بریده‌هایی از کتاب فلسفی زیستن

«در همین دادگاه شبانه، به خود نهیب می‌زنم که ای مردک دیوانه! آخر چه توفیری می‌کند که وزن بدنت را بر کدام قسمت از نیمکت بیندازی؟!»

«تنها ضامن یک شادمانی جاودانه توأم با سبک‌بالی، داشتن شخصیتی مثمرثمر و ممتاز است.»

نیک‌نهادی، اساساً کاربستِ عملی خرد است: کنشِ مطلوب را تشخیص‌دادن و عملاً آن را پیاده‌کردن.

رواقیون نیک‌نهادی را شاملِ چهار مؤلفهٔ اساسی از جمله «خرد»، «انصاف»، «شجاعت» و «انضباط نفس» می‌دانند. چنانچه این ویژگی‌ها وارد منش زندگی ما گردند و در آن بمانند، شخصیتی استوار از ما پدید می‌آید که کنش‌هایش درست همانند «فرزانه»، ستودنی و شرافتمندانه خواهد بود.

زمانی با ارزش‌های خود همسویی بی‌کم‌وکاست دارید که خودِ راستینتان را بروز دهید و این همان مرحله است که به سرحد امنیت و آرامش رسیده‌اید. به بیان سنکا «در این مرحله به آرامش خاطر دست یافته‌اید زیرا ملاک و معیارتان در زندگی معیّن و قطعی‌ست. همانند دیگران در تصمیمات خود دائماً دچار تردید نمی‌شوید. همان افرادی که متناوباً در طیفی از تصمیمات غوطه می‌خورند و تکلیفشان با خود، معلوم نیست.»

«فرد شجاع کسی نیست که هرگز خشم را تجربه نکرده است، شخصی‌ست که به‌رغم تشویش و اضطراب، دست به واکنش شجاعانه می‌زند».

«درخشش شمشیر، بیش از تلألؤ سکه‌های زر، چشم ما را مبهوت می‌کند و آنچه دیگران تمنّا می‌کنند یا از آن وهم دارند، هرگز در نظر ما ارج و قربی ندارد.»

احساسات همچون سمّی بر سعادت ماست و ریشهٔ همهٔ رنج انسان، از احساسات اوست.

از نقطه‌نظر رواقیون، فوران احساسات، پاشنهٔ آشیل آدمی‌ست؛ خصوصاً آن زمان که واکنش‌ها از احساسات نشئت بگیرند.

«با خاطری آرام، رنج‌ها را تاب‌آوردن، فشار و شدّتِ بدبختی را می‌زداید»

فلسفه، حوزهٔ عمل‌ورزی است

با همهٔ تفاسیر، آرامش چیست؟ سنکا در آثار کلاسیک خود، از قدرت «خوش‌خویی» سخن می‌راند. او می‌گوید تعریفِ «خوش‌خویی» (که به «آرامش» ترجمه شده است)، عبارت است از تشخیص مسیر خود و پیمودنِ همان راه. درواقع احساسی‌ست که از اعتماد کامل و عمیق به خویشتن پدید می‌آید. شما اطمینان دارید، آنچه که انجام می‌دهید، بهترین کار ممکن است. بنابراین ضرورت ندارد چشمتان به دیگران باشد تا ببینید نظر آنها چیست. دائم خود را با دیگران قیاس نمی‌کنید و در انتخاب خود تردید ندارید.

زندگی همین است؛ همچون رینگ مشت‌زنی که مدام با ضربات مشت و لگد دست به گریبان هستیم، ولی ما قاعده و روش خود را داریم.

«با خاطری آرام، رنج‌ها را تاب‌آوردن، فشار و شدّتِ بدبختی را می‌زداید».

زمانی می‌توانید با سروشِ درونی خویش شادمان باشید که کنش‌های لحظه به لحظهٔ زندگی‌تان همسو و هم‌جهت با خودِ آرمانی‌تان باشد. آنگاه است که در مسیر زندگی خود «شکوفا» می‌شوید و نتیجهٔ این «شکوفایی» چیزی جز «شادمانی» نیست.

بدیهی‌ست که باید فلسفه‌ای را برگزید که چراغ راه شود و مسیر را بنمایاند تا معنایی از زندگی حاصل شود. بدون چنین مسیریابی، محتمل است به‌رغم تمامی کنش‌های مصمّم خود، در یک دور باطل بیفتیم. در تمام زندگی به دنبال اهداف کوچک و کم‌مقدار بدویم و در نهایت به رضایت خاطر و خرسندی از ماحصل عمر نرسیم و ناکامی و پشیمانی و رنج، مصاحب دائمی‌مان شوند

بارانِ بی‌موقع بیگانگان با رفتار آزارنده و یا نشت‌کردن آب از ماشین ظرفشویی، نباید بتواند خوشی ما را خدشه‌دار کند. در این صورت در زندگی نقش قربانیانِ مأیوسی را ایفا کرده‌ایم که مغلوبِ شرایط بیرونی هستند.

و حال در این نقطه هستم! با شور و حرارت نتیجهٔ هفته‌ها پژوهش را می‌نگارم، بحثی که طرفداران پیگیر و علاقه‌مندی را برمی‌انگیزد که به شدّت به دنبالِ حکمتِ برآمده از این فلسفهٔ ممتاز و نمونه هستند. بر این باورم که کتابِ حاضر، پیشینهٔ رواقی‌گری مدرن را تقویت خواهد کرد و از همه مهم‌تر، چراغ راهی بر کاوش شما برای زندگی سعادتمند خواهد بود. زیرا ماهیت و چیستی رواقی‌گری همین است؛ راه و رسم زندگی سعادتمند.

خواستهٔ ما زندگی‌ست که سراسر توأم با شادمانی و آرامش و سبک‌بالی باشد. تسلط بر خویشتن و واکنش‌هایمان در زمان دشواری، اصلِ اساسی‌ست.

حوادث «برای ما» اتفاق می‌افتند، نه «علیه ما»، حتی اگر در ظاهر این‌گونه به نظر نیاید.