بریده‌هایی از کتاب رام کردن خشم سرکش

تمام داروهایی که می‌خوریم، اعم از داروهای با نسخه یا بدون نسخه، مدار مغز ما را تغییر می‌دهند. این مسئله دربارهٔ مصرف مواد مخدر تقلبی یا داروهای ضدروان‌پزشکی نیست. حتی همین داروهای استروئیدی که برای درمان بیماری‌های تنفسی یا بثورات جلدی مزمن می‌خوریم مغز ما را تغییر می‌دهند.

«اجازه دارین دیوونه بشین، اما اجازه ندارین که مثل دیوونه‌ها رفتار کنین.»

در جامعهٔ امروزی همین مزیت فرگشتی به عامل مزاحمی تبدیل شده است. درواقع گذشته باید ما را کاملاً از وضعیت حال مطلع کند، اما معمولاً چنین کارکردی ندارد. وقتی ما در گذشته آسیب دیده‌ایم و آثار آن تا زمان حال ادامه دارد، این مغز ابتدایی ماست که همان حلقهٔ نوارکاست را پخش می‌کند. از این گذشته، این حالت روحی (دوباره عصبانیت، اضطراب، ترس و غیره) از عملکرد سازندهٔ ما جلوگیری می‌کند؛ چراکه واکنشی به هشدار فعلی نیست. گاهی فقط واکنش نشان می‌دهیم، چون نمی‌دانیم با خاطراتی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم، چه کار دیگری می‌توان کرد.

وقتی اتفاقات ناگواری برایمان رخ می‌دهد، آن تجربیات تلخ را در قالب حافظهٔ زندگی‌نامه‌ای رویدادی ‌(ای‌اِی‌ام) رمزگذاری می‌کنیم. موقعیت‌هایی که اتفاقات بد گذشته را به یادمان می‌آورند باعث فعال شدن واکنش‌های حیاتی در ما می‌شوند تا دوباره آسیب نبینیم. درحقیقت، توانایی ما برای نشان دادن واکنشی قوی برابر خاطرات ای‌اِی‌ام تا اندازه‌ای یک مزیت فرگشتی مهم برای انسان‌هاست. مغز انسان گذشته را به خاطر می‌آورد به خیال اینکه آینده است و برای جلب توجه ما، براساس آنچه به خاطر می‌آورد، احساساتی مثل عصبانیت، اضطراب و ترس را بروز می‌دهد.

مغز ما انسان‌ها برای زندگی ابتدایی‌تری طراحی شده که به‌طور غریزی با عصر امروزی همخوانی ندارد. درحقیقت فناوری سریع‌تر از بشر پیشرفت کرده و ازاین‌رو صاحب بدن‌هایی هستیم که با زندگی ساده‌تری سازگاری دارند. ما انسان‌ها هر روز به‌جای شکار، دورهمی، نوازش کردن یکدیگر و چرت زدن، از جاهای بیشتری عبور می‌کنیم، با آدم‌های بیشتری تعامل داریم و در معرض حجمی از اطلاعات هستیم که بسیار بیش از ظرفیت ما برای مدیریت آن‌هاست و این یعنی همواره بار اضافی بر دوش ماست.

بخشش عواطف را از یک رابطهٔ سمی خارج می‌کند و این کار به شما کمک می‌کند تا در آینده مرزهای محکم‌تری برای خود مشخص کنید و عملکرد بهتری در حفظ این حدود داشته باشید. عصبانیت و خشم و غیظی که همچنان درون خود نگه داشته‌اید، به افرادی که در گذشته به شما آسیب زده‌اند قدرت می‌دهد که زندگی شما را در زمان حال کنترل کنند؛ چراکه همچنان پل ارتباطی فعالی بین عصبانیت شما و این افراد وجود دارد.

بخشش یعنی نیروی خود را دوباره به‌دست آورده‌اید. یعنی انرژی خود را دوباره مال خود کرده‌اید. این یعنی برای چیزی غیر از درد و رنج در زندگی خود، جا باز کرده‌اید. وقتی صحبت از مراقبت از خود می‌شود، هیچ ایرادی به خودخواهی افراطی نمی‌توان گرفت. استفاده از ماسک و آبمیوه‌های ضدسرماخوردگی خوب است، اما بخشش عالی‌ترین شکل مراقبت از خود است.

سیستم کنترل عصبی آواز خواندن در غشای خارجی مغز قرار دارد و درنتیجه واکنش‌های ترس و خطر را در زیر قشر مختل می‌کند. هرطور آواز بخوانید، جواب می‌گیرید، اما می‌توانید از این ترفند درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد (اِی‌سی‌تی) هم استفاده کنید. از سوژهٔ عصبانیت خود داستان کوتاهی بسازید (مثلاً اون هیچ‌وقت به حرف‌های من گوش نمی‌ده.) سپس این جمله را با ملودی آهنگ تولدت مبارک بخوانید. عصبانی ماندن حین خواندن این آواز بسیار دشوار است، به من اعتماد کنید!

عصبانیتی که تحت کنترل و ارادهٔ ما نیست با عصبانیت فریبکارانه از طریق تحلیل نوع واکنش فرد عصبانی قابل‌تشخیص است؛ آن هم زمانی که هیچ‌چیز جلودارش نیست. اگر افراد بعد از اینکه به خواستهٔ خود رسیدند هنوز دلخور باشند، عصبانیتشان از نوع ابزاری خودآگاه برای سلطه‌جویی نبوده است و چنانچه یک لحظه بعد از رسیدن به خواسته‌شان آرام شوند، عصبانیت از نوع فریبکارانه بوده است.

برقراری یک ارتباط سالم با عصبانیتمان کار بسیار دشواری است؛ به این قضیه کاملاً واقفم. یکی از چیزهایی که می‌تواند در این زمینه به ما کمک بزرگی کند چیست؟ دانستن این نکته که هرکدام از احساسات ما، ازجمله خود عصبانیت، محدودیت زمانی دارند. هزاران سال است که طبیبان بودایی این حرف را می‌زنند، اما در سال‌های اخیر علم هم درستی آن را تأیید کرده است. با بررسی پژوهش‌هایی که در زمینهٔ سکتهٔ مغزی انجام شده می‌توان دریافت که دانشمندان موفق به اندازه‌گیری مدت‌زمان پایداری یک احساس در مغز شده‌اند. این زمان ۹۰ ثانیه است. چون احساسات فقط قرار است اطلاعات باشند و این داده‌ها در مغز ما باقی نمی‌مانند، مگر اینکه خودمان آن‌ها را رها نکنیم.