آدام فیلیپس
زندگینامه و معرفی کتاب‌های آدام فیلیپس
آدام فیلیپس (Adam Phillips) روان‌کاو، روان‌درمانگر و نویسنده‌ی بریتانیایی است که در خانواده‌ای یهودی با اصالتی لهستانی بزرگ شد. وی به‌خاطر آثار و تألیفاتش در زمینه‌ی روان‌کاوی و ادبیات مطرح شده است و برخی کتاب‌هایش بسیار موردتوجه قرار گرفتند. او توانست علم روان‌درمانی و ادبیات را با هم تلفیق و به دیدگاهی تازه در این باره دست پیدا کند.
بیوگرافی آدام فیلیپس
آدام فیلیپس ۱۹ سپتامبر ۱۹۵۴ در کاردیف ولز و در خانواده‌ای پرجمعیت متولد شد. خویشاوندان وی زیاد بودند و گویا پیوند فامیلی در خانواده‌ی آن‌ها بسیار مستحکم بود. دوران کودکی خود را مانند بسیاری دیگر از بچه‌ها گذراند. بیشتر به پرنده‌ها علاقه داشت و از نگاه به آن‌ها و تحقیق درباره‌شان لذت می‌برد، اما پس از گذر از کودکی، علاقه‌اش بیشتر به سمت ادبیات رفت و شیفته‌ی آن شد.این عشق و علاقه هرگز دست از سر او برنداشت و تا زمان دانشگاه و حتی پس از آن نیز همراه وی بود.
فیلیپس در دانشکده‌ی سنت جان دانشگاه آکسفورد در رشته‌ی زبان و ادبیات انگلیسی تحصیل کرد؛ اما علاقه‌مندی‌های او قرار نبود به ادبیات محدود شود. سرنوشت نقطه‌ی عطفی برایش رقم زد و آن نقطه، دقیقاً زمانی در زندگی‌اش ثبت شد که زندگی‌نامه‌ی کارل یونگ را خواند. او پس از شناختی که از یونگ و نظراتش به دست آورد، به روان‌کاوی علاقه‌مند شد. در واقع روان‌کاوی برای فیلیپس به‌نوعی همان ادامه‌ی ادبیات بود. او در این علم ترکیبی اعجاب‌آور از ادبیات و روان‌شناسی را یافت. فیلیپس شروع به یادگیری روان‌کاوی کرد و در این مسیر از دانش استادان بزرگی بهره‌مند شد.
زندگی حرفه‌ای و شغلی
وی پس از مدتی کار روان‌کاوی را شروع کرد و ابتدا وارد حوزه‌ی کودکان شد. او در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۷ در بیمارستان چیرینگ کراس لندن به کار با کودکان پرداخت و همچنین ۱۷ سال در مرکز ملی سلامت نیز مشغول به فعالیت بود.
فیلیپس از سال ۲۰۰۶ به تدریس در دانشگاه نیز پرداخت. از او مقالات ارزشمندی منتشر شده است. او پس از سال‌ها کار در حوزه‌ی روان‌درمانی، ادبیات و انتشار تألیفات گوناگون، مسئولیت سرویراستاری و انتشار آثار زیگموند فروید در انتشارات پنگوئن را نیز برعهده دارد.
نقدی بر آثار
فیلیپس معتقد است روان‌کاوی به شعر نزدیک‌تر است تا پزشکی و این تعبیری است که می‌توان از فردی باعلاقه به ادبیات انتظار داشت. او نگاهی متفاوت به این حرفه دارد و همین امر، وی را از باقی افراد در این حوزه متمایز کرده است. در واقع فیلیپس نگاه و حرفی نو وارد روان‌درمانی کرده است.
وی معتقد نیست که روان‌کاوی بهترین و تنها راه برای بهترشدن حال روحی افراد است. او می‌گوید: «از نظر من روان‌کاوی تنها یکی از کارهایی است که اگر احساس ناخوشی داشته باشید، ممکن است انجام دهید، همان‌طور که ممکن است سوزن‌دوزی و گلایدر سواری را امتحان کنید. کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید در هنگام ناراحتی انجام دهید. من معتقد نیستم که روان‌کاوی بهترین کاری است که می‌توانید انجام دهید، باوجود این‌که برای آن ارزش زیادی قائل هستم.»
فیلیپس به دغدغه‌های متعددی پرداخته است. زندگی‌هایی را بررسی می‌کند که افراد فرصت تجربه‌ی آن را نداشتند و حسرتی بر دلشان مانده است. او به تحلیل این موضوع می‌پردازد و با زبانی ساده و روان این مسئله را مورد بررسی قرار می‌دهد. همین‌طور گریزی به دوران کودکی می‌زند و اهمیت آن را نشان می‌دهد، زمانی که ظرفیت خلاقیت و کشف دنیاهای ناشناخته توسط انسان وجود دارد. فیلیپس معتقد است ازدست‌دادن روحیه‌ی بازیگوشی در کودکی، یکی از موانع زندگی بزرگ‌سالی است.
آدام فیلیپس نگاهی تازه و خلاقانه به روان‌کاوان نسل جدید ارائه می‌کند و آن‌ها را به سمت انعطاف‌پذیری بیشتر سوق می‌دهد. همچنین در آثار او می‌توانید رد پای نویسندگان و فیلسوفان مشهوری را ببینید که وی از آن‌ها الهام‌گرفته و در کتاب‌هایش از نظراتشان بهره‌مند شده است. درست است که بحث‌های مختلفی در زمینه‌ی نزدیکی فلسفه و روان‌شناسی مطرح شده و برخی این دو علم را در کنار هم و گاهی درهم‌تنیده می‌دانند، اما شاید کمتر کسی به درهم‌آمیختگی ادبیات و روان‌کاوی اشاره کرده باشد. اتفاقی که آدام فیلیپس رقم زد و نتیجه‌ی خوبی هم داشت.
نظرات افراد مشهور درباره‌ی آدام فیلیپس
تیم آدامز، خبرنگار روزنامه‌ی گاردین، درباره‌ی فیلیپس نوشته است: «آدام فیلیپس تیزبین‌ترین روان‌کاو، از میان روان‌کاوان اهل‌قلم، همواره رسالتش را بیشتر خویشاوند ادبیات دانسته تا علم، شغل اصلی‌اش بینش و آگاهی‌ای به او می‌دهد که در نوشتارش به‌صورت شور و اشتیاقی نامعمول خود را نشان می‌دهد.»
مروری بر آثار و کتاب‌های آدام فیلیپس
کتاب «لذت‌های ناممنوع»
فیلیپس در این کتاب بحث جالبی را مطرح می‌کند. او می‌گوید ذهن اکثر ما معمولاً درگیر لذت‌های ممنوع است، اما اگر خوب فکر کنیم شاید بتوانیم از مسائل ناممنوع هم نه بیشتر، اما حداقل به اندازه‌ی امور ممنوع لذت ببریم. او در این کتاب نوشته است: «چه‌بسا آن بخش از وجودمان که به لذت‌های ممنوعه تمایل دارد بتوان چیزهای زیادی از آن بخش وجودمان یاد بگیرد که به لذت‌های ناممنوع تمایل دارد.» انتشارات بیدگل این کتاب را با ترجمه‌ی نصراله مرادیانی به چاپ رسانده است.
کتاب «عقل در برابر جنون»
در این کتاب، فیلیپس تسلط خود را بر ادبیات، روان‌درمانی و تاریخ به رخ مخاطب می‌کشد و او را به میدانی وارد می‌کند که عقل و جنون با هم در تقابل قرار می‌گیرند. او در تلاش است به خواننده کمک کند عقل را بهتر بشناسد و بداند عاقل بودن دقیقاً یعنی چه؟ فیلیپس در این کتاب نکات جالبی را مطرح می‌کند. این‌که عاقل بودن، برخلاف جنون و دیوانگی، آدم‌ها را ترغیب نمی‌کند که درباره‌اش مدام چیزهایی بگویند و بنویسند. اصلاً هیچ روایتی از چگونگی یک زندگی عاقلانه وجود ندارد. او به حضور عقل در زمینه‌‌های مختلف زندگی اشاره می‌کند و به مخاطب پیامی مهم را منتقل می‌کند «عاقل بودن یعنی به‌رسمیت‌شناختن سردرگمی خود که نیازی نیست برای پنهان‌کردن آن دست‌به‌دامن دیوانگی شویم.» کتاب را نشر پندار تابان با ترجمه‌ی سید عباس سیدین منتشر کرده است.
کتاب «حسرت»
این کتاب در ستایش زندگی نازیسته نوشته شده است. فیلیپس معتقد است زندگی نیازموده قطعاً ارزش زیستن دارد، اما آیا زندگی نازیسته ارزش آزمودن دارد؟ شاید این سؤال در ابتدا عجیب به نظر برسد، اما با خواندن کتاب متوجه منظور نویسنده خواهید شد. او می‌خواهد این مفهوم را به مخاطب منتقل کند که زندگی به‌اصطلاح، روانی ما تا چه اندازه به زندگی‌ای پیوند خورده که نزیسته‌ایم، زندگی‌هایی که حسرتشان بر دل و ذهنمان باقی‌مانده و همواره به آن‌ها فکر می‌کنیم. نشر بیدگل این کتاب را با ترجمه‌ی میثم سامان پور به چاپ رسانده است.
کتاب «در طلب توجه»
این کتاب که با نام‌های «توجه‌طلبی» و «نگاهی روانکاوانه به توجه‌طلبی» نیز در ایران ترجمه شده است، در واقع نگاهی از دید علم روان‌کاوی و همچنین ادبی به مفهوم توجه دارد. کتاب از ۳ جستار و یک پیوست تشکیل شده که در آن‌ها به موضوعات مختلفی از علایق و تمایلات تا وسواس‌های فکری پرداخته شده است. فیلیپس تلاش کرده است در این کتاب به پرسش‌های مختلفی در زمینه‌ی توجه پاسخ دهد؛ پرسش‌هایی که ذهن بسیاری از ما درگیر آن‌هاست. چرا در طلب توجه هستیم؟ چگونه ارتباطی میان احساس شرم و توجه وجود دارد؟ و... کتاب «در طلب توجه» را انتشارات بذر خرد با ترجمه‌ی پوریا صحرانورد منتشر کرده است.
کتاب «وینیکات»
وینیکات یکی از تأثیرگذارترین نظریه‌پردازان روان‌کاوی بعد از فروید محسوب می‌شود. این کتاب یک رمان ادبی است که آدم فیلیپس تلاش کرده در مورد سیر بالینی این نظریه‌پرداز مشهور اطلاعاتی به مخاطب ارائه کند. او وینیکات را به دهه‌ی ۴۰ میلادی و در میان درگیری کلاینی‌ها و فرویدی‌ها می‌برد. فیلیپس تلاش کرده است تا در این کتاب وینیکات را بهتر به مردم بشناساند، فردی که عقیده داشت «چیزی تحت عنوان نوزاد جدای مادر وجود ندارد» و در واقع رابطه‌ی تعاملی میان نوزاد و مادر یا خویشتن و دیگری، مدل وینیکات در درمان روان‌کاوی است. انتشارات ارجمند این کتاب را با ترجمه‌ی نهاله مشتاق به چاپ رسانده است.
نگاهی به نسخه صوتی آثار آدام فیلیپس
برای علاقه‌مندان به نسخه‌های صوتی نیز کتاب‌هایی از فیلیپس منتشر شده است که عبارت‌اند از:
کتاب صوتی «نگاهی روانکاوانه به توجه‌طلبی» با گویندگی فرزانه فائزی که توسط نشر پندار تابان منتشر شده است.
کتاب صوتی «عقل در برابر جنون» توسط انتشارات کتاب‌های صوتی کتاب‌سرای نیک با گویندگی علی غفاری منتشر شده و همچنین کتاب صوتی «حسرت» نیز توسط انتشارات «شرکت توسعه‌ی محتوای لحن دیگر» با گویندگی مهران نوروزی برای علاقه‌مندان به شنیدن کتاب‌ها منتشر شده است.
