بریده‌هایی از کتاب مهاتما گاندی

در پایان هزارۀ دوم پیش از میلاد مسیح، اقوام آریایی که در حوالی فلات پامیر سکونت داشتند دسته جمعی به مهاجرت پرداختند. دسته ای از آنان که ایرانیان فعلی از اعقاب ایشان اند به فلات ایران آمدند و بقیه یعنی هندیان فعلی به درۀ سند سرازیر شدند، بومیان آن شبه جزیره را مغلوب ساختند، و نخستین دورۀ تاریخ هند از آن زمان شروع شده است.

من از مذهب بت نمی سازم و هیچ عمل بدی را که در لوای نام مقدس او انجام بگیرد نمی بخشم… هیچ اشتیاق ندارم که کسی را به دین خود بیاورم مگر آنکه بتوانم از عقلش مدد بگیرم. من حتی حاضرم کهنسال ترین خدایان «شاسترا» را چنانچه نتوانند عقل مرا مجاب کنند نفی کنم…

گاندی مانند انقلابیون اروپایی ما کارخانۀ قانون سازی و آیین نامه بافی نیست بلکه عجین گر خمیر انسانیت جدیدی است.

رابرت کلیو، فاتح بنگاله، کمپانی هند شرقی را مالک ثروتمندترین و مترقی ترین ایالات هندوستان اعلام کرد.

باید رژیم غذایی خود را تنظیم و تطهیر نمود، و به تدریج از خوردن غذاهایی که ضروری نیست اجتناب ورزید.

تقریباً مثل اینکه دولت می خواهد این کشور را مالامال از آدم کشی و آتش سوزی و غارتگری ببیند تا بتواند ادعا کند فقط خود او قادر به از بین بردن آن است

گاندی به ملت خود گفت: «ما باید با برابری روح، نه فقط برای قربانی دادن هزار زن و کودک بی گناه آماده باشیم بلکه باید در این راه هزاران هزار کشته بدهی، تا هند بتواند در جهان به مقامی برسد که هرگز والاتر از آن نباشد… هر کس باید بالای چوبۀ دار رفتن را یک امر عادی در زندگی خود تلقی کند

من نیز مانند هر فرد خوب هندو دعا و نماز می خوانم و معتقدم که ما همه می توانیم پیغمبران خدا باشیم، لیکن من هیچ گونه رسالت خاصی از جانب خدا ندارم. ایمان راسخ من این است که به هر موجود بشری وحی و الهام می شود ولی ما گوش های خود را می گیریم تا صدای آهستۀ درون را نشنویم… من ادعا می کنم که به جز یک کارگر حقیر، یک خدمتگزار ناچیز هند و بشریت

«آدمی دارای قدرت خلاقه نیست و بنابراین حق تخریب ندارد….»

این برخلاف خصیصۀ مذهب هندوست که مردی مرتبۀ بالاتری برای خود قائل شود و یا دیگران را در مرتبۀ پست تری قرار دهد. همه برای خدمت به آفرینش یزدان به جهان آمده اند

موجی از نهی کنندگان مسکرات در سرتاسر کشور به راه افتادند، و گاندی نیز ناگزیر به میان افتاد تا نگذارد ملت دکان های مشروب فروشی را به زور ببندند یا غارت کنند؛ زیرا «مجاز نیست که مردم را با زور تطهیر کرد».

مذهب او دو ناظر دارد؛ یکی وجدانش و دیگری عقلش: من از مذهب بت نمی سازم و هیچ عمل بدی را که در لوای نام مقدس او انجام بگیرد نمی بخشم

گاندی با ایمانی راسخ به مذهب ملت خود، یعنی به هندوئیسم، معتقد است، لیکن نه مانند ملایی که پایبند به متون باشد و نه مانند خرمقدسی که چون و چرا نپذیرد و هر سنّتی را کورکورانه قبول کند.

مذهب من، حدود و ثغور جغرافیایی نمی شناسد، و اگر ایمان من زنده باشد از عشق به خود هند نیز پا فراتر خواهدنهاد

او می خواهد که در تمام خانواده های هندوستان صنعت کهنسال ملی یعنی چرخ نخ ریسی (چرکا) از نو برقرار شود.

من از مذهب بت نمی سازم و هیچ عمل بدی را که در لوای نام مقدس او انجام بگیرد نمی بخشم… هیچ اشتیاق ندارم که کسی را به دین خود بیاورم مگر آنکه بتوانم از عقلش مدد بگیرم. من حتی حاضرم کهنسال ترین خدایان «شاسترا» را چنانچه نتوانند عقل مرا مجاب کنند نفی کنم…

چه قدر آسان است که به نام آزادی بیرونی آزادی درونی انسان را درهم شکنند!

مراد از عدم زور، تسلیم شدن دربست به بدکار نیست بلکه مقابله با تمام نیروی روح در برابر ارادۀ ظالم است. بدین طریق است که فقط یک مرد واحد می تواند امپراتوری بزرگی را به مبارزه بطلبد و موجبات سقوط او را فراهم سازد…

در کتاب قانون تمدن و فساد تألیف آدامس بروک از قول رابرت کلیو چنین نوشته است: هنگامی که من ثروت و مکنت هنگفت این سرزمین را در نظر می آورم و می بینم آنچه من از آنجا ربوده و خارج کرده ام نسبت به آنچه باقی مانده است چه قدر حقیر و ناچیز است از اعتدال و انصاف خویش تعجب می کنم. انگلیسی ها برای چاپیدن ثروت های بی کران هند به شیوع فساد و تفرقه در میان آنان پرداختند و مالیات های سنگین وضع کردند. از خود هندیان قشون ساختند تا به دست ایشان و با گلوله ها و سرنیزه های خود طوق رقیت به گردن هموطنان ایشان بیندازند، و مخارج کمرشکن این قشون را از خودِ هند می گرفتند

رنجی که شعار عشیرت بشری است… شرط ضروری هستی است. زندگی از مرگ پدید می آید. برای آنکه گندم بروید باید که دانۀ بذر نابود شود. هیچ گاه کسی بدون عبور از میان آتش رنج بلند نشده است… هیچ کس نمی تواند از این قاعده بگریزد… ترقی چیزی جز تزکیۀ رنج با اجتناب از رنج دادن نیست. هر قدر رنج (شخصی) پاک تر باشد ترقی والاتر است… عدم زور همان رنج خودآگاه است… من به خود اجازه داده ام که قانون کهن فداکردن خویش یعنی قانون رنج را به ملت هند عرضه کنم.