بریده‌هایی از کتاب اعتراف

به یاد دارم که وقتی خیلی کوچک بودم نوشته‌های ولتر را مطالعه می‌کردم، نه تنها از طنز او ناراحت و شوکه نمی‌شدم بلکه برایم بسیار سرگرم‌کننده هم بود.

باید به این نتیجه‌ی قطعی برسم که همه چیز قابل توجیه نیست و به این یقین برسم که دلیل توجیه‌ناپذیری برخی از پدیده‌ها از خطای عقل ناقص من نیست. آن‌ها درست هستند و من درک نمی‌کنم چون ذهن و خرد من دارای محدودیت‌هایی است که قادر به درک همه‌ی جهان نیست. من وادار به پذیرش مذهب نشده‌ام و می‌دانم که توجیه‌ناپذیری برخی از نظرات مذهبی لازم و ضروری است.

من حقیقت غیرعادی دانش مذهبی را می‌شناسم پس نباید برای همه چیز توضیح بخواهم. خوب می‌دانم که توضیح و یافتن اصل و منشأ چیزها باید مانند یک راز ابدی پنهان بماند.

حقیقت خود را به شکل عشق نشان می‌دهد، اگر آیین‌های مذهبی را محترم ندارید عشق را ویران کرده‌اید و با ویرانی عشق امکان دستیابی به حقیقت زندگی را از دست می‌دهید.

با خود گفتم: انسان به تنهایی قادر به درک حقایق مذهبی نیست، این حقایق خود را در میان جمع آشکار می‌سازند، با عشق به خداوند می‌توان به این حقایق دست یافت. برای رسیدن به حقیقت ایمان جدایی از دیگران معنا ندارد، باید با کسانی که مخالف ما هستند نیز با عشق و آرامش رفتار کنیم.

آن‌چه را که مردم صمیمانه بدان معتقدند باید حقیقت داشته باشد. مردم می‌توانند اعتقادات خود را به زبان‌ها و روش‌های مختلف بیان کنند، اما هیچ‌یک نمی‌تواند دروغ باشد.

هدف زیستن نجات روح است. برای رستگاری روح باید طبق دستورات خداوند زندگی کرد. انسان برای زیستن با خدا باید از خوشی‌ها و آسایش زندگی چشم بپوشد، کار کند، متواضع باشد، سختی بکشد و مهربانی کند.

با اعتقاد به خداوند به کمال اخلاقی رسیدم و همین به زندگی‌ام معنا می‌داد. تنها تفاوت در این بود که در جوانی همه چیز را ناآگاهانه پذیرفته بودم اما حالا خوب می‌دانستم که بدون ایمان نمی‌توانم زندگی کنم.

مهم‌ترین هدف زندگی پیشرفت است، با این خواست و اراده به زندگی‌ام ادامه دادم.

«او همین‌جاست، بدون او زیستن میسر نیست. شناخت خداوند و زیستن یکی است. خداوند زندگی است. در جستجوی خدا باش و زندگی کن، بدون او زندگی معنا ندارد.»

«اندیشه خداوند، خود خداوند نیست. درک او چیزی در درون من است که نه می‌توانم آن را بپذیرم و نه خاموش سازم. این آن‌چه که می‌جویم نیست. من در جستجوی چیزی هستم که بدون آن نمی‌توانم زیست.»

بارها و بارها به این نتیجه رسیدم که بی‌علت و دلیل پا به این جهان نگذاشته‌ام، زندگی من معنایی دارد. پرنده‌ی بیرون افتاده از آشیانه نیستم. اگر همچون آن پرنده در میان علفزار افتاده و فریاد می‌کشم به این دلیل است که می‌دانم مادری مرا به دنیا آورده، مرا گرم نگه داشته، به من غذا داده و مهر ورزیده است.

شروع به پرستش یگانه‌ای کردم که در جستجویش بودم، شاید او دستم را می‌گرفت و یاری‌ام می‌کرد. احساس می‌کردم دعاهایم را نمی‌شنود راه به جایی نداشتم.

با خود گفتم علت و معلول بحثی جدا از زمان و مکان است و علت هستی همه ما اوست. علت اصلی وجود خداوند هستی من است. علت وجود همه‌ی جهان خداوند است.

راه نجات من جدایی از زندگی گذشته و مشاهده زندگی ساده‌ی مردم زحمت‌کش بود، دریافتم که آن‌ها به معنای واقعی کلمه زندگی می‌کنند. باید برای شناخت زندگی واقعی و معنای آن ساده می‌زیستم، البته نه مثل یک انگل، باید معنای زندگی این مردم را تجربه می‌کردم و بخشی از آن‌ها می‌شدم.

جهان به اراده و خواست کسی کار می‌کند که هستی ما و هستی هر آن‌چه در دنیا وجود دارد در دست اوست. برای این‌که موفق به درک و شناخت این اراده شویم باید آن‌چه را از ما می‌خواهد انجام دهیم. اگر بر طبق اراده او عمل نکنم هرگز نخواهم دانست که او از من، از همه ما و از کل جهان چه می‌خواهد.

این حقیقت را در کتاب مقدس یافتم: کسانی‌که اعمال و رفتارشان شرورانه است به سوی تاریکی می‌روند. فرد بدکار از روشنایی می‌ترسد چون اعمالش در روشنایی پدیدار می‌شود.

از خود می‌پرسیدم: زندگی من چیست؟ پاسخ این سؤال این بود که بیهوده و رنج‌آور است. این پاسخ صحیح بود چون زندگی من بیهوده و بی‌معنا بود. اما این پاسخ فقط مربوط به زندگی من بود نه زندگی همه انسان‌ها.

دریافتم که پاسخ من در مورد زندگی و معنای آن صحیح بوده است، زندگی رنج است. تنها اشتباه من این بود که این پاسخ را که فقط به زندگی خودم مربوط می‌شد به کل زندگی تعمیم می‌دادم.

توجه بیش‌تری به اطرافم کردم، زندگی مردمی که در گذشته زیسته‌اند و یا اکنون زنده‌اند را مورد بررسی قرار دادم، تعداد کسانی‌که به معنای واقعی زندگی دست یافته بودند یک، دو یا سه نفر نبودند بلکه این افراد صدها، هزاران و میلیون‌ها نفر بودند.