بریده‌هایی از کتاب فرزندم چنین باش (ترجمه نامه سی‌ویکم نهج‌البلاغه)

ولی آنان‌که در چنگال فریب دنیا اسیر شدند، چونان مردمی هستند که در منزلی فراخ و آسوده روزگار می‌گذراندند و ناگهان به سوی خانه‌ای تنگ و رنج‌آور بیرون رانده شدند که روزشان شب، و شب‌شان بی‌سحر است. پس هیچ‌چیز زشت‌تر و جانکاه‌تر از جدایی «منزل سابق» و ورود اجباری در «منزل لاحق» نیست.

آن‌کس که تو را نیک انگاشت، انگارۀ او را پاس دار.

ای بسا دارو که درد آرد و دردی که موجب شفا گردد و بسا غیر ناصح که نصیحت گزارد، و یار خیرخواه و نصیحت‌گری که در پندت خیانت آمیزد.

پیشۀ پررنجی که عفّت سایبان آن باشد، بهتر از توانمندی با گناه است.

جبران زیان خاموشی، آسان‌تر از تلافی خسارت‌های گفتار است؛ که نگهداری آنچه در انبان است به گرۀِ محکم آن است.

پس برای رسیدن به «خیر و رفاه» باید راه خیر و سهلی برگزید.

شخصیت خود را از هر پستی و ابتذال پاس دار، گرچه تن دادن بدان پستی، تو را به اوج مقام و مال رسانَد؛

دیده بگشا و برحذر باش که از هجوم و حملۀ دنیاپرستان بر سر تصاحب «شئ ای» فریفته نشوی و به فکر پستی و پلشتی نیفتی.

پس هرگز مباد که «تأخیر پاسخ» دل‌سردت کند؛ که آن از «نقص نیت» تو است نه از قصور در بخشش او. ای بسا که این تأخیر، موجب پاداش بزرگتر خواهنده و عطای بیشتر او گردد.

خداوند بر آستان مقدّسش دربانی نگماشته است تا بین تو و مهر او حجابی گردد، و تو را ناگزیر به آوردن میانجی نکرده و به جرم زشت‌کاری، راه توبه‌ات را نبسته و در کیفرت شتاب ننموده و بازگشت تو را بی‌هیچ سرزنشی پذیرا گشته است.

آنچه خوش نداری درباره‌ات بگویند دربارۀ دیگران مگوی.

فرزندم! در روابط اجتماعی و حقوق متقابل، «خویشتنِ خویش» را معیار سنجش قرار ده و با دیگران چنان باش که انتظار داری با تو باشند

و اگر در بینش و تفکر دینی به مشکلی برخوردی، بدانکه «راه نبرده‌ای»، نه آنکه «راهی نیست»، زیرا در خمیرمایۀ آدمی هیچ دانشی نسرشته‌اند و دانش‌های بشری همه دست‌رنج خود اوست و چه گسترده است نادانسته‌های تو، که اندیشه‌ات در آن سرگشته می‌گردد و دیده‌ات به گمراهی می‌نشیند و آنگاه بدان پی می‌بری و راه درست را درمی‌یابی!

هر گمانی که تو را به شبهه دراندازد و یا به‌دست گمراهیت سپارد وابگذار.

و اگر پذیرای راه و رسم پیشینیانت نیستی و خود خواستار آگاهی و تجربۀ مستقلّی، باید تلاش تو، همه در کسب فهم درست و به‌کارگیری خرد باشد و به هر پایۀ سستی تکیه نکنی، و در تاریک‌روشن شبهه‌ها گام برنداری، و از ستیزه و جدال بپرهیزی.

روش نیاکان پاکنهاد و شایستگان دودمانت را برنامۀ خود ساز و بر آن مراقبت نما، که آنان در کار خویش و راه و رسمی که برگزیدند بی‌تأمّل و بی‌دقّت نبوده‌اند

فرزندم! بدان‌که راز وصیت من، در یک کلمه نهفته است و آن «تقوای الهی» است

زنهار! که آزموده‌ها را از نو نیازمایی و دوباره به کام خسارات و ضایعات درنیفتی

بدان‌که دانش برای دانش، در عمل مساوی با بی‌دانشی است، همان‌گونه که دانش غیرراستین ارزش آموختن ندارد و در راه خیر و خدمت به کار نیاید.

* * * (۱۱) وَ أَکثِرِ ٱلْإِسْتِخٰارَةَ.