بریده‌هایی از کتاب مزاج شناسی

تشخیص طبع با توجه به خواب و بیداری اعتدال در خواب و بیداری نشانهٔ اعتدال مزاج خصوصاً اعتدال در مغز است. مزامج سرد و مرطوب باعث پرخوابی می شود، به همین علت افراد بلغمی و دموی، به خواب بیشتر نیاز دارند. خشکی و گرمی موجب بیداری (کم خوابی) می شود، به همین دلیل افراد صفراوی و سوداوی در خوابیدن مشکل دارند و معمولاً خواب شان سبک است. خواب از بیرون بدن را سرد و از درون بدن را گرم می کند. اگر خواب در روز کوتاه باشد، درون را مرطوب و اگر طولانی باشد درون را سرد و سست می کند. کودکان معمولاً بیشتر می خوابند زیرا رطوبت بیشتری دارند و به تدریج و با افزایش سن که رطوبت مزاجی آنها کاهش پیدا می کند خواب شان نیز کمتر می شود.

علائم  غلبه سوداء (سرد و خشک) ۱- یبوست مقاوم ۲- خشکی پوست و بدن ۳- فکر و خیال زیاد و مداوم ۴- فکرهای پوچ و واهی (افکاری که هیچگاه به وقوع نپیوسته‌اند) ۵- تیرگی پوست، مدفوع، ادرار، خون ۶- وسواس ۷- افسردگی ۸- موی زیاد بدن ۹- از جهت روحیات شخص باوقار و وزین و اهل نصیحت و موعظه و اهل درایت و نوعا پیش بینی شان درست در می آید. ۱۰- دلهره، اضطراب، تشویش و استرس ۱۱- درحالت شدیدش مبتلا به ترس و وسواس فکری و

تشخیص طبع با توجه به رنگ پوست رنگ پوست بدن علامت خوبی برای تشخیص مزاج است به این صورت که: _سفیدی و روشن شدن رنگ پوست، نشان دهندهٔ رطوبت با مزاج بلغمی است. _رنگ سرخ، نشانهٔ حرارت و رطوبت در بدن و مزاج دموی است. _زرد مایل به قرمز (زرد آفتابی)، نشان دهندهٔ بالا بودن گرمی در بدن و مزاج صفراوی است. _رنگ تیره و کبود، نشان دهندهٔ بالا بودن خشکی در

رگ های برجسته، حرکات بدنی سریع و ناسازگار با خوارکی های گرم و شیرین اشاره نمود. ویژگی های رفتاری و فکری افراد دموی مزاج این افراد پر انرژی، علاقه مند به ادبیات و موسیقی، دارای استعداد شاعری، مهربان، شجاع، تنوع طلب و بی علاقه به کارهای تکراری، خوش اخلاق و خوش رو، دوراندیش، شوخ طبع، دست و دل باز و دارای میل جنسی زیاد می باشند.

ویژگی های ظاهری افراد دموی از جمله ویژگی های افراد دموی می توان به سرخ بودن پوست زبان و صورت، داشتن پوست گرم و مرطوب، عرق زیاد، وجود دمل و جوش زیاد در بدن، بالا بودن سرعت رشد مو، نداشتن مشکل گوارشی، شیرین بودن طعم دهان، عادی بودن ترشحات بینی، داشتن لب های کلفت، سنگینی سر و بدن، داشتن احساس خستگی، سنگینی خواب، باهوش، داشتن مداوم وزوز گوش، ناسازگار با محیط های گرم، دارای دست و پا اندام درشت،

خلط دم (خون) علت به وجود آمدن خلط دم، استفاده از خوراکی های متعادل و سازگار با مزاج است و بیشتر در کبد، قلب و رگ ها ساخته می شود. از جمله وظایف مهم خلط دم، جریان داشتن در سراسر بدن، رساندن غذا به قسمت های مختلف بدن و گرم و مرطوب نگه داشتن بدن است.

وقتی صفرا (آتش) بالا باشد PH بالای ۵.۸ است زیر دنده ها داغ است و فرد انگار همیشه دو درجه تب دارد. لبها دچار خشکی و ترک است. پوست سر شوره میزند، کبد خراب شده و از شدت حرارت پوست بدن می سوزد. در سودا (خاک) PH زیر ۶ است و فرد همیشه احساس سرما و یخ زدگی می کند. اگر بلغم (آب) بالا باشد چشم ها پف کرده و فرد بی حال است و درد مفاصل ایجاد می شود که علت آن خوردن زیاد سردی هاست (مثل ماست) بلغم که زیاد شد، گلبولهای سفید در بدن افزایش یافته است (بدن انسان اقدام به خودکشی کرده). عدم استفاده درست از آب باعث بیماریهای بسیاری در بدن می شود. با غذا آب خوردن، آب یخ خوردن، یک دفعه سرکشیدن آب باعث بیماری می شود. بهتراست آب را در سه مرحله و جرعه جرعه بخورید. (نیم ساعت قبل از غذا و ۲.۵ساعت بعد از غذا).

۱ - آتش = منبع حرارت، گرما و خشکی است (گرم و خشک). ۲ - خاک= منبع فلزات و املاح است (سردو خشک). ۳ - آب = منبع تری و خیسی است (سرد وتر) دو، سوم بدن انسان و کره زمین. ۴ - هوا = منبع گازها و تنفس (گرم و تر) در قدیم این چهار عنصر را دربدن انسان (اخلاط اربعه) می نامیدند. یکی از دوعامل مهم در سلامتی انسان تعادل PH خون است (اخلاط اربعه) PH خون به طور معمول باید بالای ۷ باشد (۷.۴ –۷.۲) اگر بالاتر از این عدد باشد خون قلیایی (گرم) شده و اگر پاییتر از ۷ باشد خون اسیدی (سرد) شده و در هر دو حالت سلامتی مختل شده

(آتش) صفرا= ترشحات کبد در کیسه صفرا جمع می شود و زرد است (گرم و خشک). ۲ (خاک) سودا= رسوبات خون (سردو خشک). ۳ (هوا) خون = گلبولهای قرمز (گرم و تر). ۴ (آب) بلغم = سیستم لنفاتیک یا ایمنی بدن است. مثل سفیده تخم مرغ (سردو تر).

موثر است. عوامل ایجاد بلغم: ۱- خواب بین الطلوعین و  ۲- خوردن آبی که در معرض آفتاب باشد.

۲۳- قرآن خواندن ۲۴- مصرف خرما (بعد از آن آب خورده نشود) ۲۵- نوشیدن آب باران ۲۶- سرمه کشیدن ۲۷- داروی ترکیبی ابن مسعود (از داروهای طب اسلامی) ۲۸- اضافه کردن اندکی جوارش (ادویه جات تند مانند فلفل، زیره، زنیان و امثال اینها) به غذا. ۲۹- افزایش مقاربت با همسر. ۳۰- حذف غذاهای سرد از برنامه غذایی از جمله ماهی. ۳۱- مصرف طریفل صبح یک مثقال ۳۲- شروع غذا با نمک نسابیده

۲۱- شروع غذا با داروی هاضوم (ترکیبی از آویشن، زنیان و سیاهدانه بمیزان مساوی؛ آویشن و زنیان آسیاب ولی سیاهدانه آسیاب نشود) ۲۲- شکر طبرزد (شکر نی شکر که دو بار تصفیه شده و مانند نبات سفت باشد)

۱۵- زیاد شانه کردن مو و محاسن بصورت نشسته (البته با شانه چوبی، پلاستیکی ضرر دارد) ۱۶- مداومت بر مسواک زدن مخصوصا با داروی ترکیبی برای غلبه بلغم که از ترکیب آسیاب شده هلیله زرد که هسته اش گرفته شده، عاقرقرحا هر کدام یک واحد و خردل دو واحد تشکیل شده است (البته مسواک اسلامی که بیشتر چوب و لیف اراک مد نظر است – داروی ترکیبی علاوه بر رفع بلغم برای تقویت لثه و رفع بوی بد دهان مفید است) ۱۷- خوردن روغن زیتون ۱۸- خوردن مویز قرمز هسته دار ۲۱ عدد بصورت ناشتا و کشمش ۱۹- روزه گرفتن

۲- نشستن روزانه پشت به آفتاب بمدت بیست دقیقه مخصوصا در بهار (رو به آفتاب نشستن مضر است) ۳- نوشیدن آب ولرم بصورت ناشتا (افطار کردن) ۴- مخلوط آسیاب شده آویشن و نمک (لزومی به برابر بودن نمک و آویشن نیست) ۵- مصرف سنای مکی (مراجعه به مطلب   سنا) ۶- ازدواج با خانم زیبا (دیدن خانم زیبا) ۷- ازدواج با خانم خوش اخلاق ۸- خوردن سه قاشق سویق خشک به صورت ناشتا ۹- خوردن سویق عدس ۱۰- خوردن یک قاشق مرباخوری عسل طبیعی به صورت ناشتا و همچنین غیر ناشتا (بهمراه کندر نر) ۱۱- جویدن کندر

نکته ۱: بلغم اغلب در سنین ۶۰ به بالامشهود است. نکته ۲: نمود بیشتر در فصل زمستان. درمان  غلبه بلغم (سرد و تر) ۱- استفاده از حمام اسلامی (با شرایط مخصوص به خود) و یا اتاق گرم بصورت ناشتا (اصلی ترین و بهترین

۵- کاهش رویش مو و ناخن ۶- سفیدی مو ۷- پژمردگی بدن ۸- فرسوده شدن ۹- کمردرد وپادرد (که بعلت نرسیدن خون به کمر وپا باشد) ۱۰- سرمایی بودن ۱۱- تضعیف نیروی بدن ۱۲- بدبویی دهان ۱۳- کم کار شدن ذهن، فراموشی ۱۴- خواب نامنظم (بیداری در ساعات خواب) ۱۵- شل شدن گوشت و پوست. شاخص ترین علامت: خلط پشت گلو

علائم  غلبه بلغم (سرد و تر) ۱- خلط پشت گلو ۲- سردی بدن مخصوصا دست و پا ۳- فراموشی ۴- ریزش مو (در سن بالا)

اسلامی). ۳- استفاده از کاهو بصورت مداوم که صاف کننده خون است. ۴- برگ چغندر ۵- سویق عدس ۶- آلوی شیرین خشک ۷- انار شیرین ۸- باقلا ۹- شکر سرخ ۱۰- دعایی خاص نکته: منظور از خوردن مواد غذایی مانند کاهو، برگ چغندر، آلوی خشک، انار شیرین و … مداومت بر آن است.

درمان  غلبه دم (گرم و تر) ۱- حجامت اسلامی و فصد (اصلی ترین درمان) ۲- داروی ترکیبی  صاف کننده خون (از داروهای طب

۸- از هم کشیدگی ۹- سنگینی بدن ۱۰- سرگیجه در صورتی که احساس کند زمین یا آسمان دور سرش می چرخد. ۱۱- خواب رفتگی دست و پا ۱۲- احساس حرکت حشره روی پوست ۱۳- میل به زنا و رکوب محارم ۱۴- سنگینی خواب ۱۵- حساسیت فصلی یا غذایی (نشانه غلظت خون هم میتواند باشد) ۱۶- فشار خون شاخص ترین علامت: جوش و خارش نکته ۱: از بدو تولد تا سن ۱۵ سالگی بدن معمولا در غلبهٔ خون است. نکته ۲: نمود بیشتر در فصل بهار