بریده‌هایی از کتاب بارون درخت‌نشین

نگاهش به گونه‌ای آن دشت پست و بلند را درمی‌نوردید که گویی آرزو داشت هرگز خط افق را نبیند و می‌خواست سرزمینهای بسیار دور از آنجا را نیز تماشا کند. آن حالت نگاه کردن او نخستین نشانه راستین رنج دربه‌دری بود

مردمانی که برای آرمانی نه چندان روشن و مشخص مبارزه می‌کنند مجبورند برای جبران گنگی و سستی انگیزه‌هایشان ظاهری بسیار جدی به خود بدهند.

با خود اندیشیدم که همه‌مان همواره دور از پدرمان زندگی کرده بودیم؛ و آن فاصله چه از بالای درختان و چه از روی زمین یکی بود.

سرانجام، همان گونه که زندگی کرده بود درگذشت: با دلی پر از حسرت و کینه و ذهنی انباشته از خیال و وسواس.

ــ نام و نشانم را از یاد نبرده‌ام، پدر گرامی. ــ کاری می‌کنی که لایق این نام و نشان باشی؟ ــ هرچه از دستم بربیاید می‌کنم تا لایق اسم و مشخصات انسان باشم.

کوزیمو بعدها به این نکته پی برد که هنگامی که دیگر مسأله‌ای همگانی در میان نیست انجمنها مفهوم خود را از دست می‌دهند و در این صورت تنها بودن بهتر از رهبر بودن است.

سرانجام، پس از عمری که وقف ایمان خود کرده بود درگذشت بی‌آن که به درستی بداند به چه چیزی باید ایمان می‌داشت ــ ا مّا تا واپسین لحظه زندگی کوشید ایمانش راسخ باشد.

چرا رنجم می‌دهی؟ ــ چون دوستت دارم. آنگاه او خشمگین می‌شد. ــ نه. دوستم نداری. وقتی کسی را دوست داریم، خوشیش را می‌خواهیم نه رنجش را. ــ وقتی کسی را دوست داریم، تنها یک چیز را می‌خواهیم: عشق را، حتی به قیمت رنج. ــ پس، تو به عمد مرا رنج می‌دهی؟ ــ بله، برای این که از عشقت مطمئن بشوم.

مردمان اومبروزا آن را می‌دیدند و دلشان پر از درد می‌شد، به سیه‌روزی خود می‌اندیشیدند و فکر شورش به سرشان می‌زد. خلاصه این که ما نیز انگیزه‌های بسیاری برای انقلاب داشتیم. افسوس که در فرانسه نبودیم!

عشق فقط زمانی ممکن است که آدم خود خودش باشد، با همه نیرویش!

هرچه از دستم بربیاید می‌کنم تا لایق اسم و مشخصات انسان باشم.

و چنان شد که دیگر کوزیموی تازه‌ای نمی‌توانست بالای درختان گشت و گذار کند.

ــ نه. من خودم همه بچه‌های میوه‌دزد را می‌شناسم! با من دوستند! پابرهنه‌اند و پیرهنشان پاره پاره است. نه پاتاوه دارند و نه کلاه گیس!

کت سبز کوتاه که پشت آن چین می‌خورد،

وقتی که خوب خسته شدی تصمیمت عوض می‌شود! کوزیمو از بالای درخت گفت: ــ دیگر هیچ‌وقت تصمیمم عوض نمی‌شود. ــ وقتی آمدی پایین، نشانت می‌دهم! ــ باشد، امّا من دیگر پایین نمی‌آیم. کوزیمو این را گفت و روی حرفش ایستاد.

هر تب و تابی، از نیاز ژرف‌تری خبر می‌دهد که برآورده نشده است، نشانه کمبودی است. نیاز کوزیمو به داستان‌گویی نیز نشان می‌داد که او چیز دیگری را جستجو می‌کند. هنوز عشق را نمی‌شناخت. بی‌شناخت عشق، تجربه‌های دیگر به چه کار می‌آید؟ بدون شناختن مزه زندگی، به خطر انداختن آن چه سودی دارد؟

هر تب و تابی، از نیاز ژرف‌تری خبر می‌دهد که برآورده نشده است، نشانه کمبودی است.

از آزادیی برخوردارید که ما خواسته نخواسته آن را با اجباری که خودمان دچارش هستیم مقایسه می‌کنیم.

عشقی که کوزیمو آن همه انتظارش را داشت غافلگیرانه به سراغش آمده بود، و بس زیباتر از آنی بود که او می‌پنداشت... از همه شگفت‌تر این‌که می‌دید عشق چیز ساده‌ای است. و در آن هنگام می‌پنداشت که همواره چنین خواهد بود.

بی‌شناخت عشق، تجربه‌های دیگر به چه کار می‌آید؟