بریده‌هایی از کتاب مزاج شناسی

نوک انگشتان دست ها و پاها را سرد کند و برعکس یائسگی باعث گر گرفتگی سر و صورت, و چربی خون خصوصا کلسترول باعث داغی کف پا می شود و ممکن است سینوزیت باعث احساس سردی شدید در پیشانی, و ورم سر معده باعث احساس سردی زیاد در ناحیه وسط قفسه سینه گردد ولازم است شما این گونه موارد استثنا را شناسایی کنید و حساب آن را از طبع غالب خویش جدا کنید. مثلا ممکن است شما صفراوی مزاج بوده و در همه جای بدن و در همهٔ فصول سال احساس گرما و حرارت نمائید اما در عین حال وسط قفسه سینه شما سرد بوده باشد و این بدان معنا است که شما علاوه بر داشتن طبع صفرا, ورم سر معده یا ریفلاکس گوارشی هم دارید.

برخی از بیماری ها خصیصه شان این است که قسمتی از بدن را گرم و یا برعکس سرد کنند و همین امر باعث اشتباه شما در تشخیص طبع می شود مثلا کم خونی خصوصیتش این است که

حالتی که از تأثیر چیزی در محیط اطراف در انسان به وجود می آید مانند تأثیر سرمای کولر یا گرمای بخاری که موجب سردی یا گرمی در انسان می شود را مزاج می نامند. حفظ تعادل بدن از نظر مزاجی یعنی حفظ سلامتی و هرگاه به هر دلیلی بدن از این حالت تعادل خارج شود، گرمی، سردی، خشکی یا رطوبت در آن افزایش پیدا کرده و موجب بروز بیماری می شود.

تصادف، عوامل ارثی، قطع عضو، خندهٔ زیاد، دورهٔ عادت ماهانه، رعد و برق، بیش فعالی، زخم معده، سونا، هپاتیت شدید، آب درمانی، فصل تابستان، بستن لولهٔ رحم، نزدیکی کردن (مُقاربت)، پرکاری تیروئید، کم خوابی، تماشای سیرک، مصرف مشروبات الکلی، فعالیت زیاد کبد، ورزش های سنگین، فعالیت زیاد معده، خوردن ترشی جات، تشدید غلظت خون، خوردن مداوم بستنی، زایمان طبیعی، پرخوری، سرماخوردگی، بالا رفتن چربی خون، شنیدن سر و صدای زیاد، هیجانات عشقی و عاطفی، بستری شدن در بیمارستان، گرفتگی رگ های قلب، مصرف قرص های شادی آور، مشاغل صفرا ساز (شاطری)، بروز بیماری هایی مثل رماتیسم، مصرف قرص های جلوگیری از بارداری، خوردن خوراکی های گرم مزاج مثل باقلوا، زولبیا، خرما و... می باشد.

علل بالا رفتن خلط صفرا علل بالا رفتن صفرا در بدن: نوع تغذیه، سرطان، میگرن، باد گرم، شکنجه، مسافرت، حاملگی، دعوا،

افزایش اخلاط در بدن گاهی اوقات، شخص دچار افزایش (خلط (یا اخلاط) یا طبعی خاص از چند ثانیه تا چندین ماه و سال و گاهی حتی تا آخر عمر می شود، مثل پیدایش ناگهانی صفرا در جریان سنین بلوغ که باعث افزایش رشد قد در فرد می شود و یا پیدایش ناگهانی خلط صفرا در هنگام یائسگی در زنان که باعث گرگرفتگی، افزایش فشار و چربی خون در آن ها می شود. علل بالا رفتن خلط دم بیشترین علت افزایش خلط دم در افراد، نوع تغذیه، ورزش، فصل بهار، عوامل ارثی، تزریق خون، عوامل دارویی، فعالیت زیاد کبد، فعالیت زیاد مغز استخوان، عوامل قلبی - عروقی، بدن رنگ قرمز و شرایط آب و هوایی متعادل می باشد.

شکم و سنگ کلیه، عوامل ارثی، کم خوابی، نزدیکی زیاد، تنفس سریع، کیست کلیه، سرماخوردگی، سینوزیت شدید، دوش آب سرد، دوران شیردهی، کیست تخمدان، رژیم گیاه خواری، خوردن ترشی جات، بارش برف و باران، آب یخ، پرخوابی، فصل زمستان، پرخوری، قرار گرفتن در معرض باد، پوشیدن لباس کم در سرما، خوردن مداوم ماست و دوغ، نشستن روی زمین سرد یا مرطوب و خوردن بیش از حد خوارکی های سرد باشد.

علل بالا رفتن خلط بلغم بالا رفتن خلط بلغم می تواند به علل مختلف از جمله: بروز بیماری هایی مثل آسم، رماتیسم، یبوست، نفخ

شدن، شیمی درمانی، بدهکاری زیاد، ورم پروستات، دیر خوابیدن، ترسیدن، نگرانی مداوم، بدهکار بودن، آلودگی هوا، نوشیدن آب خیلی سرد بعد از غذا، استفاده از نوشیدنی های خیلی داغ، استفاده از مشروبات الکلی، نوشیدن آب بین غذا، خوردن غذای فریز شده، خوردن غذای مانده، استفاده از غذای خیلی شور یا خیلی تند یا تلخ، استفاده از ظروف تفلون و غذاپزهای برقی، شنیدن مداوم صدای اتومبیل ها و موتورهای کارخانجات، استفادهٔ بیش از حد موبایل و کامپیوتر و... می باشد.

علل بالا رفتن خلط سودا بالا رفتن خلط سودا در بدن به علل مختلف از جمله: خلوت بودن مکان زندگی، گرفتگی عروق، فکر و خیال زیاد، کم خوابی شدید، معلولیت جسمانی، استرس و اضطراب، تاریکی، حوادث طبیعی مثل زلزله، بستری شدن در بیمارستان، از دست دادن ثروت، مشکلاتی ناشی از وجود فیبروم یا کیست تخمدان، سرطان، فصل پاییز، سرما و گرمای شدید، ترس شدید، طلاق گرفتن، غصه خوردن، یبوست، دیدن فیلم ترسناک، شکنجه

همراه با گردو، کشمش، سیر و نظایر آن داده شود.

درمان بیماری به علت افزایش خلط برای کاهش اخلاط اضافی باید از ماده ای که ضد آن خلط است استفاده کنید؛ به این روش «درمان به ضد یا اضداد» می گویند. مثلاً برای کاهش حرارت صفرا باید رطوبت را زیاد کرد و برای کاهش سردی و خشکی از حرارت و رطوبت استفاده کرد این روش بیشتر در درمان طبع های اکتسابی به کار می رود. در طبع اکتسابی، می توانید خوراکی ضد آن طبع را به فرد بدهید ولی در طبع مختلط باید هر دو نوع خوراکی (هم ضد آن طبع و هم مخصوص آن طبع) را به بیمار بدهید. مثلاً می توانید به کسی که صفرا دارد، آب دوغ خیار (که خوراک سردی است) بدهید تا میل کند اما به کسی که طبع مختلط دارد همین آب دوغ خیار باید

خواب طولانی در بدن شخص صفراوی به علت ایجاد سردی و رطوبت به کاهش حرارت بدن آنها کمک می کند و برعکس شخص بلغمی با خواب طولانی دچار

_اگر رنگ مدفوع یا ادرار تیره تر از حد معمول باشد این امر نشان دهندهٔ غلبهٔ صفرا در بدن و گرمی مزاج است. _بی رنگ بودن یا کم رنگ بودن مدفوع و ادرار، نشانهٔ سرد مزاج است. _اگر عرق انسان با بوی شدید و تندی همراه باشد، این امر نشانهٔ گرمی مزاج و غلبهٔ صفرا بر بدن است. _اگر عرق انسان زردی بر لباس باقی نگذارد و کم بو باشد نشانهٔ سردی مزاج است.

امروزه محدودهٔ سنی غلبهٔ اخلاط تغییر کرده است. برای دم از جنینی تا ۱۷ سالگی، برای صفرا از ۱۷ تا ۳۵ سالگی، برای سودا از ۲۵ تا ۵۱ سالگی و برای بلغم از ۵۱ سالگی به بالا می باشد

از لحظهٔ تولد تا سی سالگی طبع دم و صفرا، در سن جوانی یعنی از ۳۰ تا ۴۰ سالگی طبع صفرا، در میانسالی یعنی از ۴۰ تا ۶۰ سالگی طبع سودا و در پیری یعنی بعد از ۶۰ سالگی طبع بلغم در فرد غلبه دارد. هر وقت مزاج اصلی انسان تمایل بیشتری به خشکی داشته باشد او در طول عمر خود به جوانان شباهت بیشتری دارد. هر وقت مزاج اصلی انسان تمایل بیشتری به سردی و رطوبت داشته باشد شخص در طول عمر خود از نظر ویژگی های ظاهری و رفتاری، به افرد پیر شباهت بیشتری دارد.

دو گروه خونی +O و +AB اکثراً طبع گرم و دو گروه خونی A و B (مثبت و منفی) اکثراً طبع سرد دارند. هر چقدر از گروه خونی O به سمت گروه خونی AB می رویم خون کثیف تر و خشک تر می شود. بیشترین بیماری های قلبی، واریس و گرفتگی رگ ها در گروه های خونی A و AB دیده می شوند زیرا خون در آنها خشک تر و در نتیجه رسوبش بیشتر است (یعنی در رگ ها جاری نمی شود). بیماری هایی مثل قند، چربی و... در گروه های خونی A و AB زودتر از سایر گروه ها ایجاد می شود و این دو گروه خونی دستگاه ایمنی ضعیف تری دارند.

آسان ترین راه برای تشخیص طبع مادرزادی اشخاص مطابقت دادن آن با گروه های خونی است. هر کدام از گروه های خونی AB,B,A و O طبع خاصی دارند که قابل تغییر نیست برای مثال اغلب افرادی که گروه خونی A دارند طبع سوداوی، افراد دارای گروه خونی B طبع بلغمی، گروه خونی O طبع دموی و افرادی که گروه خونی AB دارند، دارای طبع صفراوی هستند.

مزاج فرزند یک زوج که هر دو طبع گرم دارند، حتماً گرم خواهد بود و تنها در صورتی که مزاج فرزند آن ها سرد خواهد شد که مادر در دوران بارداری به شدت تحت تأثیر عوامل سرد مثل قرارگرفتن مداوم در مقابل سرمای کولر، حمام رفتن زیاد و... باشد یا خوراکی های سرد بخورد.

یکی دیگر از راه های تشخیص طبع، این است که افراد سردمزاج نمی توانند دوش آب سرد بگیرند ولی افراد گرم مزاج خصوصاً صفراوی مزاج ها این توانایی را دارند. همچنین افراد گرم مزاج به راحتی نمی توانند عسل آویشن میل کنند چون آویشن، گیاهی گرم است و موجب گرمی بیشتر در عسل می شود و اگر چنانچه بخواهند عسل را با آب بنوشند بایستی آن را با آبلیمو و یا سرکهٔ بیشتری مخلوط کنند، همچنین اگر در فصل تابستان و در یک موقعیت جغرافیایی گرمسیری بخواهند عسل بنوشند باید عسل را با آب و مقداری آبلیمو و سرکه یا به همراه غذاهای سرد میل نمایند.