بریده‌هایی از کتاب رهایی از گناه

امام رضا (ع) می‌فرماید: «تلاش کنید برای اینکه زمان خودتان را به چهار قسمت تقسیم کنید؛ ساعتی را برای مناجات با خدا اختصاص دهید. ساعتی را برای پول درآوردن، ساعتی را برای معاشرت با رفقا و برادران دینی مورد اطمینان و کسانی که عیب‌های شما را به شما می‌گویند و خیرخواه شما هستند قرار دهید.»

حقیقت ایمان کسی تکمیل نمی‌شود و کسی به حقیقت ایمان نمی‌رسد مگر اینکه سه‌ویژگی داشته باشد؛ اول اینکه فهم عمیق از دین داشته باشد (یعنی این کار، یک‌سومِ رسیدن به کمال ایمان است)؛ دوم برنامه‌ریزی درست در معیشتش داشته باشد، و سوم اینکه در سختی‌ها و مصیبت صبر داشته باشد.

مسئلهٔ بشر، اصل خدا و اصل نبوت و اصل معاد -از نظر فکری و اعتقادی- نیست، مسئلهٔ بشر گناه است؛ باید این مسئله را برایش تبیین کرد که چرا اسم خطای انسان می‌شود «گناه» و جهنم را به‌دنبال دارد؟ درد بشر این است.

از مرحوم آیت‌الله بهجت ذکر می‌خواستند، ایشان می‌فرمود: «ذکر این است که تصمیم بگیری گناه نکنی، تصمیم بگیری به ضرر خودت عمل نکنی، حقیقت گناه زهر و سم است که هرگز حاضر نیستی آن را بخوری.»

گناه، انسان بابرنامه را بسیار ناراحت و متأثر می‌کند؛ چون گناه یعنی «خطایی که در اجرای برنامه رخ داده است».

باید از همان کودکی به او یاد داده باشند: تو آمدی در این دنیا که «بابرنامه زندگی کنی»؛ چون بدون برنامه انسان نمی‌تواند به منافع خودش برسد، بدون برنامه انسان نمی‌تواند دشمن خودش را دفع کند، بدون برنامه نمی‌شود لذت برد، بدون برنامه نمی‌شود تفریح کرد، بدون برنامه نمی‌شود شکوفا شد و...

برای اینکه انسان به اصل دین‌داری یعنی «ترک گناه» متقاعد شود، باید مراحلی را طی کند تا باورش به ضرورت ترک گناه افزایش یابد، ترک گناه برایش راحت شود و حتی مراقبت‌کردن دائم برای ترک گناه برایش لذت‌بخش شود، تاجایی‌که سرگرمی زندگی‌اش، مراقبت‌کردن برای ترک گناه باشد که نام این مراقبت از گناه، «تقوا» است.

که قرآن کریم را نامهٔ عاشقانهٔ خداوند به بندگان خودش نبیند، در واقع معانی و منظور کلمات قرآن را متوجه نشده است.

امام صادق (ع) می‌فرماید: «إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَیراً فَقَّهَهُ فِی الدِّینِ؛ وقتی خدا خیر کسی را بخواهد فهم عمیق دین به او می‌دهد.» حال کدام قسمت دین را باید عمیقاً بفهمیم؟ همان قسمتی که قرآن در تلاش است آن را برای ما جا بیندازد؛ و آن این است که «ما برای ترک گناه، انگیزه پیدا کنیم»

علت اینکه هنوز عده‌ای به خودشان این جرأت و اجازه را می‌دهند که برخی از احکام دین را مسخره کنند همین است که آنها سطحی‌نگر هستند و ما نیز بیان عمیقی از دین ارائه نداده‌ایم؛ به همین سادگی!

پس اولاً دین نیازهای عمیق انسان را پاسخ می‌دهد و اگر نیازهای عمیق خودمان را ندیده باشیم، احساس نیاز به دین پیدا نمی‌کنیم. ثانیاً دین گاهی با نیازهای سطحی ما مقابله می‌کند و می‌گوید: «از این نیاز خودت بگذر، فعلاً این مهم نیست.» ولی ما حاضر نیستیم نیازهای سطحی خودمان را رها کنیم، لذا اختلاف و دعوا به وجود می‌آید. به همین دلیل، برای دین‌دارشدن، نیازمند فهم عمیق از دین هستیم.

کسی که اهل برنامه نباشد، اگر نماز هم بخواند، به نمازخواندن او شک می‌کنیم! چون معلوم نیست بر چه اساسی نماز می‌خواند. چنین کسی نتوانسته است روح خودش را منظم کند. لذا احتمال می‌دهیم او یک روز -مثل فنری که جمع شده و رها می‌شود- از دین بیرون برود، چون روحش هنوز آمادگی دین‌داری ندارد و اساساً برنامه‌پذیر نیست.

امام صادق (ع) می‌فرماید: «لَا یسْتَکمِلُ عَبْدٌ حَقِیقَةَ الْإِیمَانِ حَتَّی یکونَ فِیهِ خِصَالٌ ثَلَاثٌ، التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ حُسْنُ التَّقْدِیرِ فِی الْمَعِیشَةِ وَ الصَّبْرُ عَلَی الرَّزَایا» حقیقت ایمان کسی تکمیل نمی‌شود و کسی به حقیقت ایمان نمی‌رسد مگر اینکه سه‌ویژگی داشته باشد؛ اول اینکه فهم عمیق از دین داشته باشد (یعنی این کار، یک‌سومِ رسیدن به کمال ایمان است)؛ دوم برنامه‌ریزی درست در معیشتش داشته باشد، و سوم اینکه در سختی‌ها و مصیبت صبر داشته باشد.

حقیقت ایمان کسی تکمیل نمی‌شود و کسی به حقیقت ایمان نمی‌رسد مگر اینکه سه‌ویژگی داشته باشد؛ اول اینکه فهم عمیق از دین داشته باشد (یعنی این کار، یک‌سومِ رسیدن به کمال ایمان است)؛ دوم برنامه‌ریزی درست در معیشتش داشته باشد، و سوم اینکه در سختی‌ها و مصیبت صبر داشته باشد.

اولاً دین نیازهای عمیق انسان را پاسخ می‌دهد و اگر نیازهای عمیق خودمان را ندیده باشیم، احساس نیاز به دین پیدا نمی‌کنیم. ثانیاً دین گاهی با نیازهای سطحی ما مقابله می‌کند و می‌گوید: «از این نیاز خودت بگذر، فعلاً این مهم نیست.» ولی ما حاضر نیستیم نیازهای سطحی خودمان را رها کنیم، لذا اختلاف و دعوا به وجود می‌آید. به همین دلیل، برای دین‌دارشدن، نیازمند فهم عمیق از دین هستیم.

اگر از ایمان سخن می‌گوید، آن ایمانی در قرآن ارزشمند است که مانع از گناه و عامل رفتار خوب باشد؛

وقتی ما گناهی انجام می‌دهیم، به‌طور طبیعی باید اثر آن را ببینیم، اما وقتی توبه می‌کنیم، خداوند جلوی اثرِ این گناه را می‌گیرد، در واقع خداوند جلوی نظم عالم را می‌گیرد، اما طوری جلوی این نظم را می‌گیرد که بی‌نظمی در عالم پدید نیاید. در واقع اینجا معجزه اتفاق می‌افتد.

یک پزشک، به بیمار خودش نسخه می‌دهد، اما وقتی بیمار، به نسخهٔ او عمل نکند، نیازی به عذرخواهی از پزشک نیست؛ چون او به ضررِ خودش عمل کرده است، نه به ضررِ پزشک. اما خداوند در زندگی ما، خودش را وسط آورده است و می‌گوید: اگر این اشتباهات را انجام دهید، مرا نافرمانی کرده‌اید! اگر به خودت لطمه بزنی، من از تو ناراحت می‌شوم، کارهایی که به‌نفع تو باشد، من به تو دستور می‌دهم. انگار خداوند می‌گوید: به‌خاطر من، این کارها (گناهان) را انجام نده!

کسی که قرآن کریم را نامهٔ عاشقانهٔ خداوند به بندگان خودش نبیند، در واقع معانی و منظور کلمات قرآن را متوجه نشده است.

وقتی من به خودم لطمه می‌زنم، خدا ناراحت می‌شود. موضع پروردگار نسبت به این دستورها این‌گونه است که خودش وارد شده و برای کارهایی که به‌نفعمان است، بهشت قرار داده و با جهنم، تهدید می‌کند؛ مثل مادری که از سرِ دلسوزی، کودک نادان خودش را تهدید می‌کند.