بریده‌هایی از کتاب افسوس برای نرگس های افغانستان

یک روزنامه‌نگار هم به من می‌گوید: «مهمترین ویژگی مسعود بیگانه‌ستیزی‌اش بود.» بعد مستقیم توی چشم‌هایم نگاه می‌کند و یادآور می‌شود: «آیا شما فکر می‌کنید اگر آمر صاحب زنده بود، آمریکایی‌ها می‌توانستند در افغانستان پایگاه بزنند؟» مکثی می‌کند و دست‌هایش را با هیجان در هوا تکان می‌دهد و چند بار تأکید می‌کند: «نه! هرگز نمی‌توانستند.»

آیا طالبان تنها با مشارکت در بخشی از قدرت قانع خواهد شد، یا همه قدرت را می‌خواهند؟ ـ طالبان به کمتر از کنترل کامل افغانستان راضی نخواهد شد. شرط طالبان روشن است: «نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند و از ملاعمر اعاده حیثیت شود و حکومتش هم امارت اسلامی نام بگیرد.» ـ اینها را که گفتید، به طور رسمی از سوی طالبان مطرح شده یا تحلیل شماست؟ ـ بله! بارها به طور رسمی مطرح شده است.

به گفته نوشین «هرچه از مرکز پشتون‌ها دور می‌شویم و به مرکز تاجیک‌ها، هزاره‌ها و به‌طور کلی شیعیان نزدیک‌تر می‌شویم، وضع زنان، تا حدودی و نه بیشتر، بهتر می‌شود. تاجیک‌ها حقوق زنان را درباره مهریه و ارثیه بیشتر رعایت می‌کنند؛ در صورتی که میان پشتون‌ها یک زن اصلاً نمی‌تواند حرفی از مهریه و ارثیه‌اش به میان بیاورد.»

تاجیک‌ها از نظر فرهنگی نسبت به سایر اقوام بازتر و پشتون‌ها بسته‌ترند. تاجیک‌ها از آن رو که به زبان فارسی تکلم می‌کنند، با کشورهای همسایه مثل ایران و تاجیکستان ارتباط بیشتری داشته و دارند و به همین دلیل کمتر مبتلا به برداشت‌های قومی و ایلی هستند. پشتون‌ها که بزرگترین مرکز سکونت‌شان قندهار است،‌ دارای نظام اجتماعی ایلی‌اند؛ هرچند که همچون اغلب ایلات در حرکت نیستند و یکجانشین‌اند، از نظر آداب و رسوم، خیلی سنتی، مردسالارانه و سخت‌گیرانه‌تر عمل می‌کنند.»

نوشین در ادامه می‌گوید: «نمی‌توانیم از وجود سه درصد زنان شاغل در بیست سی سال قبل این طور نتیجه بگیریم که بعد از جنگ و به خاطر سلطه طالبان وضع زنان در افغانستان اینقدر بد شده است. نه! وضع زنان همیشه در اینجا اسفبار بوده، اما جنگ و به ویژه دوران طالبان، وضع آنها را اسفناک‌تر کرده است.»

زندگی زنان ایرانی کجا و زندگی ما کجا؟ کاش شرایط زندگی ما هم مثل شما بود.

در جامعه‌ای که به بدیهی‌ترین نیازهای زنان پاسخ داده نشده، نمی‌توان از افزایش مشارکت زنان سخن به میان آورد