بریده‌هایی از کتاب چراغ سبزها

باید عواقب سهل‌انگاری را بدانیم ـ موضوع فقط کاری که انجام می‌دهیم نیست، کاری که انجام نمی‌دهیم هم مهم است. اهمال‌کاریْ خود یک خطاست.

باید اول برای کار آماده شویم تا بتوانیم آزادیِ کافی داشته باشیم. باید زحمتِ یک کار را بکشیم تا بتوانیم آن‌را به پایان برسانیم. باید برای کار آماده شویم تا بعد آزادی پیدا کنیم و نتیجه‌اش را ببینیم.

تفکر قرار نیست آن‌قدر جای واضحات را بگیرد که آن‌ها را از دیده پنهان کند یا باعث شود گیج‌تر شویم. هدف از تفکر آشکار و واضح‌کردنِ حقیقت است، تا بتوانید چیزهایی را که واضح‌اند از دیدگاه‌های مختلف ببینید. تفکر باید باعث ساده‌ترشدنِ مسائل شود، نه این‌که آن‌ها را پیچیده‌تر کند.

اگر می‌توانی، قبل از انجام‌دادن‌اش، اول از خودت بپرس می‌خواهی‌اش یا نه.

اگر در ترکیبِ ثابت نیستید و فکر می‌کنید لیاقتِ حضور در آن‌را دارید، حق انتخاب را از مربی‌ها بگیرید؛ آن‌قدر خوب بازی کنید که انکارناپذیر شوید.

وقتی این کار را بکنم و دست از مقایسه‌کردن بردارم و سرنوشت و مسئولیت، حقیقت و تخیلات، گناهان و کسی‌که آرزو می‌کنم ای کاش بودم، خودخواهی و ازخودگذشتگی، مرگ و ابدیت را مقابل هم نگذارم، تازه آن‌وقت است که می‌فهمم کی هستم، و شروع می‌کنم به تبدیل‌شدن به آن آدم و کاری را که باید، انجام می‌دهم. از طرفی فقط به‌خاطر خودم، نه هیچ‌کسِ دیگر. و از طرفی به‌خاطر آدم‌ها ـ خودم و خدا ـ هر دو. بعد می‌فهمم مسئول سرنوشتم هستم، مسئول تخیلم. و هم گناهکارم، هم معصوم. هم آسیب‌رسانم، هم کمک‌کننده. و درهرصورت... همیشه فانی خواهم بود.

همه دوست دارند بگویند نادانسته‌ها را می‌دانند.

اگر در روندِ کار، در تک‌تکِ لحظات حضور ذهن داشته باشیم و لذتِ انجامِ کار را حس کنیم، هیچ‌وقت سرِ بزنگاه و آخرِ کار خشک‌مان نمی‌زند. چرا؟ چون به خط پایان فکر نمی‌کنیم، چون حواس‌مان به زمان نیست، چون مشغولِ دیدزدنِ خودمان در صفحه‌نمایشِ بزرگِ ورزشگاه نیستیم. در لحظه مشغول عمل‌کردن‌ایم و راهْ همان مقصد است و خط پایانی وجود ندارد.

وقتی فهمیدیم چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم، قسمتِ سختِ بعدی، دانستنِ این است که کِی آن‌را انجام دهیم.

ساخته‌شدن برای یک لحظهٔ خاص همهٔ ما برای تک‌تکِ لحظه‌های زندگی‌مان ساخته شده‌ایم. چه آن لحظه ما را بسازد، چه ما آن لحظه را بسازیم چه شکارچی باشیم، چه شکار، ما برای آن لحظه ساخته شده‌ایم.

روزهای کامیابی باعث می‌شوند مشقت را فراموش کنیم. در روزهای بدبختی، رسیدن به خوشبختی ناممکن به نظر می‌رسد. هر دو ممکن است همچون مقصدهایی نهایی به نظر برسند، حاصل‌جمعِ تمامِ روزهای زندگی. اما بعد دلقکِ هستیْ جهان‌مان را به بازی می‌گیرد، شرایطِ دیروز دیگر پابرجا نیست، هرچه هست ویرگول است، دریغ از یک نقطه سر خط. همه بایست، دریغ از یک بمان. لذت عاریتی‌ست، و رنج هم.

و ما همچنان و همیشه در یک خط دودمانی با گذشته‌مان، در انتظاری مشتاقانه برای آینده، باید با حال‌مان درآمیزیم، و انتخاب کنیم.

ما به محدودیت‌ها نیاز داریم، به مرزها، به جاذبه، فاصله‌گذاری‌ها، چارچوب و مقاومت... برای ایجاد نظم. این نظم مسئولیت می‌آفریند. مسئولیت قضاوت به همراه دارد. و قضاوت، انتخاب. و در این انتخاب آزادی نهفته است. برای خلق آب‌وهوایی که موافق‌ترین باد را نصیب‌مان کند، باید اول چیزی را حذف کنیم که باعث بیش‌ترین اصطکاک با هستهٔ وجودی‌مان می‌شود. این فرآیندِ حذفْ خودبه‌خود نظم می‌آفریند، و درنتیجه... گمانم چیزهای بیش‌تری خلق می‌شود برای رفتن به سوی... و چیزهای کم‌تری برای دورشدن از... آن‌وقت این تصدیق‌ها را با آغوشِ باز می‌پذیریم؛ چون این کار برای‌مان لذت به همراه دارد... و البته رنجِ کم‌تر. پس ما از آن‌ها تغذیه می‌کنیم تا به عادت تبدیل شوند، و سرشت‌مان باشند... بعد تکثیر می‌شوند... تجلی‌هایی از ذات‌مان. این‌جاست که هویتِ حقیقی متولد می‌شود. گمانم خودمان را دربارهٔ مفهوم آزادی گول زده‌ایم، اگر فکر کنیم به معنای خلاص‌شدن از شرِّ محدودیت‌هاست.

ما به محدودیت‌ها نیاز داریم، به مرزها، به جاذبه، فاصله‌گذاری‌ها، چارچوب و مقاومت... برای ایجاد نظم. این نظم مسئولیت می‌آفریند. مسئولیت قضاوت به همراه دارد. و قضاوت، انتخاب. و در این انتخاب آزادی نهفته است. برای خلق آب‌وهوایی که موافق‌ترین باد را نصیب‌مان کند، باید اول چیزی را حذف کنیم که باعث بیش‌ترین اصطکاک با هستهٔ وجودی‌مان می‌شود. این فرآیندِ حذفْ خودبه‌خود نظم می‌آفریند، و درنتیجه... گمانم چیزهای بیش‌تری خلق می‌شود برای رفتن به سوی... و چیزهای کم‌تری برای دورشدن از... آن‌وقت این تصدیق‌ها را با آغوشِ باز می‌پذیریم؛ چون این کار برای‌مان لذت به همراه دارد... و البته رنجِ کم‌تر.

من عاشقِ این‌ام که طوری توی نقش فرو بروم تا بتوانم درونِ آن شخص را ببینم.

وقتی می‌فهمی کی هستی که آن‌قدر مستقل شده باشی تا افکارت را باور کنی و مسئولیت کارهایت را به عهده بگیری... و نه‌تنها به چیزی‌که می‌خواهی «باور» داشته باشی، بلکه باورهایت را زندگی کنی.

«سبْک یعنی بدانید کی هستید، چه حرفی برای گفتن دارید، و دیگر به بقیه‌اش اهمیتی ندهید.» ـ گور ویدال

اما سؤالی که باید از خودمان بپرسیم این است که موفقیت را در چه می‌بینیم؟ پولِ بیش‌تر؟ خیلی خب. خانوادهٔ سالم؟ شهرت؟ آرامش؟ ابرازِ خودمان؟ هنرمندبودن؟ تبدیلِ جهان به مکانی بهتر؟ مدام این سؤال را از خودتان بپرسید: «من موفقیت رو توی چی می‌بینم؟»

برای همین است که می‌گویند نه ماه‌عسل و نه ازدواج دست‌یافتنی یا پایدار نیست، مگر این‌که دختردار شوی.

یک بار که فهمیدی سیاه است، دیگر مثل قبل تاریک نخواهد بود!