بریده‌هایی از کتاب سفر به انتهای شب

شکست بزرگ، در هر موردی، فراموشی است، مخصوصآ فراموشی چیزی که آدم را از بین برده و فرصت نداده که بداند آدمیزاد تا چه حد پست است.

شکست بزرگ، در هر موردی، فراموشی است، مخصوصآ فراموشی چیزی که آدم را از بین برده و فرصت نداده که بداند آدمیزاد تا چه حد پست است

یک ساعت، توی دنیایی که همه چیزش به کشت و کشتار ختم می‌شود، برای خودش چیزی است.

برای آنکه دیگران گمان کنند عاقلی، هیچ چیزی لازم نیست غیر از رو. پررو که باشی، کافی است، تقریبآ هر کاری برایت آزاد است، هر کاری. برای خودت اکثریتی داری و اکثریتت برایت تعیین می‌کند چه چیزی دیوانگی است و چه چیزی نیست.

هوس‌های آدمی تمامی ندارد. توپ برای آنها چیزی جز سر و صدا نبود. به خاطر همین است که جنگ‌ها ادامه پیدا می‌کنند. حتی آنهایی که در جنگ شرکت دارند، ضمن جنگیدن، تصورش را هم به سرشان راه نمی‌دهند. وقتی گلوله‌ای به شکم‌شان فرو می‌رود، باز هم صندل‌های کهنه روی جاده را جمع می‌کنند، صندل‌هایی که «هنوز هم می‌شود از آن استفاده کرد.» درست مثل گوسفندی که در علفزار به پهلو افتاده و در حال مردن باشد، ولی باز هم بچرد. بیشتر مردم نمی‌میرند مگر در آخرین لحظات، بعضی دیگر هم راه می‌افتند و بیست سالی جلو می‌زنند، گاهی هم بیشتر. بدبخت‌های روی زمین اینها هستند.

شکست بزرگ، در هر موردی، فراموشی است، مخصوصآ فراموشی چیزی که آدم را از بین برده و فرصت نداده که بداند آدمیزاد تا چه حد پست است.

پس اشتباهی در کار نبود؟ تیراندازی به طرف هم، حتی بدون دیدن همدیگر، قدغن نبود؟ لابد این هم از آن کارهایی بود که می‌شد کرد و کسی پاپی‌ات نشود. حتی شاید به رسمیت شناخته شده بود، حتمآ آدم‌های مهمی هم مشوق این کار بودند، عین قرعه‌کشی، نامزدبازی، یا شکار دسته‌جمعی!... تردیدی وجود نداشت! در یک چشم برهم زدن به معنی جنگ پی بردم. بکارتم را برداشته بودند. برای دیدن این حنگ کثافت، باید تقریبآ تنهایی، روبرو و چشم در چشمش ایستاد، همان‌طور که من در این لحظه ایستاده بودم.

موقع تشییع جنازه هم، همه به احترام هم کلاه‌شان را برمی‌دارند. خیلی خوشایند است. درست لحظه‌ای است که آدم باید رفتار شایسته‌ای از خودش نشان بدهد، احترام برانگیز باشد، نخندد، و فقط در درونش خوشحال باشد. اشکالی ندارد. در درون، هرکاری بلامانع است.

در بعضی موارد، آدم چیزی نمی‌شنود جز چیزهایی که دلش می‌خواهد بشنود و به حالش سازگار باشد...

همه‌مان در مقابل دهشت باکره‌ایم