بریده‌هایی از کتاب رهایی از گناه

ایثار یعنی «چیزی را که خودت داری و به آن احتیاج داری، به دیگری بدهی تا در خوب‌بودن از او جلو بزنی».

اگر دین‌داری را به چشم مسابقه نگاه کنیم، فضای دین‌داری و فضای زندگی برایمان کاملاً تغییر می‌کند! در دعوای بین زن و شوهر، چون هریک می‌خواهد بر دیگری پیروز شود، هیچ‌کدام کوتاه نمی‌آیند. اما اگر برای خوب‌بودن مسابقه گذاشته بودند، فکر می‌کردند که الان که دعوا شده، باید ببینیم چگونه می‌توان ثواب بیشتری کسب کرد؟! اگر کسی این‌گونه فکر کند، در برابر طرف مقابل کوتاه می‌آید و سخن او را می‌پذیرد؛ چون آن کسی که کوتاه آمده، برندهٔ مسابقه است.

خلاص را باید درست ترجمه کرد. اینکه «خالصاً لله» کار کنیم، یعنی آن بخش از منفعت‌طلبی خودمان را بیدار کنیم که می‌گوید: «تو در روح خودت تمایل داری به اینکه فقط مال خدا باشی و تو هم غیر از خدا چیزی نداشته باشی.» اگر این میل خودمان را بیدار کنیم و به آن پاسخ دهیم، عالی‌ترین تمایلات خودمان را ارضا کرده‌ایم.

فهم دین یعنی درک «ضرورت دوری از گناه»

مسئلهٔ بشر، بر سرِ پذیرفتن برتریِ پیامبران و اولیای خدا نسبت به دیگران هم نیست. یعنی اگر بحث گناه و ثواب مطرح نباشد و به کسی بگویید «بعضی‌ها از تو بهتر هستند» غالباً می‌پذیرد و ناراحت نمی‌شود؛ همین را اگر بپذیرد یعنی پیامبرها و امامان را پذیرفته است. مسئلهٔ بشر، اصل خدا و اصل نبوت و اصل معاد -از نظر فکری و اعتقادی- نیست، مسئلهٔ بشر گناه است؛

یک پزشک، به بیمار خودش نسخه می‌دهد، اما وقتی بیمار، به نسخهٔ او عمل نکند، نیازی به عذرخواهی از پزشک نیست؛ چون او به ضررِ خودش عمل کرده است، نه به ضررِ پزشک.

خدا به ما می‌گوید اهل مسابقه باش، ولی نگران برد و باخت نباش؛ چون من هستم و کمکت می‌کنم؛ من هستم و اگر شکست خوردی جبران می‌کنم. اساساً رابطهٔ با خدا همین جاها به درد بنده می‌خورد. دیدن خدا و توانایی‌های او استرس مسابقه را از وجود انسان دور می‌کند.

متأسفانه بعضی فرزندانشان را از حس مسابقه درمی‌آورند و می‌گویند: «اگر درس نخوانی، بدبخت می‌شوی!» و این‌گونه حس بدبختی و بیچارگی را به او منتقل می‌کنند.

هرگز نباید به‌خاطر امتحان درس خواند. در تحقیقات ثابت شده است که این شیوهٔ تعلیم و تربیت، استعدادها را کور می‌کند. از نظر دینی هم برگزاری این‌گونهٔ امتحانات برخلاف تقوا است و اساساً ارزیابی با نمره، کاملاً غلط است.

عاشقی زمانی رخ می‌دهد که ببینیم خدا خیلی به‌نفع ما است. ما نیز چون نمی‌توانیم نعماتش را درست ببینیم عاشق خدا نشده‌ایم.

هرکس بخواهد تغییری در خودش ایجاد کند و به تکاملی برسد و روح بلندی داشته باشد، باید مرحله‌به‌مرحله خودش را در زمینه‌های مختلف، متقاعد کند و تمرین بدهد تا تکامل پیدا کند و این معمولاً یک‌شبه قابل دستیابی نیست.

مسئلهٔ بشر، اصل خدا و اصل نبوت و اصل معاد -از نظر فکری و اعتقادی- نیست، مسئلهٔ بشر گناه است؛ باید این مسئله را برایش تبیین کرد که چرا اسم خطای انسان می‌شود «گناه» و جهنم را به‌دنبال دارد؟ درد بشر این است.

علت اینکه هنوز عده‌ای به خودشان این جرأت و اجازه را می‌دهند که برخی از احکام دین را مسخره کنند همین است که آنها سطحی‌نگر هستند و ما نیز بیان عمیقی از دین ارائه نداده‌ایم؛ به همین سادگی!

اگر کسی در پاسخ به اینکه «چرا من نباید گناه کنم» بگوید: «چون خدا دستور داده است؛ وگرنه به جهنم می‌روم» فهم عمیقی از دین ندارد. کمتر کسی هم به‌سادگی با این سخن، متقاعد می‌شود. حتی اگر کسی با این سخن متقاعد شود، دین‌داری او مشکوک است و روزی خواهد رسید که این فرد از دین‌داری، فرار خواهد کرد!

کاظم (ع) می‌فرماید: «مَنْ لَمْ یتَفَقَّهْ فِی دِینِهِ لَمْ یرْضَ اللَّهُ لَهُ عَمَلا؛ کسی که عمیقاً دین را نفهمد خدا

علت اینکه هنوز عده‌ای به خودشان این جرأت و اجازه را می‌دهند که برخی از احکام دین را مسخره کنند همین است که آنها سطحی‌نگر هستند و ما نیز بیان عمیقی از دین ارائه نداده‌ایم؛ به همین سادگی!

اگر به‌خاطر منفعت، شروع به تجارت با خدا کنیم، و از سر دفع ضرر درِ خانهٔ خدا التماس کنیم و رفتار زیبای خداوند با خودمان را ببینیم، کم‌کم آن‌قدر به او علاقه‌مند می‌شویم که می‌خواهیم خودمان را فدای او کنیم، اما نمی‌شود!

اگر بگویند: «دین می‌خواهد ما را به خدا برساند» می‌گوییم مگر رسیدن به خدا به ضرر ما است؟ این هم به‌نفع ما است. این تصور که «دین به ضرر ما است، اما به‌خاطر خدا و ارزش‌های دینی، ما این ضرر را به جان می‌خریم» تصور اشتباهی است.

وقتی از خدا درخواست می‌کنیم که «خدایا کمکم کن که دیگر گناه نکنم»، به این معنا است که خدایا کمکم کن که دیگر به ضررِ خودم عمل نکنم

خودخواهی در اصل، چیز بدی نیست. امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «من به کسی احسان نکردم، بلکه هر کاری انجام دادم، برای خودم بود.» اگر اهل‌بیت (ع) خودخواهی به‌معنای درست کلمه نداشتند، این‌قدر برای بهشت و جهنم ناله نمی‌زدند. قرآن می‌فرماید: «کسی که انسان بدی شود و خدا بخواهد مجازاتش کند، کاری می‌کند که خودخواه نباشد.» مرحلهٔ اولِ