بریده‌هایی از کتاب تفکر انتقادی

اگر می‌خواهید مغزتان در حل مسائل، ازجمله مسائل چالش‌برانگیز، همچنان توانمند بماند باید هم از نظر تغذیه و هم ورزشِ منظم مراقب آن باشید.

در عرصه سیاست نیز اذعان دارید که توانایی انتخاب آگاهانه و از روی اختیار، بخشی از دموکراسی است. چگونه می‌توان ادعا کرد که دموکراسی برقرار است، مثلاً، اگر اطلاعات به‌طور صحیح و به‌موقع در اختیار رأی‌دهندگان قرار نگیرد؟ چگونه می‌توان مدعی برقراری دموکراسی شد اگر محیط برای سؤال درباره داده‌ها یا بررسی صحت اطلاعات مساعد نباشد؟ کوتاه آنکه، هرگاه تفکر انتقادی فعال باشد، فضای دموکراتیک ایجاد می‌شود و مردم امکان انتخاب‌های آگاهانه پیدا می‌کنند.

در صورت پرداختن به تفکر انتقادی بی‌درنگ به مسائل پاسخ نمی‌دهید. بلکه وقتی چیزی را می‌شنوید، چه سؤال باشد یا یک گزاره توضیحی، سعی می‌کنید مطمئن شوید که آن را درست شنیده‌اید یا خیر و معنای واقعی آن را در بافت موردنظر بررسی می‌کنید. سپس، بسته به آنکه می‌توانید آن را باور یا با آن ارتباط برقرار کنید تصمیم‌گیری می‌کنید. درنهایت، پس از ارزیابی بخش‌های مختلف چیزی که شنیده‌اید و یکپارچه‌سازی معانی مختلف آن معمولاً به یک جمع‌بندیِ منطقی و عینی می‌رسید.

به گفتهٔ فیلسوف باستانی انگلیسی، فرانسیس بیکن، تفکر انتقادی عبارت است از میل شدید به جستجوگری، درنگ برای تردید، اشتیاق به اندیشیدن، احتیاط در ادعا، آمادگی برای تعمق، دقت در ایجاد نظم میان پدیده‌ها و دوری از هر چیزی که موجب فریب می‌شود.

هیچ فرهنگی عاری از باورها و رفتارهایی نیست که مخل پیشرفت یا مغایر عدالت باشند. بسیاری از فرهنگ‌ها دارای پیش‌داوری‌ها و نقاط ضعفی هستند که پذیرفتن آن‌ها بر اساس ارزش ظاهری می‌تواند مانعی در برابر موفقیت باشد. باید نقاط ضعف، تعصبات و پیش‌داوری‌های سنتی فرهنگ خود را کنار بگذارید و صرف‌نظر از الزامات فرهنگی، تفکر انتقادی را در پیش بگیرید.