بریده‌هایی از کتاب فلسفی زیستن

هر چالشی که در زندگی برایتان رخ دهد، رواقی‌گری کارگشایتان خواهد بود. به‌رغم کهن بودنِ این اندیشه، در کمال شگفتی، حکمتی نوین و متجدد دارد. می‌تواند تاب و توانتان را در مواجهه با چالش‌ها افزون کند.

«آن زمانی توانستم در سفر دور و درازم به سرمنزل مقصود برسم که کشتی‌ام غرق شد و من تاب آوردم».

زمانی با ارزش‌های خود همسویی بی‌کم‌وکاست دارید که خودِ راستینتان را بروز دهید و این همان مرحله است که به سرحد امنیت و آرامش رسیده‌اید. به بیان سنکا «در این مرحله به آرامش خاطر دست یافته‌اید زیرا ملاک و معیارتان در زندگی معیّن و قطعی‌ست. همانند دیگران در تصمیمات خود دائماً دچار تردید نمی‌شوید. همان افرادی که متناوباً در طیفی از تصمیمات غوطه می‌خورند و تکلیفشان با خود، معلوم نیست.»

آرامش چیست؟ سنکا در آثار کلاسیک خود، از قدرت «خوش‌خویی» سخن می‌راند. او می‌گوید تعریفِ «خوش‌خویی» (که به «آرامش» ترجمه شده است)، عبارت است از تشخیص مسیر خود و پیمودنِ همان راه. درواقع احساسی‌ست که از اعتماد کامل و عمیق به خویشتن پدید می‌آید. شما اطمینان دارید، آنچه که انجام می‌دهید، بهترین کار ممکن است. بنابراین ضرورت ندارد چشمتان به دیگران باشد تا ببینید نظر آنها چیست. دائم خود را با دیگران قیاس نمی‌کنید و در انتخاب خود تردید ندارید. به آنچه می‌کنید اطمینان دارید زیرا بر مبنای تمام قوای خود دست‌به‌کار شدید. زیست شما در این حالت، مطابق با ارزش‌های مورد نظر خودتان است و شک ندارید که همهٔ توان خود را به خرج خواهید داد.

«فرد شجاع کسی نیست که هرگز خشم را تجربه نکرده است، شخصی‌ست که به‌رغم تشویش و اضطراب، دست به واکنش شجاعانه می‌زند».

تأثیر مخرّبِ اهانت‌ها، از مفاهیم واژگان حاصل نمی‌شود، بلکه تعبیری‌ست که خود ما بر روی آنها می‌گذاریم. آنها از ذهن و ضمیر انسان درک و دریافت دقیقی داشتند و بر مبنای آن، روش‌های روان‌شناختی را در ابعاد گسترده ابداع کردند تا بر هیجانات منفی فائق آیند و مهارشان کنند

سعادت، عبارت است از زندگی شادی که همواره توأمان با آرامش و سبک‌بالی‌ست و این حال پیامد آن بالندگی‌ست که از همسو شدنِ کنش‌های لحظه‌به‌لحظهٔ زندگی با خودِ آرمانی‌مان حاصل می‌شود.

«اگر شایسته نیست، انجامش ندهید؛ اگر حقیقت نیست، بر زبانش نیاورید.» مارکوس آئورلیوس

«اگر شایسته نیست، انجامش ندهید؛ اگر حقیقت نیست، بر زبانش نیاورید.» مارکوس آئورلیوس

: «همانا رنج‌کشیدن از آنچه در اختیار ما نیست، بس عبث است.»

«هنرِ زیستن، بیشتر به کشتی‌گیری می‌ماند تا رقص.» آمادگی مواجهه با پیشامدهای ناگهانی ضروری‌ست.

نیک‌نهادی یک انسان در واقع بدین معنی‌ست که شخص در حسنِ شخصیت تفوق جوید و همواره بهترین و برترین خویش را عرضه کند، مرتبه‌ای که بسیار ستودنی و پسندیده است. از نگاه رواقیون، نیک‌نهادی بالاترین خیرهاست و قرین با آن زیستن، از انسان موجودی به‌معنای حقیقی «شایسته» می‌سازد. وقتی شخص به این درجه می‌رسد، مزایای دیگر نیز یک‌به‌یک پدیدار می‌شوند

«بی‌عدالتی شما، تنها در آنچه که صورت می‌دهید نمود ندارد، بلکه بسیاری از اوقات در کاری‌ست که آن را انجام نمی‌دهید.» مارکوس آئورلیوس

«من لایزال نیستم، انسان‌ام؛ بخش کوچکی از یک کلیّتِ بی‌کران، همانند ساعتی از یک شبانه‌روز، همانند یک ساعت، باید پدید آیم و همانند آن، به پایان برسم.» اپیکتتوس

رواقیون نیک‌نهادی را شاملِ چهار مؤلفهٔ اساسی از جمله «خرد»، «انصاف»، «شجاعت» و «انضباط نفس» می‌دانند. چنانچه این ویژگی‌ها وارد منش زندگی ما گردند و در آن بمانند، شخصیتی استوار از ما پدید می‌آید که کنش‌هایش درست همانند «فرزانه»، ستودنی و شرافتمندانه خواهد بود.

«اگر شایسته نیست، انجامش ندهید؛ اگر حقیقت نیست، بر زبانش نیاورید.»

اگر من فلان و بهمان را به دست بیاورم / به سرانجام برسانم یا از آن خودِ کنم، در آن صورت شادمان خواهم شد. مسئله اینجاست که شکست چنین دستورالعملی روشن است. زیرا مردمان پس از سال‌ها دنباله‌روی از آن، از خود می‌پرسند: همهٔ آنچه زندگی به ما ارائه می‌دهد، همین‌هاست؟!

«ما بیش از آنکه زخم‌خورده باشیم، وحشت‌زده‌ایم و از تصورات خویش، بیش از واقعیت واهمه داریم.» سنکا

«عموم گفتار و کردار ما غیرضروری‌ست، چنانچه از آنها چشم بپوشید، زمانِ فراخ‌تر و خاطرِ آسوده‌تر خواهید داشت. صبحگاهان از خود جویا شوید: «آیا این امر ضرورتی دارد؟» گریزی از پیش‌انگاره‌های نابه‌جا ندارید، چراکه کنش‌های غیرضروری را به‌دنبال خواهند داشت.» مارکوس آئورلیوس

قاعدتاً باید بتواند در هر روز از زندگی خویش، تغییر مثبتی ایجاد نماید. هر روز از روز پیشین کامل‌تر باشد یا دست‌کم در مسیر تکامل طی طریق کند