بریده‌هایی از کتاب مزاج شناسی

بالاست انقدر که در هیچ فصلی نیاز به پوشانیدن بدن خود ندارند. ۲- دموی ها فقط در فصول گرم سال (تابستان) حرارت بدنشان بالاست ولی در پائیز و زمستان به لباس های گرم احتیاج پیدا می کنند. ۳- بلغمی ها افرادی هستند که در تمام فصول سال خصوصا در زمستان احتیاج مبرم به پوشیدن لباس گرم دارند (زیرا مزاج زمستان سرد و تر است) ۴- سوداوی ها هم مثل دموی ها فقط در فصول سرد سال یعنی پائیز و زمستان به لباس گرم احتایج دارند و در سایر فصول بر خلاف بلغمی ها خیلی احساس سردی نداشته و حالت عادی دارند. ۵- و بالاخره گروه پنجمی وجود دارد که اگر چه با یکی از شرایط گفته شده فوق منطبق بوده ولی قسمتی از بدنشان (مثل نوک انگشتان دست) همیشه سرد است و یا همیشه گرم است (مثل کف پا).

۱- صفراوی ها در تمام فصول سال, خصوصا در تابستان (زیرا مزاج تابستان گرم و خشک است) حرارت بدنشان

اما در بین گرم مزاج ها, گروه صفراوی مزاج همیشه و در هر چهار فصل حرارت بدنشان بالاست و همیشه از گرما شاکی هستند اما گروه دموی مزاج, فقط در فصول بهار و تابستان از گرما شاکی هستند و در بقیه فصول خیلی احساس بدی ندارند.

سرد مزاج, کسی است که یا واضحا و در همه فصول سردی طبع دارد و یا اینکه فقط در فصول سرد, سردی مزاج پیدا می کند و بر عکس, گرم مزاج کسی است که در همه فصول گرمی طبع دارد و در اکثر اوقات سال لباس زیادی نمی پوشد. حال در بین سرد مزاجان گروه بلغمی کسانی هستند که در چهار فصل احساس سرما می کنند ولی گروه سوداوی مزاج خیلی احساس سردی نمی کنند و در برخی فصول سال حتی حالت عادی از نظر احساس سرما دارند

در مواجهه با تشخیص طبع غالب فریب سردی یا گرمی موضعی را نخوریم بلکه بهترین مارکر و بهترین راه برای تشخیص سردی از گرمی, همان پوشیدن و نپوشیدن دائمی لباس و در درجه بعدی احساس گر گرفتگی افراد و در درجه سوم وجود حساسیت پوستی به خوراکی های گرم مزاج در نزد آنان است. پر مسلم است که فرد سرد مزاج دوش آب سرد نمی تواند بگیرد ولی فرد گرم مزاج خصوصا صفراوی مزاج این توانایی ها را دارد

) آتش عنصری: وظیفه آن ایجاد لطافت، پختگی، سبکی است. نشانگر حرکت بیشتر است. ۲ ) خاک عنصری: وظیفه آن ایجاد پایداری و شکل دهی و حفظ اشکال است. ۳ ) هوای عنصری: به نسبت آب عنصری شکل پذیری و …. بیشتر و سریع تری دارد. وظیفه آن ایجاد تخلخل و فاصله بین ذرات اجسام است. ۴ ) آب عنصری: وظیفه آن ایجاد توانایی شکل پذیری و قابلیت انعطاف در اجسام است.

هنگامی که ” بلغم ” در بدن زیاد شود دهان ترش می شود (حالت بی حالی به انسان دست می دهد). هنگامی که ” سودا ” در بدن زیاد شود دهان شور می شود (افسردگی، گریه زیاد، کابوس دیدن). این اخلاط اربعه باید در بدن به حالت تعادل باشد که در طب قدیم آن را مزاج می نامند.

مواد سدیم دار (تر) و مواد پتاسیم دار (خشک) باید در بدن در حالت تعادل باشند. سدیم زیاد باعث تجمع آب در بافت ها شده (بدن ورم می کند) فشار خون بالا می رود و ادرار بند می آید. ولی پتاسیم باعث دفع آبهای زیادی بدن می شود. پتاسیم در میوه ها بسیار فراوان است و بخصوص درته خیار، کاهو، مغز بادام و موز به وفور یافت می شود. هنگامی که ” صفرا ” در بدن زیاد شود، دهان تلخ می شود (بیقراری، تند تند کار کردن) هنگامی که ” خون یا دموی ” در بدن زیاد شود دهان شیرین می شود.