بریده‌هایی از کتاب افسوس برای نرگس های افغانستان

مردم می‌توانند رهبران اسلامی‌شان را قبول نداشته باشند، ولی قبول نکردن رهبران اسلامی به منزله نفی اسلام نیست. نه روشنفکران ما این را فهمیدند و نه آمریکایی‌ها.

«آمریکایی‌ها فکر می‌کنند که زنان افغانستان را نجات داده‌اند، اما ما می‌دانیم که آنها خودشان طالبان را آوردند و خودشان هم سرنگون کردند.»

«نوشین یاوری» و همکارانش که در ابتدا فکر می‌کردند خواهند توانست با اجرای این پروژه مشارکت زنان را در جامعه افغانستان افزایش دهند، خیلی زود به این باور رسیدند که در جامعه‌ای که به بدیهی‌ترین نیازهای زنان پاسخ داده نشده، نمی‌توان از افزایش مشارکت زنان سخن به میان آورد: «وقتی به هر زن افغان مراجعه می‌کنیم و از او درباره نیازهایش می‌پرسیم، نخستین چیزی که می‌گوید نان، آب، بهداشت و غذاست. زنان در افغانستان در مرحله تلاش برای حفظ بقاء و زندگی هستند. حتی کیفیت زندگی برای‌شان مهم نیست. آنها فقط دنبال خود زندگی هستند و زندگی برای آنها یعنی آب، نان و یک سرپناه... . مهم‌ترین نیاز فعلی مردم افغانستان همین سه عامل است و زن و مرد هم نمی‌شناسد.

«خاطره»، دختر ۲۵ ساله‌ای که برای یافتن شغل به وزارت زنان افغانستان، در یکی از خیابان‌های کابل مراجعه کرده است، درباره برقع‌اش به من گفت: «علاقه‌ای به پوشیدن چادری (چادری همان برقع در گویش افغان‌هاست) ندارم اما مجبورم.» پرسیدم: «چه کسی تو را مجبور به پوشیدن برقع کرده است؟ مگر نه این است که پس از سقوط طالبان مقامات کشورت زنان را در پوشیدن یا نپوشیدن برقع آزاد گذاشته‌اند؟» خاطره، که به سختی می‌توانستم چشم‌هایش را از زیر پارچه توری که صورتش را پوشانده بود ببینم، با صدای آهسته‌ای پاسخ داد: «پنج سال سلطه طالبان روحیات مردان ما را عوض کرده است؛ تا جایی که برادر من که یک دکتر است، اجازه نمی‌دهد برقع‌ام را بردارم.»

«ای کاش واژه دشمن و کشتن از کتاب‌های درسی ایران هم حذف می‌شد.»

«اگر هر کس به اندازه نور یک شمع به اطراف خودش روشنی ببخشد، دیگر نیازی به خورشید نیست.»

فکر می‌کنید چه کسی بر افغانستان حکومت کند، بهتر است؟ ـ چه فرقی می‌کند چه کسی حکومت کند! اگر جنگ نباشد و افغانستان تکه‌تکه نشود، همان خوب است. ما خوشی، آرامی و برقراری ملت را می‌خواهیم.

به نظر من شاید گداهای افغانستان تنها گداهای جهان باشند که آدم می‌تواند مطمئن باشد راست می‌گویند و واقعاً نیازمند کمک هستند و در اظهار بدبختی‌شان اغراق نمی‌کنند. آنها واقعاً گرسنه‌اند و حتی پولی برای خریدن یک تکه نان ندارند. اغلب گداهای کابل را بچه‌ها و زنان تشکیل می‌دهند،

ـ پس یعنی خارجی‌ها رستوران‌ها را برای خودشان ساخته‌اند؟ ـ نه پس! برای افغان‌ها بسازند؟ هر کس به فکر خودش است. خارجی‌ها آمده‌اند اینجا تا برای خودشان کار کنند، نه برای ما.

«اصلاً می‌دانید! مشکل افغانستان به جهت تاریخی این است در آن هیچ چیز طمع‌انگیز اقتصادی برای دوران بعد از امپریالیسم وجود ندارد. در دنیای امروز هر کشوری بالاخره سهم و نقشی در اقتصاد جهانی دارد. یکی نفت دارد، یکی صنعت و یکی... منظورم این است که هر کشوری چیزی برای عرضه در تجارت جهانی دارد؛ اما افغانستان برای ورود به اقتصاد جهانی، هیچ چیزی ندارد. به همین خاطر هم کاملاً ایزوله شده است.»