بریده‌هایی از کتاب کورسرخی

یک‌بار که فرار کردی باقی را باید فراری بمانی، حتی با پرچم سازمان ملل، صلیب سرخ… پرچم سفید صلح از هزار جا سوراخ است.

معادلات عاشقانه در جنگ، دو خط موازی است، دو خط که تا ابد در کنار هم کشیده می‌شوند و هیچ‌گاه به هم نمی‌رسند. وقتی جنگ عشقی را از میان می‌بَرد، انگار تا ابد گلوله است که به قلب‌ها شلیک می‌شود.

می‌گویند آدم عاقبتِ اسمش را می‌کِشد

اولین گلوله که شلیک شود، کمانه می‌کند به ده نسل بعد. تباهی تمامی ندارد. یک‌بار که فرار کردی باقی را باید فراری بمانی، حتی با پرچم سازمان ملل، صلیب سرخ… پرچم سفید صلح از هزار جا سوراخ است.

معادلات عاشقانه در جنگ، دو خط موازی است، دو خط که تا ابد در کنار هم کشیده می‌شوند و هیچ‌گاه به هم نمی‌رسند.

گذر زمان بر آن کس که می‌رود، توفیر دارد با گذرش بر آن کس که می‌ماند. کسی که مانده زمان از او رد شده و کسی که رفته در زمان گرفتار است.

ایرانی‌ها وابسته بودند به اصالت حضور. سعی‌شان بر این بود که ثابت کنند از زمان پیدایش زمین اولین انسان‌ها بوده‌اند، اولین تمدن‌ها بوده‌اند. در هر شهر و دیاری که زندگی می‌کردند می‌خواستند ثابت کنند از قدیمی‌ها هستند، اصیل هستند و زمان زیادی از حضورشان می‌گذرد.

رقت‌بار است که جنگ‌زده باشی و در خاکی دیگر معنی جنگ را بفهمی و بعدها چنان با وحشتِ کمونیست و طالب و داعش سر کنی که بدانی باز این کشور از آن یکی جنگِ بهتری داشته که لااقل قبلِ مُردن با آژیر به آدم‌ها خبر می‌دادند که شاید بمیرند و حواس‌شان به جانِ آخرشان باشد.

آدمی در کودکی هم فهم می‌کند کِی حق بیمار شدن ندارد.

چه‌طور می‌شود به آدم‌ها گفت ما خانه نداریم چون وطن نداریم؟ نمی‌شود وطن نداشت وقتی پاسپورت داریم، کارت شناسایی، دفترچهٔ بیمه، تحصیلات رایگان…اما وقتی خانه در وطن نیست یا وطن جایی دور از خانه است یا وطنْ خودش نیست یا ما هیچ‌وقت در وطن نیستیم، مفهوم وطن برای ما انتزاعی می‌شود. انتزاع را چگونه توضیح می‌دهند؟ واقعیت همان کلمهٔ توی پاسپورت است: ایرانی، افغانی، آلمانی، فرانسوی… انتزاع که وطن نمی‌شود. چه کسی گفته آدمی وطن را به ارث می‌برد؟ ما نخ‌های سرگردان، میل‌های بافتنی را به ارث بردیم که هر جا برسیم شروع کنیم به خانه‌بافی. سست. سست‌تر از خانهٔ عنکبوت.

من که دیده بودم بلافاصله دندان‌هاش به هم بسته می‌شود و زبانش را گاز می‌گیرد، دست پنج‌ساله‌ام را جای بالِشی که دیگر وقتِ پیدا کردنش نبود در حفرهٔ دهانش گذاشتم و صدای خُرد شدن استخوان‌های ریز پشت دستم را بین فک‌های بالا و پایینِ پدرم شنیدم.

معادلات عاشقانه در جنگ، دو خط موازی است، دو خط که تا ابد در کنار هم کشیده می‌شوند و هیچ‌گاه به هم نمی‌رسند. وقتی جنگ عشقی را از میان می‌بَرد، انگار تا ابد گلوله است که به قلب‌ها شلیک می‌شود.

ما زخم‌خوردگان جنگ‌های طایفه‌ای هستیم. طایفه‌مان آن است که بیش‌تر بزند، بیش‌تر بکُشد، بیش‌تر ببُرد. این تقصیر بیگانه‌هاست؟ نه. ما وارثان طوایف‌مان هستیم. شهر و بیابان توفیری ندارد، وقتی بی‌رحم به جان هم می‌افتیم. ما به جان هم می‌افتیم و غریبه خانه‌مان را فتح می‌کند. ساده است که ما همدیگر را بخوریم و دیگران ما را بخورند.

در روستاهای دورافتادهٔ مرزی زندگی به ساده‌ترین شکل ممکن در جریان است، سادگی‌ای فاقد امنیت، و جنسِ ناامنی‌اش هم با قیام و جنبش شهری فرق می‌کند: کسی مُرده باد و زنده باد نمی‌گوید اما در درونْ زخم‌های عمیقِ بی‌زبانی را از سیاست‌های کلانِ شهری حمل می‌کنند.

کسی نمی‌تواند به آدمی که اختیاری در هجرت نداشته بگوید برگرد یا برو.

روزنامه‌ها و سایت‌های خبری پُر از ارقام است: ارقامِ تبدیل قهرمانان به جنایت‌کاران بعدی.

ایرانی‌ها وابسته بودند به اصالت حضور. سعی‌شان بر این بود که ثابت کنند از زمان پیدایش زمین اولین انسان‌ها بوده‌اند، اولین تمدن‌ها بوده‌اند. در هر شهر و دیاری که زندگی می‌کردند می‌خواستند ثابت کنند از قدیمی‌ها هستند، اصیل هستند و زمان زیادی از حضورشان می‌گذرد.

بیزارم. از شما بیزارم که خاک‌مان را میراث‌دار درد و رنج کردید.

پیر بودم از رنج، خیلی پیر

متوجه تفاوت خودمان با ایرانی‌ها شدم. ایرانی‌ها وابسته بودند به اصالت حضور. سعی‌شان بر این بود که ثابت کنند از زمان پیدایش زمین اولین انسان‌ها بوده‌اند، اولین تمدن‌ها بوده‌اند. در هر شهر و دیاری که زندگی می‌کردند می‌خواستند ثابت کنند از قدیمی‌ها هستند، اصیل هستند و زمان زیادی از حضورشان می‌گذرد. اما برای افغان‌ها یک‌جانشینی امتیازی نیست؛ اصالت در جنگندگی است: این‌که ثابت کنند اهل آن طایفه و قومی هستند که پیروزِ جنگ است، شده به قیمت خوردن هم‌نوع، به قیمت خوردن خود. و ما به اسم بازی انگار می‌جنگیدیم.