بریده‌هایی از کتاب رهایی از گناه

پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «کسی که شراب‌خوردن را -نه به‌خاطر خدا- بلکه به‌خاطر غیر خدا ترک کند (به هر دلیلی؛ مثل اینکه ضررش را فهمیده و می‌داند برایش مضر است) خدا از شراب بهشتی به او می‌نوشاند، چون خودش را حفظ کرده است و خدا هم برای اینکه انسان خودش را از ضررها حفظ کرده است از او تشکر می‌کند.»

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «لَوْ لَمْ ینْهَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ عَنْ مَحَارِمِهِ لَوَجَبَ أَنْ یجْتَنِبَهَا الْعَاقِل؛ اگر خدا از کارهای حرام نهی نکرده بود، عاقل باید خودش از حرام اجتناب می‌کرد.» چون عاقل می‌داند که گناه به ضرر خودش است.

ضرری که بر اساس نظمِ عالم، باید به ما می‌رسید. در معجزه‌ای مثل «شق‌القمر»، وقتی ماه دو نیم شد، به‌طور طبیعی باید نظم منظومهٔ شمسی به هم می‌خورد، اما چون معجزه بود، دو نیمهٔ ماه دوباره به هم چسبید و آب از آب تکان نخورد. شق‌القمر یک‌بار اتفاق افتاد، اما خداوند دائماً دارد توبه می‌پذیرد؛ یعنی دائماً دارد معجزه می‌کند! گاهی اوقات هم بدون اینکه ما توبه کنیم، خودش اثر گناه ما را از بین می‌برد و نمی‌گذارد اثرش ظاهر شود.

حب‌الدنیا بد است، چون متاع قلیل است، چون لذتش کم است، چون وقتی به آن برسیم، لذت زیادی نمی‌بریم. دلیل اینکه بعضی از ازدواج‌ها خیلی زود منجر به طلاق می‌شود نیز همین است؛ چون این زن و شوهر، توقع لذت‌های بسیار بالایی از دوران پس از ازدواج داشتند، وقتی می‌بینند خبری نیست، با هم دشمن می‌شوند! درحالی‌که از اول هم بنا نبود در اینجا خبری باشد. اتفاقاً بنا بر این بود که متوجه شویم که خبری نیست و از آن بگذریم و برویم سراغ آنجایی که واقعاً خبری هست.

کسی که اهل برنامه شود، خودبه‌خود اهل دین می‌شود. زیرا چنین فردی، فقط برای امروز و فردای خودش برنامه نمی‌ریزد. اول می‌گوید: برنامهٔ من تا آخر هفته چیست؟ بعد می‌گوید: برنامه‌ام برای ماه آینده چیست؟ برنامه‌ام برای سال آینده چیست؟ اگر به همین صورت ادامه دهد، دین‌دار خواهد شد؛ مگر خدا و پیامبر از ما چه می‌خواهند؟ می‌گویند: «برای قیامت خودتان برنامه‌ریزی کنید.»

علت اینکه هنوز عده‌ای به خودشان این جرأت و اجازه را می‌دهند که برخی از احکام دین را مسخره کنند همین است که آنها سطحی‌نگر هستند و ما نیز بیان عمیقی از دین ارائه نداده‌ایم؛ به همین سادگی

توبه یعنی چه؟ یعنی ما یک عمل خلاف و خطایی انجام داده‌ایم و عوارضش در حال آمدن به‌سمت ماست. اگر خداوند بخواهد جلوی عوارض ناشی از گناه ما را بگیرد، باید نظم عالم را به هم بزند! اگر نظم عالم به هم بخورد چه اتفاقی می‌افتد؟ مثلاً در طول شبانه‌روز، به‌صورت تصادفی گاهی اوقات جاذبهٔ زمین مختل شود، یا قانون چسبندگی بین ذرات و سلول‌ها از بین برود. اگر نظم گوشه‌ای از این عالم از بین برود، همهٔ عالم متأثر از این بی‌نظمی خواهد شد و به هم خواهد ریخت.

اگر می‌خواهی با من نشست و برخواست داشته باشی، من جهان بزرگ‌تری برای تو آفریده‌ام به نام جهان آخرت، و دربارهٔ آن زیاد با تو سخن می‌گویم، از دنیا زیاد با من حرف نزن! وقتی با بزرگان می‌نشینی باید مثل بزرگان گفتگو کنی.

انسان موجودی است که عمیق‌ترین محبت در دلش، جدای از منافعش نیست و از سر منفعت‌طلبی عاشق می‌شود. عشق این نیست که انسان خودش را فدا کند! خداوند در قرآن کریم دربارهٔ شهدا می‌فرماید: داریم خریدوفروش می‌کنیم؛ تو جانت را بده من می‌خرم!

کسانی که می‌گویند: «ما را به بهشت ببرند؛ اگر جاهای پایین بهشت هم بود مهم نیست!» به این‌قبیل افراد می‌گوییم: جهنمی‌های بهشت! چنین افرادی پایهٔ تربیتی درستی ندارند. تنها کسی پایهٔ تربیتی درستی برای دین‌داری دارد که منفعت‌طلب باشد و به کم قانع نشود.

علت اینکه دین این‌قدر نیاز به تبلیغ و تبیین دارد، این است که دین یک امر عمیق است. هرکس می‌خواهد دین‌داری کند باید دین را عمیقاً بفهمد؛ چون سخنان دین، سخنان عمیقی است و با بعضی از نیازهای سطحی و ابتدایی انسان در تعارض است؛ بنابراین متقاعدشدن به دین‌داری نیازمند تفکر عمیق است. پس اولاً دین نیازهای عمیق انسان را پاسخ می‌دهد و اگر نیازهای عمیق خودمان را ندیده باشیم، احساس نیاز به دین پیدا نمی‌کنیم. ثانیاً دین گاهی با نیازهای سطحی ما مقابله می‌کند و می‌گوید: «از این نیاز خودت بگذر، فعلاً این مهم نیست.» ولی ما حاضر نیستیم نیازهای سطحی خودمان را رها کنیم، لذا اختلاف و دعوا به وجود می‌آید. به همین دلیل، برای دین‌دارشدن، نیازمند فهم عمیق از دین هستیم.

دین نه تلخ است، نه سخت؛ به‌گونه‌ای که فقط گروه یا تیپ‌های خاصی سراغ آن بروند؛ دین عمیق است و وقتی عمق دین را بفهمیم، دین‌داری برایمان آسان خواهد شد. علت اینکه هنوز عده‌ای به خودشان این جرأت و اجازه را می‌دهند که برخی از احکام دین را مسخره کنند همین است که آنها سطحی‌نگر هستند و ما نیز بیان عمیقی از دین ارائه نداده‌ایم؛ به همین سادگی!

اوایل انقلاب، با برخی از اعضای گروهک‌های تروریستی مواجه بودیم که به شدت علیه «تعبّد در برخورد با احکام اسلامی» موضع‌گیری کرده و تبعیتِ مردم از احکام قرآن را مسخره می‌کردند؛ اما خودشان با فرمان تشکیلاتی که عضوش بودند، به شدت تعبّدی برخورد می‌کردند و مثل آب‌خوردن، آدم‌کشی می‌کردند؛ فقط به‌خاطر اینکه «تشکیلات، به آنها دستور داده بود»! باید به چنین کسی گفت: تو نمی‌توانی بندگان خدا را به‌خاطر تبعیت از فرمان خدا مسخره کنی، چون خودت هم عبد هستی؛ اما باید دید تو عبد چه کسی هستی؟ از چه کسی می‌خواهی فرمان ببری؟

در این عالمی که خداوند همه‌چیز را منظم آفریده است، به انسان اراده و اختیار و آزادی داده است، و طبیعتاً این انسان گاهی اشتباه می‌کند و عمل خلافی از او سر می‌زند که به ضرر خودش است، عجیب این است که خداوند اسم این اشتباه را «گناه و معصیت» گذاشته است و می‌فرماید: «مرا عصیان کردید!» درحالی‌که ما خودمان را اذیت کرده‌ایم و به نفس خودمان ظلم کرده‌ایم و ضربه زده‌ایم، ولی این ضربه‌ای را که ما به خودمان زده‌ایم، خداوند به خودش می‌گیرد.

«خوابیدن در بین‌الطلوعین» مثل این است که انسان به سلامتی بدن و مغز و اعصابش ضربات سختی وارد کرده باشد.

عشق اگر به این معنا باشد که انسان کلاً از منافع خودش بگذرد، حتی در ارتباط اولیای خدا با حضرت حق نیز چنین چیزی نیست و اولیای خدا نیز به‌خاطر خدا از منافع خودشان نمی‌گذرند؛ اولیای خدا از نفعِ کمتر می‌گذرند برای رسیدن به نفع بیشتر.

طبق روایت، امام زمان (عج) پس از ظهور بر سر مردم دست می‌کشند و به این وسیله عقل مردم زیاد می‌شود. وقتی عقل مردم زیاد شود می‌فهمند که دین به‌نفعشان است و وقتی فهمیدند دین به‌نفعشان است، در دین‌داری و کارهای نیکو از هم سبقت می‌گیرند

امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «من به کسی احسان نکردم، بلکه هر کاری انجام دادم، برای خودم بود.»

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «لَوْ لَمْ ینْهَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ عَنْ مَحَارِمِهِ لَوَجَبَ أَنْ یجْتَنِبَهَا الْعَاقِل؛ اگر خدا از کارهای حرام نهی نکرده بود، عاقل باید خودش از حرام اجتناب می‌کرد.» چون عاقل می‌داند که گناه به ضرر خودش است.

«ساعتی را هم برای لذت‌های غیرحرام قرار دهید و از این ساعتِ لذت‌بردن خودتان استفاده کنید برای اینکه انرژی بگیرید برای آن سه ساعت دیگر.»