بریده‌هایی از کتاب مثنوی معنوی

تا نگرید ابر کی خندد چمن؟ تا نگرید طفل کی جوشد لبن؟

همچو آن زنگی، که در آیینه دید روی خود را زشت و، بر آیینه رید ۱۰۵.۶ که: چو زشتی، لایق اینی و بس زشتیم آن ِ تو است، ای کور ِ خس

از پی هر گریه آخر خنده ایست مرد آخر بین، مبارک بنده ای است

این جهان کوه است و فعل ما ندا سوی ما آید نداها را صدا

نکته ها، چون تیغ پولاد است، تیز گر نداری تو سپر، واپس گریز

گفت پیغمبر: هر آنکو سر نهفت زود گردد با مراد خویش جفت ۷.۴۲ دانه چون اندر زمین پنهان شود سِرّ آن، سر سبزی بستان شود ۷.۴۳ زرّ و نقره گر نبودندی نهان پرورش کی یافتندی زیر کان؟

کس به زیر دم خر، خاری نهد خر نداند دفع آن، بر میجهد ۷.۱۴ خر ز بهر دفع خار، از سوز و درد جفته می انداخت، صد جا زخم کرد ۷.۱۵ * آن لگد، کی دفع خار او کند؟ حاذقی باید که بر مرکز تند ۷.۱۶ بر جهد آن خار محکمتر زند عاقلی باید که خاری بر کند

بهر آن است امتحان نیک و بد تا بجوشد، بر سر آرد زر ز بَد

بند بگسل، باش آزاد، ای پسر چند باشی بند سیم و بند زر

منگر ای مظلوم سوی آسمان کاسمانی شاه داری در زمان

ای سعادت بخش ِ جان انبیا یا بُکش، یا باز خوانم، یا بیا

سایۀ خویش از سر من بر مدار بی قرارم، بی قرارم، بی قرار

همچو اسماعیل پیشش سر بنه شاد و خندان پیش تیغش جان بده ۱۰.۷ تا بماند جانت خندان تا ابد همچو جان پاک احمد با احد

جان همه روز از لگدکوب خیال واز زیان و، سود و، از خوفِ زوال ۱۷.۹ نی صفا میماندش، نی لطف و فر نی به سوی آسمان راه سفر ۱۷.۱۰ خفته آن باشد که او از هر خیال دارد اومید و، کند با او مقال ۱۷.۱۱ * نی چنانکه از خیال آید بحال آنخیالش گردد او را صد وبال

بند بگسل، باش آزاد، ای پسر چند باشی بند سیم و بند زر ۱.۲۸ گر بریزی بحر را در کوزه ای چند ُگنجد؟ قسمت یک روزه ای ۱.۲۹ کوزۀ چشم حریصان پُر نشد تا صدف قانع نشد، پُر دُرّ نشد ۱.۳۰ هر که را جامه ز عشقی چاک شد او ز حرص و عیب کلّی پاک شد ۱.۳۱ شاد باش ای عشق ِ خوش سودای ما ای طبیب جمله علتهای ما

تا در آنجا سنبل و ریحان چرند تا بگلزار حقایق ره برند

چون که اسرارت نهان در دل شود آن مرادت زودتر حاصل شود ۷.۴۱ گفت پیغمبر: هر آنکو سر نهفت زود گردد با مراد خویش جفت

* کام تو موقوف زاری دل است بی تضرع کامیابی مشکل است

آنکه جان در روی او خندد چو قند از ترش روئی خلقش چه گزند؟

رحمتم موقوف آن خوش گریه هاست چون گرست از بحر رحمت موج خاست