بریده‌هایی از کتاب شهریار

دشمنانت را بکش و اگر می‌توانی دوستانت را هم نیز.

مردم از آزار کسی که مورد علاقه‌شان است ابایی ندارند اما از آسیب رساندن به کسی که از او می‌ترسند پروا دارند.

حکومت برای نیل به قدرت، ازدیاد و حفظ و بقای آن مجاز است به هر عملی از قبیل کشتار، خیانت، ترور، تقلب و... دست بزند و هرگونه شیوه‌ای حتی منافی اخلاق و شرف و عدالت را برای رسیدن به هدفش روا می‌دارد.

رنجش‌ها و کینه‌های کوچک آنان را به فکر انتقام گرفتن می‌اندازد نه زخم‌های بزرگ.

ماکیاولیسم مذهبی در واقع انحراف در شیوه حکومت مذهبی و تمایل حکومتداران به معیارهای ابزارگرایانه‌ی دینی را گویند. از مصادیق این مورد، تن دادن به اصالت منافع و تبلیغات ناراست در انتخابات و شعارهای آن است. در این شیوه، سیاست در حکومت مذهبی به خودی خود هدف می‌شود و اخلاق و دین حول مدار منافع سیاسی می‌چرخد.

بدی کن اما چنان وانمود کن که نیکی می‌کنی: ماکیاولی معتقد بود که ریاکاری صفتی ارزشمند است. صراحتاً شهریاران و شاهان را اندرز می‌دهد که از رک و راست بودن بپرهیزند و می‌گفت خوب بودن زیان‌آور است. و بر پادشاهان لازم است که برای حفظ قدرت و منفعت خویش بر خلاف عدل، شفقت، انسانیت، و حسن‌ نیت رفتار کنند. اما رعایایشان نباید از این امر آگاه باشند. باید آن‌ها را تحمیق کرد و چنان وانمود کرد که شهریارشان فرمانروایی شریف، رحیم، دین دار و عادل است. ((بگذار زبانت از رحم و شفقت سخن گوید اما دلت از بدی و شرارت لبریز باشد.))

می باید روباه بود و تله‌ها را شناخت؛ می باید شیر بود و گرگها را از ترس رماند

یکی از حکمرانان معاصر که بهتر است نامش را نیاوریم همیشه فقط در مورد صلح و ایمان موعظه می‌کند و خود دشمن هر دو است.

باید یا مردم را بنوازید یا آن‌ها را سرکوب کنید.

این طبیعت انسانها است که با نیکی کردن و نیکی دیدن از دیگران زیر بار منت یکدیگر می‌روند

حاکم جدید به هنگام تصرف یک شهر باید همه صدماتی را که می‌خواهد وارد آورد از قبل پیش‌بینی کرده و ضربه را کاری و یک بار برای همیشه بزند تا مجبور نباشد هر روز ظلم و ستم روا دارد. پس از آن باید به گونه‌ای رفتار کند که مردم در آسایش و آرامش به سر برند. کسی که به خاطر سوء قضاوت یا ترس از مردم ظلم کند همیشه باید آماده جنگ باشد. او هرگز روی آرامش را نخواهد دید. چون همیشه به مردم ستم روا می‌دارد. خشونت باید کاری و یکباره باشد تا مردم رنجش آن را فراموش کنند و مهربانی و بخشش تدریجی تا مردم طعم آن را بهتر بچشند.

جز این نیست، مردم همیشه بد هستند مگر اینکه مجبور باشند خوب و صادقانه عمل کنند.

حریص باش و آنچه را می‌توانی تصاحب کن: در فلسفه وحشیانه ماکیاولی شاه جز به امیال و آرزوهای خویش نباید به چیزی اندیشه کند. اما چنان وانمود کن که از تو آزادیخواه‌تر کسی نیست. بر نیکی پا بگذار اما در همان حالی که لگدمالش می‌کنی نوازشش کن.

این مکتب بر این باور است که رجال سیاسی باید کاملاً واقع‌بین و مادی و جدی باشند. آنگونه سخت‌گیر باشند که اگر تکالیف دینی، اخلاقی و احساسات سد راه آنان شود؛ از آن‌ها صرف‌نظر کرده و هدفی جز رسیدن به مقصود نداشته باشند.

هرگز نباید اجازه دهید اغتشاشات تا جایی برسد که شما مجبور شوید از جنگ بگریزید.

انتخاب وزرا ‌کار بی‌اهمتی نیست و ارزش آنان به فراست و درایت پادشاه بستگی دارد. اولین نشانه هوش و تیزبینی پادشاه شخصیت نزدیکان او است. وقتی افرادی وفادار و لایق باشند پادشاه نیز فردی عاقل و دانا است زیرا توانسته لیاقت آنان را کشف کند و آنان را نسبت به خود وفادار نگاه دارد. اما اگر چنین نباشند پادشاه مورد انتقاد قرار می‌گیرد چرا که اولین اشتباهش گزینش چنین وزیرانی است.

که «کسی که به مردم تکیه می‌کند مانند آن است که بنایی را بر روی آب و گِل ساخته است.» این مثل در مورد فرمانروایی که به نیروی مردمانش متکی است و امیدوار است که مردم به هنگام خطر جان او را از دست دشمنان و قضات نجات دهند به کار برده می‌شود

بسیاری از مردم تصور می‌کنند شهریار زیرک به دلیل داشتن مشاوران و وزیران خوب چنین توانا است در حالیکه بی‌تردید اشتباه می‌کنند. این یک اصل مسلم است که اگر پادشاهی خود خردمند نباشد نصیحت‌پذیر نیست.

پزشکان نیز در مورد بیماریهای سخت معتقدند که درمان در ابتدا آسانتر است و پیشگیری آسانتر از درمان. در مورد سیاست نیز چنین است.

وقتی مردم علیه شما سلاح در دست گیرند از کمک دشمنان خارجی بی‌بهره نخواهند ماند