بریده‌هایی از کتاب فلسفی زیستن

«همانا رنج‌کشیدن از آنچه در اختیار ما نیست، بس عبث است.»

مردم می‌توانند به‌راحتی روان ما را بازیچه قرار دهند:

طی پانزده سال و اندی، مباحث ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و مطالب بسیارِ دیگری را آموختم. جز اینکه نحوهٔ برخورد کارساز با موقعیت‌های چالش‌برانگیز کدام است؟ چگونه بر ترس‌هایم غلبه کنم؟ حالات غمگینانهٔ خود را چگونه التیام بخشم؟ مرگ دوستان را چگونه هضم کنم؟ بر خشم خود چه‌طور غلبه کنم؟ به اعتمادبه‌نفسم چگونه بیفزایم؟ بله! گویا درس‌هایی بوده که هرگز نیاموختم

«مسئله‌ای‌ست که همیشه مرا شگفت‌زده می‌کند: همهٔ ما خود را بیش از هر انسان دیگری دوست داریم، اما شگفتا که به عقیدی دیگران، بیش از عقاید خویشتن ارج می‌نهیم!» مارکوس آئورلیوس

هرکه مطالعهٔ آراء فیلسوفی را در پیش می‌گیرد، قاعدتاً باید بتواند در هر روز از زندگی خویش، تغییر مثبتی ایجاد نماید. هر روز از روز پیشین کامل‌تر باشد یا دست‌کم در مسیر تکامل طی طریق کند. پیشه‌کردن رواقی‌گری، شخصیت شما را ارتقاء می‌بخشد؛ اینکه مجموعه‌ای از ویژگی‌های مفید و برجسته در روند زندگی شما جاری شوند. ویژگی‌هایی چون شجاعت، صبوری، انضباط شخصی، وقار، پشتکار، بخشش، مهربانی و تواضع بنیان‌های محکم این فلسفه، اطمینان‌بخش خاطرتان خواهند شد و در مسیر افزایش اعتمادبه‌نفس، چراغ راهتان می‌گردند.

نباید از خاطر ببریم موفقیت از آن کسی‌ست که آنچه را که باید اجرایی کند محقّق می‌سازد، چه حالش را داشته باشد و چه نه.

«مسئله‌ای‌ست که همیشه مرا شگفت‌زده می‌کند: همهٔ ما خود را بیش از هر انسان دیگری دوست داریم، اما شگفتا که به عقیدی دیگران، بیش از عقاید خویشتن ارج می‌نهیم!»

مارکوس آئورلیوس در کتاب «تأملات» خویش این نگرش را به تفصیل توضیح می‌دهد. او انسان‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کند. دستهٔ اول مردمانی هستند که به‌محض نیکی به دیگران، چشم به پاسخ و عمل متقابلِ آنها می‌دوزند. دستهٔ دوم مردمانی هستند که بلافاصله توقعِ جبران ندارند، اما در خلوت، دیگران را مدیونِ خود می‌دانند. «دستهٔ سوم افرادی هستند که همانند یک درخت تاک که انگور می‌دهد، به چیزی چشم‌داشت ندارند، جز اینکه در زمان مناسب، کشت آنها به بار بنشیند.»

شخصیت بر زیبایی ظاهری ارجحیت دارد. «لباس سناتور را کنار بگذارید و رخت ژنده بپوشید، اما همچون یک سناتور رفتار کنید.»

«صبحگاهان که از خواب برمی‌خیزی، به‌خود یادآور شو: امروز با بیهوده‌گویان، ناسپاس‌ها، خودشیدایان، دروغگویان، رشک‌ورزان و فرومایگان روبه‌رو خواهم شد. اینان به این رنج‌ها دچارند، از آن رو که تفاوت میان خیر و شر را نمی‌دانند.» مارکوس آئورلیوس

(گاهی بهترین کار، واکنش نشان ندادن است.)

«اگر شایسته نیست، انجامش ندهید؛ اگر حقیقت نیست، بر زبانش نیاورید.»

هیچ درختی ریشه‌دار و تنومند نخواهد شد، مگر اینکه در معرض وزش بادهای سخت باشد.

ما عریان به دنیا آمده‌ایم و عریان نیز از دنیا خواهیم رفت.

رخدادها، به‌مثابه داروهایی هستند که طبیعت در جهت سلامتی ما تجویز می‌کند. حوادث «برای ما» اتفاق می‌افتند، نه «علیه ما»، حتی اگر در ظاهر این‌گونه به نظر نیاید.

در روزگار سرسام‌آور کنونی، حفظ آرامش چیزی‌ست که همهٔ ما در جست‌وجوی آن هستیم.

همان‌طور که می‌گویند: خود، آن تغییری باش که می‌خواهی در این جهان ببینی.

آنچه که من از زندگی توأمِ با فضیلت دریافته‌ام، دستورالعملِ بسیار ساده‌ای‌ست: در هر لحظه، تمام کوششتان را به کار ببندید، بهترینِ خود باشید، سعی کنید بهترین واکنش‌ها و پاسخ‌ها را برگزینید. به زبان ساده، انسان نیکونهادی باشید که به هم‌نوعان و طبیعت نیز ارج می‌نهد.

رواقیون نیک‌نهادی را شاملِ چهار مؤلفهٔ اساسی از جمله «خرد»، «انصاف»، «شجاعت» و «انضباط نفس» می‌دانند. چنانچه این ویژگی‌ها وارد منش زندگی ما گردند و در آن بمانند، شخصیتی استوار از ما پدید می‌آید که کنش‌هایش درست همانند «فرزانه»، ستودنی و شرافتمندانه خواهد بود.

به‌عنوان پیرو مکتب رواقیون، شما خواهید آموخت تنها کسی که زندگی را بر شما حرام می‌کند، خودتان هستید. این شمایید که مجال می‌دهید چالش‌های ناخوشایندی که زندگی پیش‌رویتان قرار می‌دهد، بر احوالات درونی شما چیره شوند.