بریده‌هایی از کتاب فلسفی زیستن

زمان را به مهم‌ترین اولویت‌ها معطوف کنید و از هدر دادن آن به‌پای امور ناچیز بپرهیزید.

سنکا خاطرنشان می‌کند: «در خرج‌کردن پول و ثروت، بسیار مقتصد هستیم، اما به زمان که می‌رسد، بدون اندیشه آن را هدر می‌دهیم، تنها امری که بایست در آن خساست ورزید.»

«اگر در پی آرامش خیال هستید، از کارها بکاهید و تنها به اساسی‌ترین‌ها بپردازید، هرچه کمتر بیهوده‌ورزی کنید، بیشتر آرامش خواهید داشت.»

مارکوس آئورلیوس متذکر می‌شود که این مطلب را هر سحرگاه به خود یادآور شوید: «هر سحرگاه که از خواب برمی‌خیزی، درنظر بیاور که زنده‌بودن، چه گنجینهٔ هنگفتی‌ست؛ نفس‌کشیدن، اندیشیدن، لذت‌بردن و مهر ورزیدن.»

زندگانی، همین حالاست و شما با تجلّی‌بخشی به خودِ برترتان در هر لحظه، بهترین بهره را از زندگی می‌برید.

مارکوس آئورلیوس توصیه می‌کند: «مرگِ خود را قطعی بدان، به‌گونه‌ای که تمام زندگانی خود را پشت سر نهاده‌ای، آن مختصری که برایت به‌جا مانده را به نیکوترین احوال سپری کن.»

«رنج، از سرسختی روانی ما در برابر پذیرش حوادث سرچشمه می‌گیرد.»

چنان‌که موفقیت را عطف تمام توان بر فرایند بدانیم، هرگز شکست معنایی نخواهد داشت؛ ضمن اینکه پذیرش پیامد، از روی متانت و وجدان آسوده نیز، میسر می‌شود.

رواقیون به درستی دریافتند شادمانی درونی آدمی، بستگی چندانی به شرایط محیطی ندارد.

«هر سحرگاه که از خواب برمی‌خیزی، درنظر بیاور که زنده‌بودن، چه گنجینهٔ هنگفتی‌ست؛ نفس‌کشیدن، اندیشیدن، لذت‌بردن و مهر ورزیدن.»

اندیشیدن به مرگ، به ملالتتان نمی‌انجامد، هرگز! بلکه موجبات لذت‌بردن شما از زندگی را افزودن می‌کند.

«من لایزال نیستم، انسان‌ام؛ بخش کوچکی از یک کلیّتِ بی‌کران، همانند ساعتی از یک شبانه‌روز، همانند یک ساعت، باید پدید آیم و همانند آن، به پایان برسم.»

خشم نوعی شوریدگی‌ست، هیجانی به‌غایت منفی که رواقیون بر آن بودند به حداقل ممکن برسانند. خطبه‌ای که سنکا در مضمون خشم نگاشته است، بهترین مأخذ توصیه‌های رواقی در باب خشم محسوب می‌شود.

«هربار که بوسه‌ای نثار فرزند یا همسرتان می‌کنید، به خود یادآور شوید: یک موجود فناپذیر را بوسیده‌ام.»

زندگانی هر واقعه‌ای را که رقم بزند، ما همواره حق انتخاب خواهیم داشت: متوقف شویم یا با آنها مقابله کنیم، شانه خالی کرده و بگریزیم یا با آنها رشد کنیم. مصائب در حکم ابزارآلاتی هستند که می‌توان از طریق آنها، خودِ بهتر و برتری پدید آورد. بدون این فرصت‌ها مجال رشد نخواهیم یافت و درجا می‌زنیم.

برای خطا نورزیدن دیگران، دست به‌دعا نشوید، بلکه طلب قدرت برای خویش کنید تا توان تحمل و بخشایندگی آنها را داشته باشید.

«بگذارید چنگال تیز فلسفه خطاهای خودتان را بخراشد و بزداید تا اینکه در انتقاد از خطاهای دیگران، دستاویزتان قرار گیرد.»

سعادت، نوید غایی و اصلی مکتب رواقی‌ست که در گِرو زیستنی شادمانه و سبک‌بال، محقق می‌شود. بالندگی و شکوفایی در مسیر زندگی منجر به سعادت آدمی می‌شود. این هدف آرمانی همهٔ انسان‌هاست، موافق هستید؟ زیستی شادمانه که قرین با بالندگی و شکفتن ماست.

هدف غایی رواقیون و دیگر مکاتب فلسفی باستانی «سعادت» بود. واژهٔ eudaimonia"" از دو بخش "eu" به معنای خوشی و شادمانی و "daimon" به معنای سروش درونی تشکیل شده است.

«درونتان را جست‌وجو کنید. سرچشمهٔ شادی همانا در درون شماست؛ همواره مستعدِ جوشیدن، فقط اگر کندوکاو کنید.»