بریده‌هایی از کتاب استالین

‫می‌دانید که استالین را در سال‌های جوانی کبا می‌نامیدند. نام مستعار حزبی‌اش بود.

دقیقا در همان زمان بود که مرا با یلِنا سِرگِیونا بولگاکوا آشنا کردند، بیوهٔ پررمز و رازترین نویسندهٔ عصر استالین. بولگاکوف در زمان حیات استالین به‌واسطهٔ چند نمایش‌نامهٔ ممنوع و یک نمایش‌نامهٔ به‌اجرادرآمده در تئاتر مشهور هنری مسکو (روزگار خانوادهٔ توربین) شهرت داشت. استالین با عشقی غریب به این نمایش‌نامه دل بسته بود و به‌دفعات به تماشای آن رفت...

بایگانی دولتی مرکزی انقلاب اکتبر» نیز استفاده کردم. این بایگانی هم پس از فروپاشی اتحاد شوروی به «بایگانی دولتی فدراسیون روسیه» تغییر نام داد، ولی من در داستان خود آن را نیز با نام پیشین خواهم خواند. «بایگانی انقلاب اکتبر» ــ این نامی است که ماهیت آن را روشن می‌سازد.

اکنون بایگانی حزب با شرمزدگی تغییر نام داده و «مرکز نگهداری و مطالعهٔ اسناد تاریخ نوین روسیه» خوانده می‌شود، ولی برای من همیشه بایگانی حزب باقی خواهد ماند.

۱ ‫وینستون چرچیل به خاطر می‌آورد: «استالین تأثیر عظیمی بر ما می‌نهاد... هنگامی که وارد سالن کنفرانس یالتا می‌شد، همه، گویی فرمان گرفته باشند، بلند می‌شدند و ــ مسئلهٔ غریبی است ــ معلوم نیست به چه علت، دست‌ها را خبردار نگه می‌داشتند.»

باریسوف، از مسئولان برجستهٔ امور اقتصادی در آن سال‌ها، در دههٔ ۱۹۶۰ تعریف می‌کرد: «رفیق استالین مرا فرا خواند. تا آن زمان پیش نیامده بود که با او هم‌کلام شوم. گویی در میان مه راه می‌رفتم. جواب سؤالش را بلافاصله و در حالی دادم که مستقیم به چشمانش نگاه می‌کردم و می‌کوشیدم پلک نزنم. ما همه با گفتهٔ او آشنا بودیم: " اگر چشم‌ها می‌گریزند، یعنی باطنت پاک نیست.

چرچیل در سخنرانی خود در هشتادمین سالگرد تولد استالین در مجلس عوام انگلیس گفت: «روسیه بسیار خوش‌اقبال بود که در سال‌های مصائب بسیار سخت، رهبری کشور در دستان سرداری نابغه و تزلزل‌ناپذیر، یعنی استالین، بود.»

" اگر چشم‌ها می‌گریزند، یعنی باطنت پاک نیست."

مردم از روزگار سخت زحمتکشان غرب باخبر بودند و بر سیاهپوستان ستمدیده و همهٔ کسانی که قرعهٔ زندگی در اتحاد جماهیر شوروی به نامشان نخورده بود، دل می‌سوزاندند.

«من چارهٔ دیگری جز تأیید اتهامات و اعترافات دیگران و بسط و گسترش آن‌ها نداشتم، زیرا در غیر این صورت چنین برداشت می‌شد که نمی‌خواهم به‌تمامی خود را تسلیم کنم. من با فکرکردن به آنچه در حال رخ‌دادن است، چنین ذهنیتی برای خود ساختم: ایدهٔ سیاسی عظیم و جسورانهٔ " پاکسازی عمومی" در کار است

از قرار معلوم، برای موفقیت انقلاب نیازی به قیام همهٔ مردم نیست. انقلاب وظیفهٔ گروه معدودی است و کامیابی آن نتیجهٔ توطئهٔ موفق رهبران انقلابی است. آنان باید ابتدا قدرت را در کشور به دست بگیرند و تازه پس از آن جامعهٔ روس را که به بندگی برده‌وار عادت کرده است، تجدید سازمان دهند و مردم روس را با شتاب تمام به‌سوی سوسیالیسم و آیندهٔ روشن برانند. ولی به نام آیندهٔ روشن به‌ناچار باید اکثر اهالی کشور را که به علت ناآگاهی مانع حرکت به‌سوی بهشت خواهند شد، نابود کرد.

استالین رسم جالبی داشت: با ازمیان‌برداشتن هر یارش، ویلای او را به نفر بعدی می‌داد. بریا در ویلای چوبار که اعدام شده بود زندگی می‌کرد؛ مولوتوف در ویلای یاگودا که اعدام شده بود؛ ویشینسکی در ویلای سِرِبریکوف که اعدام شده بود... آنان خیال می‌کردند که این ویلاست، اما در حقیقت همان چوب دو امدادی مرگ بود. ارباب می‌دانست که آنان نیز به‌زودی ویلای خود را به مالکان جدیدی خواهند داد.

بله، مردم از گرسنگی ورم می‌کنند، ولی در عوض انقلاب جهانی نزدیک می‌شود! پول بدون حساب و کتاب خرج می‌شود.

کبا بار دیگر دریافت برای رهبر همه‌چیز مجاز است. «یاد می‌گیریم، یواش‌یواش یاد می‌گیریم»...

به همین دلیل بود که او به جشن تولد عظیمی نیاز داشت، به همین دلیل بود که رادیو و روزنامه‌ها باید شب و روز نام او را بلندآوازه می‌کردند.

این کیش شخصیت‌پرستی هدف مهم‌تری را دنبال می‌کرد.

رباب در حوالی سال ۱۹۴۹ ادبیات «مذهبی» ویژه‌ای ابداع کرد که وظیفه‌اش مدح و تمجید از خداستالین بود. «رهبر و آموزگار»، «قلهٔ دانش و فن»، «بزرگ‌ترین نابغهٔ تمام ازمنه و ملل» ــ این‌ها دیگر به صفات دائمی او تبدیل شده بود. صفات جالب‌تری هم بود، مثلاً «خورشید سیارهٔ ما». این عبارت را دُوْژِنکو ابداع کرده بود؛ سرانجام درسش را یاد گرفته بود.

معلوم شد مخترع دیگ بخار در اصل استاد سیبریایی، پالزونوف، بوده است و نه جیمز وات؛ لامپ الکتریکی را یابلوچکوف اختراع کرده و نه ادیسون؛ رادیو را پاپوف اختراع کرده و نه مارکنی؛ نخستین هواپیما را مهندس ماژایسکی آزمایش کرده و نه برادران رایت؛ قوس ولتا را پتروفِ معلم کشف کرده و سایر چیزها هم کشفیات میخاییل لامانوسوف در قرن هجدهم بوده است.

اکثریت قریب به اتفاق «جهان‌وطن‌ها» یهودی بودند.

بسیاری از کسانی که از شوروی رفته بودند، در شکل‌گیری اسراییل نقش داشتند. در میان آنان بسیاری از اعضای کمینترن نیز دیده می‌شدند. ارباب که از ناسیونالیسم اعراب (که زمانی در خدمت فاشیست‌ها بودند و زمانی در خدمت انگلیس) قطع امید کرده بود، تصمیم گرفت قمار تازه‌ای به راه بیندازد.