بریده‌هایی از کتاب مربی و تربیت

رهبر یک جامعه هرگز نباید مردم را در وضعی قرار بدهد، بعد بگوید چرا نکردید و نتوانستید؛ نه، عموماً زمینه را برای اینکه مجری باشند فراهم می‌کند.

معلومات کاذب و موهوم باشد، حرکت را از سیر تکاملی منحرف می‌نماید. پس بین تعلیم و تربیت یک نوع ارتباط اساسی موجود است، مخصوصاً در زمینهٔ علومی که با «جهت انسان» رابطه پیدا می‌کند. اگر تربیت به‌معنی ساخته‌شدن انسان و رسیدن او به کمال حقیقی خویش است، پس هر علمی که انسان را معنی می‌کند و انسان از طریق

گاهی تعلیم به‌گونه‌ای است که به‌تدریج قدرت ابتکار و استقلال فهم را از متعلم سلب می‌کند

مَرکب هرچه کامل‌تر و سریع‌السیرتر و مطمئن‌تر باشد، وقتی راکب راه خطا رفت، دامنهٔ خسارات و تلفاتش وسیع‌تر می‌شود و میزان صدمات آن افزوده می‌گردد، وقتی علوم انسانی معلوماتی برخلاف واقع و اطلاعاتی غلط بود، هدف به غلط انتخاب می‌شود و طبعاً جهت منحرف می‌شود؛ پس زیربنای اصلاح در تعلیم و تربیت، اصلاح تعلیمات در علوم انسانی است.

هر کسی تلاش می‌کند مافی‌الشرایط (یعنی شرایط بیرونی) را به رنگ مافی‌الانسان (شرایط درونی) خود درآورد، «تا آزاد شود». آن‌که نظام درونی او حکومت شهوات بر دانایی است، در آن محیطی آزاد است که شهوات بر دانایی حاکم باشد. چنین فردی اگر در وسط اداره و روز روشن برایش چنین محیطی میسر نشود، احساس عذاب و بودن در زندان می‌کند و در تلاش است که انجمن شبانه و باشگاه‌مانندی ترتیب دهد یا پیدا کند و در آن عضو شود که آیین‌نامهٔ آن و شرایط شرکت‌کنندگان در آن، حکومت مطلقهٔ شهوات بر دانایی باشد.

فراهم‌آوردن زمینهٔ تسلط نفسانیت بر انسان خیانت است و فراهم‌آوردن زمینهٔ حکومت انسانیت بر نفسانیت خدمت است.

خیانت به یک انسان گاهی نیز به این صورت است که شرایط را چنان از دسترس او خارج کنی که یأس بر او غالب شود و هرگونه فعالیت تعطیل گردد؛ پس مرز بین خیانت و خدمت و ظلم و احسان، فعال‌کردن انسانیت و به‌تعطیل‌کشیدن آن است.

از مصادیق تولید علم در حوزهٔ علوم انسانی و علوم تربیتی به حساب می‌آید. مباحث این کتاب می‌تواند مورد استفادهٔ معلمان، مربیان، والدین و تمام فعالان حوزهٔ تعلیم و تربیت قرار گیرد.

هرجایی قرار می‌گذارند که یک چیز را بگویند فاسد؛ فساد در یک نظام ارزشی این است و ممکن است در نظام دیگری چیز دیگری باشد. این وسوسه در عقاید است.

ازاین‌جهت علی می‌گوید خدای تعالی دری برای بهشت باز کرد و اسمش را جهاد گذاشت. این در با درهای دیگر فرق دارد. کسانی که از دیگر درها نمی‌توانند داخل بهشت شوند، از این در وارد می‌شوند. این «در» یک ساعت مراقبت می‌خواهد و درهای دیگر یک عمر.