بریده‌هایی از کتاب بازگشت

امام کاظم (ع) فرمودند: کسی که بر نعمتی حمد و تشکر از خدا را انجام دهد و الحمدلله بگوید، او را شکرگذاری کرده و این حمد از آن نعمتی که به او داده شده بالاتر است. (بحار ج ۷۱ ص ۳۱.)

جزئیات زندگی من در این ۲۰ سال به من نشان داده شد. در هر صحنه‌ای که به من نشان داده می‌شد یک سؤال ضمنی وجود داشت: «با زندگی خود چه کردی؟» چقدر در زندگی‌ات به دیگران محبت کردی؟ آیا دیگران را خالصانه دوست داشتی، آن‌گونه که من اکنون تو را دوست دارم؟ من دیدم که تقریباً تمام فعالیت‌های زندگی من حول خود من می‌چرخید. در تمام کارها خودخواه بودم. از همه چیز نفع مادی برای خودم می‌خواستم. حتی دیدم که عبادت من هم برایم به‌صورت یک عادت بود. بدتر از آن، حس خودپسندی بود که به خاطر آن داشتم. من باخودم می‌گفتم: من از همه بهترم. حتی از خیلی‌ها ...

دیدم که چگونه در زندگی‌ام بسیاری را رنجانده و به آن‌ها آسیب زدم، یا در انجام مسئولیت‌هایم در قبال آن‌ها کوتاهی کردم تا جایی که اشتباه من در زندگی آن‌ها اثر منفی گذاشته بود. کسانی که به من نیاز داشته یا به‌نوعی به من وابسته بودند و من به بهانهٔ این که سرم شلوغ است یا این مشکل، مشکل من نیست یا با بی‌اهمیتی و تنبلی از کنار آن رد شده بودم. بی‌خیالی‌های من، دردهایی حقیقی در دیگران ایجاد کرده بود که من از آن‌ها کاملاً بی‌خبر بودم.

فرمودند: ببخش تا خداوند نیز تو را ببخشد. اگر کسی خواست در حضور تو غیبت کند بگو قاضی خداوند است.

اما حق‌الناس فقط مسائل مالی نیست. آنچه حق مردم باشد نظیر آبرو و شخصیت و ... مصداق حق‌الناس می‌باشد.

خبر شهادت حاج قاسم را شنیدم به همسرم گفتم: یک اتفاق مهم در راه است. مردم برای مدتی خانه‌نشین می‌شوند. نمی‌دانم اما احتمال دارد جنگ راه بیفتد یا... تا اینکه بحث بیماری کرونا پیش آمد.

در قنوتش «لااله الا الله العلی العظیم...» را زیاد می‌خواند. بعدها در رساله امام (ره) دیدم که یکی از بهترین دعاهای قنوتِ نماز است. سعی می‌کردم در نماز و حالاتش دقت کنم. در سجده آخر، دعا می‌کرد و سجده شکر را ترک نمی‌کرد. نه یک دقیقه یا دو دقیقه. بعضاً سجده‌هایش تا نیم ساعت طول می‌کشید

سر از جیب غفلت برآور کنون که فردا نمانی به خجلت نگون کنون بایدای خفته بیدار بود چو مرگ اندر آرد زخوابت چه سود زهجران طفلی که در خاک رفت چه نالی که پاک آمد و پاک رفت تو پاک آمدی برحذر باش و پاک که ننگ است ناپاک رفتن به خاک

کاظم گفت: «آقای ...! نمازشب آدم رو با ادب و با اخلاق می‌کنه و اخلاقِ حَسَنه بهش می‌ده. آن‌وقت خدا می‌شه استاد اخلاقش. وقتی هم خدا بشه معلم اخلاق انسان، همه چیزش رو درست می‌کنه و کارش رِله می‌شه.» بعد تعبیر جالبی به کار بُرد؛ گفت: «به‌خدا، نمازشب زمین و آسمان رو به هم می‌دوزه!»

می‌گفت: نگران مشکلات نباشید. دعای عهد بخوانید تا از رجعت کنندگان باشید. م

من تا آن موقع نمی‌دانستم که بی‌تفاوتی نسبت به مسئولیتی که در برابر دیگران داریم چنین گناه بزرگی است.

به من نشان داده شد که حتی کارهای پیش پا افتاده‌ای که از روی محبت انجام می‌دهیم مهم و باارزش هستند و باعث رشد ما خواهند شد. یک لبخند ساده یا کلامی امید بخش یا یک از خود گذشتگی کوچک.

مقابل ما یک پل بسیار بزرگ و عریض بود. مردم مثل راه‌پیمایی از آن عبور می‌کردند. جای سوزن انداختن نبود. خیلی شلوغ بود. گفتند: همه باید رد شوند، همه. به صورت مردم که نگاه می‌کردم، وحشت و ترس را می‌دیدم. وقتی کمی جلو می‌رفتند، این پل بزرگ، برای عبور هر کسی به اندازه خودش باریک می‌شد و بعد هم نازک و نازک‌تر... مانند مو باریک می‌شد. من دیدم که خیلی‌ها با وحشت از پل به پایین پرت می‌شدند! تازه فهمیدم که پل صراط و جهنم چه معنایی دارد. راستش را بخواهی من هم وحشت کردم. اما دو جوان مهربان گفتند: تو صراط را در دنیا طی کردی. شما شهدا احتیاج به عبور از صراط ندارید.

اولاً به شما بگویم که راحت‌ترین مرگ‌ها برای کسی است که دلبستگی به دنیا ندارد و وجود خود را پاک کرده است.

اصلاً ضرورت نمی‌بینم از کسی که در جمع ما نیست حرف بزنم و همواره شکرگذار تمام نعمت‌های خدا هستم.

مهم‌ترین چیزی که به من نشان داده شد این بود که عشق بالاترین چیز در عالم هستی است. من دیدم که حقیقتاً بدون عشق ما هیچ هستیم. ما اینجا هستیم که به یکدیگر کمک کنیم، مراقب و غمخوار یکدیگر باشیم، و یکدیگر را بفهمیم و ببخشیم و به هر انسانی که روی زمین متولد می‌شود محبت کنیم. این انسان می‌تواند سیاه یا سفید یا سرخ یا زرد پوست باشد، چاق یا لاغر یا جذاب یا زشت یا فقیر یا ثروتمند، ولی ما حق نداریم کسی را بر اساس این چیزها مورد ارزیابی و قضاوت قرار دهیم. همه از سوی خدا هستند.

من فهمیدم که گناه در طبیعت و فطرت ما نیست و گرچه از لحاظ تکامل روحی، هر کدام از ما در درجهٔ مختلفی هستیم، به خاطر طبیعت الهی و روحانی‌مان همهٔ ما اشتیاق به خوب بودن داریم. ولی وجود خاکی ما همواره در تضاد با روح ماست. گرچه روح ما پر از نور و حقیقت و عشق است، اما باید دائماً در مبارزه با آرزوهای پَست و پایین ما باشد و این باعث قوی شدن وجود ماست. آنانی که به درستی روح خود را پرورش دادند به توازن کاملی بین روح و جسم رسیدند. توازنی که به آن‌ها آرامش برای کمک به دیگران می‌دهد.

تمامی ما ارواح شکر گذار بودیم که خداوند به ما این اجازه را داده که آزادانه انتخاب کنیم و از قدرتی که این آزادی به همراه دارد استفاده کنیم. با این آزادی هر کدام ما می‌توانیم لذتی عمیق و حقیقی، و یا آنچه برای ما درد و اندوه به دنبال خواهد داشت را انتخاب کنیم...

چند سالی به بدنت برگردی و در دنیا با دوستان و همسرت زندگی کنی. در آن وقت، حال من ده‌ها برابر بدتر از کسی بود که او را از زندان انفرادی آزاد کرده و به او پست و مقام والایی داده باشند، ولی فورا از او آن پست و مقام را بگیرند و دوباره وارد همان زندانش کنند!

شیخ حسنعلی نخودکی (ره) می‌گفت: من به هر جا رسیدم از سه چیز بود: توجه به نماز اول وقت، احترام به سادات و لقمه حلال.