بریده‌هایی از کتاب ماجرای فکر آوینی

یعنی هر تمدنی فرهنگ متناسب با خودش را تولید می‌کند

در عرصهٔ عمل، قضیه از قرار دیگری است: دمکراسی حق است و باید صادرش کرد، حتی با تفنگ. کسی هم نمی‌تواند مانع شود. کار که به تعیین استراتژی‌ها در قبال ایران می‌رسد، حق و باطل درمی‌آید. چون آن‌ها هم ایدئولوژی دارند؛ منتها ایدئولوژی آن‌ها مبتنی بر حق و باطل فی‌نفسه نیست، بلکه تولیدشدهٔ کنگره یا چند سیاست‌مدار است. می‌نویسند و معلوم می‌کنند که چه حق است و چه باطل. سپس این حق و باطلِ تولیدشده را توسعه می‌دهند و سرسختانه پای آن می‌ایستند!

«کانت» به صراحت گفته است که تشخیص حق و باطل برای بشر ناممکن است. علم هم در معنای مدرنش، کشف واقع نیست؛ بلکه دانشی کارآمد است؛ دانشی که فعلاً کار بشر را راه می‌اندازد. آن‌ها با مفهوم «عدالت» سروکار ندارند. مقصودشان آن است که چند قرن است کار بشر راه افتاده است. حال، بخشی از آن هم ناعادلانه باشد، مهم نیست

بر اساس قرآن، اگر مسلمان‌ها به جایی حمله کنند، یعنی جبههٔ حق به جبههٔ باطل حمله کنند، خداوند تضمین نمی‌کند که پیروز شوند؛ اما اگر جبههٔ حق مظلوم واقع شوند و در مقابلِ حملهٔ جبههٔ باطل، از خودشان دفاع کنند، خداوند پیروزی‌شان را تضمین می‌کند. این گزاره‌ای وحیانی و قاعده‌ای تاریخی است

اختلاف ما با غرب در مسئلهٔ «ساینس»، که در مقابلش «بومی‌سازی علم» یا «علم اسلامی» را مطرح می‌کنیم، همین تعارض‌های معرفت‌شناختی است.

آنچه می‌فهمد، چقدر اعتبار دارد

روح دنیایی که ما در آن تنفس می‌کنیم، نیهیلیستی است

این‌که چه چیز را حق بدانیم و چه چیز را باطل، چه چیز را زشت بدانیم و چه چیز را زیبا. همین است که مطلق بودن اخلاق و ارزش‌ها را ثابت می‌کند.

شریعت پوستهٔ دین است، طریقت مسیر رسیدن به حقیقت است و حقیقت باطن دین است

اگر طالب علمی، نخست حقیقتِ بندگی را در درونت بجو.

دین را که نشان بدهند، دیگر دین نیست؛ ریا می‌شود. ایثار را که نمی‌توان این‌طور نمایش داد. ایثار و صدقهٔ نمایشی و روبه‌روی دوربین، ضد خودش است. دوربینِ آوینی این را می‌فهمد. او نمی‌خواهد از جنگ معنازدایی کند. می‌خواهد جنگ را از درون رزمنده و نه از سوژه ببیند

سکولارها کل عالم را ناسوتی می‌بینند؛ یعنی اصلاً پدیدارهای معنوی را به حساب نمی‌آورند. نه این‌که آن را می‌فهمند و به حسابش نمی‌آورند؛ می‌گویند که اصلاً نمی‌فهمندش.

اگر در این دنیا قرآن را بر کوهی قرار دهند، کوه منفجر نمی‌شود؛ چون این تجلی از قرآن که در عالم ناسوت منتشر می‌شود، لفظ قرآن است، نه خود قرآن

هنر، آگاهانه و ناآگاهانه نیست؛ نوعی تأثیر و تأثر است. چرا می‌گویند بخشی از موسیقی حرام است؟ چون هنرمند شیطانی، الهامات شیطانی خود را تبدیل به نوا و نغمه می‌کند. بعد کسی که این موسیقی را می‌شنود، در الهامات شیطانی سازندهٔ موسیقی شریک می‌شود؛ هم‌اُفق با سازنده و نوازنده می‌شود.

از دورانی که آوینی تحریم می‌شود، به دورانی می‌رسیم که آوینی تدریس می‌شود. این فرایند عجیبی است، حرف‌هایی که الآن می‌زنیم، در دوران دانشجویی ما، مثلاً سال‌های پایانی دههٔ هفتاد، خیلی بد بود؛ یعنی اصلاً به شما اجازه نمی‌دادند که این حرف‌ها را بزنید. اگر کسی این حرف‌ها را می‌زد، یا تمسخر می‌شد یا با شگفتی به او نگاه می‌کردند.

یک‌صدمِ بدنهٔ جوانی که در فضای دانشگاهی یا در فضای هنری و رسانه‌ای ما حضور دارد، در دهه‌های شصت و هفتاد نبوده است. آن دهه‌ها در سیطرهٔ مدرنیته و توهم توسعهٔ غربی است و نمونه‌های تکی که وجود داشته است، واقعاً به حساب نمی‌آمدند؛ اما الآن، به جریان اصلی و پیش‌رونده در فضای رسانه و هنر تبدیل شده است.

شرایطی وجود داشت که زمان جنگ می‌گفتند: بسیجی، مظلومِ شهر است و شهیدِ جبهه.

آوینی می‌گوید: هیهات که اجازه دهیم روشن‌فکران وارث انقلاب شوند!

حذف صدای شهید آوینی، شرط پخش مستند «خنجر و شقایق» از تلویزیون در آن دوران بود!

تکنوکرات‌ها وظیفهٔ احیای سیستم نئولیبرالی را در ایران داشتند؛ سیاستی که نتیجهٔ آن فقر بخش عظیم جامعه و حقوق‌های نجومی برای عده‌ای قلیل است.