بریده‌هایی از کتاب مدیریت زمان: شیوه‌های کاربردی برای بهره‌گیری موثر از وقت‌

۴- «بزرگ‌ترین هدف من در زندگی این است که...» فرض کنید یک چوب جادویی داشتید و به کمک آن می‌توانستید تنها یک هدف بزرگ در زندگی را عملی کنید. این هدف می‌توانست کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشد. در این صورت کدام هدف که بیشترین تأثیر مثبت را در زندگیتان دارد برمی‌گزیدید؟ اکنون این جمله‌ها را کامل کنید: «بزرگ‌ترین هدف شغلی من این است که...» ؛ «بزرگ‌ترین هدف من برای خانواده‌ام این است که...»‌.

۳- «زندگی.... است.» با اینکه شاید به پاسخی که به این پرسش می‌دهید ساده به نظر برسد، اما نشان‌گر نوع نگاه و فلسفه شما در قبال زندگی است. زندگی از نظر افراد مثبت‌نگر، سالم و شاد تجربه‌ای ارزشمند است. با این که زندگی در نگاه این افراد، زندگی سرشار از پستی و بلندی است، اما روی‌هم‌رفته تجربه بسیار ارزشمندی شمرده می‌شود. یکی از داستان‌های مورد علاقه من حکایت مرد جوانی است که نزد یک فیلسوف پیر می‌رود و به او می‌گوید: «زندگی سخت است.» فیلسوف هم پاسخ می‌دهد: «در مقایسه با چه؟» روزگاری هلن کلر گفته بود: «زندگی را باید یک ماجرای شجاعانه دانست و بس.» زندگی از نظر شما چه معنایی دارد؟

۲- «انسان‌ها... هستند.» مفهوم کلی انسان‌ و نوع بشر را در نظر بگیرید. چگونه انسان را توصیف می‌کنید؟ آیا از نظر شما انسان‌ها موجوداتی خوب و دوست‌داشتنی هستند؟ آیا انسان‌ها موجوداتی تنبل، منحرف یا غیر‌قابل اعتماد می‌دانید؟ پاسخی که می‌دهید تاثیر ژرفی بر نحوه رفتار شما با دیگران در همه جنبه‌های زندگی دارد. این نوعِ نگاه، تعیین‌کننده عملکرد شغلیتان و نیز رفتار شما با خانواده و دوستان خواهد بود.

هر یک از این جمله‌ها را کامل کنید: ۱- «من.... هستم.» فرض کنید یک غریبه از شما می‌پرسد: «واقعاً چه کسی هستید؟» چه پاسخی به او می‌دهید؟ نخستین کلماتی که برای توصیف خودتان به کار می‌برید چیست؟ آیا خودتان را در قالب شغل، ویژگی‌های فردی، امیدها، رویاها یا انگیزه‌های فردی توصیف می‌کردید؟ جمله «من... هستم.» را با سه تا پنج کلمه کامل کنید. اگر می‌توانستید از اطرافیان خود یعنی کسانی که در کنار آنها کار یا زندگی زندگی می‌کنید همین سئوال را می‌پرسیدید، چه جوابی به شما می‌دادند؟ چگونه شما را بر اساس ارزش‌های درونیتان توصیف می‌کردند؟ دیگران بر مبنای رفتاری که با آنها دارید چه قضاوتی در مورد شخصیت واقعی شما می‌کردند؟

خودتان را بهتر بشناسید در ادامه چهار جمله ناکامل وجود دارد. هر یک از این جمله‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید دنیای درون خود را بهتر بشناسید.

شما فوق‌العاده هستید بپذیرید که انسانی منحصربه‌فرد و فوق‌العاده هستید. ارزش‌های شما در طول زندگی شکل گرفته و تکامل یافته است. این ارزش‌ها نتیجه تجربه‌ها و تأثیرات مختلفی است که در زندگی خود تجربه کرده‌اید. این ارزش‌ها بخشی از هویت روان‌شناختی و هیجانی شما است. این ارزش‌ها بخشی از منش و شخصیت شما است. به‌ندرت پیش می‌آید که ارزش‌های یک فرد در طول زمان تغییر کند. شما باید درونی‌ترین ارزش‌های خود را شناسایی کرده، سپس زندگی و کار خود را به گونه‌ای سازماندهی کنید که هم‌راستا با این ارزش‌ها باشد.

ارزش‌ها، باورهای درونی و عقاید خود را بازبینی کنید. از خودتان بپرسید چه تغییراتی می‌تواند فعالیت‌های فعلی -که اموری بیرونی هستند- را هرچه بیشتر با اولویت‌های زندگیتان - که اموری درونی محسوب می‌شوند- هم‌راستا سازد.

کار این افراد بازتاب‌دهنده ارزش‌های فردی‌شان است و به همین دلیل به ندرت از کار خود خسته می‌شوند. اگر هم‌راستا با ارزش‌های خود زندگی کنید، توان، اشتیاق و خلاقیت فراوانی خواهید یافت. کارکردن بر روی اموری که هم‌راستا با مهم‌ترین ارزش‌های شما نیست، سبب ایجاد تنش می‌شود.

چه چیزی بیشترین ارزش را برای شما دارد؟ سؤال بعدی که باید از خود بپرسید این است: «چه چیزی بیشترین ارزش را در زندگی‌ام دارد؟» به چه چیزی بیشتر از بقیه اهمیت می‌دهید؟ از چه چیزی بیزار هستید؟ حس شادی و خود ارزشمند پنداری به میزان هم راستا بودن فعالیت‌های روزمره شما با ارزش‌هایتان بستگی دارد. تنش، اضطراب و رنج و احساس نامطلوب در زندگی فردی و شغلی به دلیل همین راستا نبودن کارهایی که انجام می‌دهید و ارزش‌هایی که بدان باور دارید است. بارها دیده‌ایم و شنیده‌ایم که بسیاری از افراد به دلیل تنش‌های کاری خود به شدت خسته و دلزده شده‌اند. اما افرادی که شغل خود را دوست دارند، با جان و دل کار می‌کنند.

معنا و هدف متعالی هر انسانی در زندگی نیازمند معنا و هدفی متعالی است. یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد تنش فردی، اندوه و اضطراب این است که کارهایی که انجام می‌دهید ربطی به درونی‌ترین ارزش‌ها و عقاید شما ندارد. پیش از آغاز هر کار باید دلیل انجام آن را از خود بپرسید. شاید بتوانید در زمینه به‌کارگیری شیوه‌های مختلف مدیریت زمان پیشرفت خوبی داشته باشید، اما اگر این شیوه‌ها را برای انجام کارهایی که ارتباط چندانی با ارزش‌های درونیتان ندارد استفاده کنید، در عمل چیز زیادی عایدتان نمی‌شود. در این صورت بهره‌وری بیشتر، تنها سبب ایجاد و افزایش حس بیگانگی، اندوه و اضطراب می‌شود.

یکی از قوانین مورفی می‌گوید: «پیش از اینکه هر کاری را انجام دهید، ابتدا باید یک کار دیگر را به انجام برسانید.» بدون شناخت ارزش‌های واقعی، مدیریت زمان به شکل درست امکان‌پذیر نخواهد بود. برای مدیریت درست زمان، باید رویدادهای مختلف را با اموری که برایتان بیشتر اهمیت دارد هماهنگ کنید. اگر کاری برای شما مهم نباشد، در این صورت انگیزه و عزم راسخی برای کنترل و مدیریت زمان اجرای آن هم نخواهید داشت. از خودتان بپرسید: «چرا این کار را انجام می‌دهم؟» برای انجام چه کاری صبح‌ها بیدار می‌شوید؟ دلیل شما برای داشتن شغل فعلیتان چیست؟ چرا در محل کار فعلی مشغول به کار هستید؟

فصل دوم: ارزش‌های خود را شناسایی کنید از آنجا که مدیریت زمان در حقیقت مدیریت زندگی است، برای افزایش بازدهی فردی ابتدا باید ارزش‌های واقعی خود را شناسایی کنید.

کارهایی که به دلیل این وانمودکردن انجام می‌دهید سبب ایجاد ‌حسی مثبت در زمینه کارآمدی فردی می‌شود. در حقیقت با وانمودکردن می‌توانید کارها، عادت‌ها و رفتارهای خود را برای همیشه تغییر دهید.

طوری رفتار کنید که انگار... سومین راه برای برنامه‌ریزی ذهنی این است که طوری رفتار کنید انگار که می‌توانید از زمان خود به بهترین نحو ممکن استفاده کنید. هنگام انجام کارهای مختلف تصور کنید که فردی بسیار منظم هستید. فرض کنید که می‌توانید به خوبی از زمان خود استفاده کنید، در این صورت چه رفتاری انجام می‌دادید؟ چه کاری متفاوت از امروز به انجام می‌رساندید؟ در این صورت استفاده از زمان و بازدهی فردی شما چه تفاوتی با عملکرد معمولتان خواهد داشت؟

فرض کنید که فردی بسیار منظم و با بازدهی بالا هستید. در این صورت چه رفتارهای متفاوتی خواهید داشت؟ رفتار شما در این صورت چه تفاوتی با رفتارهای امروزتان خواهد داشت؟ در ذهن خود تصویری از خودتان به عنوان فردی آرام، با اعتمادبه‌نفس، با اثربخشی بالا، راحت و توانمند برای انجام انبوهی از کارها در یک دوره زمانی کوتاه تصور کنید.

خود ایده‌آل‌تان را تصور کنید دومین راه برای دگرگون‌ساختن رفتارهایتان این است که خودتان را به عنوان فردی که می‌تواند از زمان خود به بهترین نحو استفاده کند تصور کنید. خود را فردی منظم و کارآمد که کنترل روند زندگی را در دست دارد تصور کنید. به یاد داشته باشید این تصویر ایده‌آل، نشان‌دهنده آینده شما خواهد بود.

این جمله را برای خودتان تکرار کنید: «من بسیار منظم هستم و بازدهی بالایی دارم.» هرگاه احساس کردید که زیر فشار انبوهی از کارها قرار دارید، مدتی کوتاه به خودتان استراحت بدهید و به خودتان بگویید: «من بسیار منظم هستم و بازدهی بالایی دارم.» بارها و بارها به خودتان بگویید: «من خیلی خوب می‌توانم از وقتم استفاده کنم.» اگر دیگران در مورد استفاده شما از زمان پرسیدند، به آنها بگویید: «من خیلی خوب می‌توانم از وقتم استفاده کنم.» هر بار که به خودتان می‌گویید: «من بسیار منظم هستنم.» ضمیر ناخودآگاه شما این کلمات را همچون دستوری دریافت می‌کند و شما را به سمت انجام رفتارهایی که نشانگر این منظم بودن است سوق می‌دهد.

ابتدا باید «گفتگوی درونی» خود را تغییر دهید. حدود ۹۵ درصد هیجانات شما و نیز کارهایی که انجام می‌دهید، به شیوه معمول صحبت شما با خودتان بستگی دارد.

ذهن خود را برنامه‌ریزی کنید به محض این که تصمیم گرفتید به فردی با بازدهی بالا تبدیل شوید، می‌توانید از شیوه‌های مختلفی برای برنامه‌ریزی فردی استفاده کنید.

تغییر در زندگی، تنها وقتی حاصل می‌شود که تصمیمی مشخص و روشن برای انجام کاری متفاوت بگیرید. نخستین گام مهم برای مدیریت بهتر زمان، این است که تصمیم بگیرید از زمان خود به بهترین نحو استفاده کنید.