هم‌زمان چندین معشوق داشته باشد.

اگر تلهٔ شما بحرانی باشد، حتی اختلالات کوچک نیز چنین احساساتی را برای شما به همراه خواهد داشت. احساس می‌کنید که اگر رابطهٔ شما با شخصی که دوستش دارید از دست برود، ناگهان به تنهایی محض دچار خواهید شد. برخی از افرادی که گرفتار تلهٔ ترک‌شدن هستند، به کلی از روابط صمیمانه اجتناب می‌کنند. آن‌ها تنهایی را به فقدانِ مجدد ترجیح می‌دهند.

با دقت به زندگی خود و هرگونه دلیل که تلهٔ شما را زیر سؤال می‌برد بنگرید. به دنبال هر راه ممکنی برای تغییر بگردید. آیا شرایطی وجود داشته که تلهٔ زندگی شما را بی‌اعتبار کند؟ آیا مورد تجاوز واقع شده‌اید؟ آیا به‌خاطر ترس از طردشدن و شکست، از تلاش‌کردن سر باز زده‌اید؟ آیا دوستان، شریک زندگی، رئیس و افرادی را انتخاب کرده‌اید که تلهٔ زندگی شما را تشدید می‌کنند؟ سعی کنید نقش یک وکیل‌مدافع را بر علیه تلهٔ خود ایفا کنید.

سرچشمهٔ تله را در دوران کودکی‌تان پیدا کنید. زخم دوران کودکی را در درون خود حس کنید. دومین قدم، «حس» کردنِ تله زندگیتان است. ما به این باور رسیده‌ایم که تغییرِ یک رنجشِ عمیق، بدونِ تسکین‌دادنِ آن امری بسیار مشکل است. همهٔ ما ساز و کارهایی برای جلوگیری از این رنجش داریم. متأسفانه با جلوگیری و سرکوب رنجش نمی‌توانیم با تله ارتباط کامل برقرار کنیم.

ویژگی‌های تلهٔ ترک‌شدن است. در طول جدایی‌ها، دنیل هر از گاهی با مردان دیگر قرار می‌گذارد اما به هیچ‌کدام از آن‌ها جز رابرت علاقه‌مند نمی‌شود. آدم‌های محکم و استوار او را خسته می‌کنند. دنیل برای تغییر این الگو به روش‌های زیر عمل کرد؛ روش‌هایی که ما نیز به مراجعین توصیه می‌کنیم: ۱. تلهٔ خود را بشناسید و روی ان عنوان بگذارید در اولین قدم باید تلهٔ مربوط به خود را تشخیص دهید. با پاسخ به پرسشنامه‌ای که در فصل دوم مطرح کردیم، می‌توانید تلهٔ خود را بشناسید. همین که تله را بشناسید و دریابید که چگونه بر زندگی شما اثر می‌گذارد، در موضع بهتری برای تغییر آن قرار می‌گیرید. با انتخاب یک «اسم» برای تله (مانند تلهٔ نقص یا تلهٔ وابستگی) و با مطالعه در مورد آن تله در نیمهٔ دوم این کتاب می‌توانید به خودشناسیِ بهتری دست پیدا کنید. زندگی برای شما روشن‌تر می‌شود. قدم اول همین «بینش» است.