بریده‌هایی از کتاب مادری که کم داشتم

بخصوص بازخواهیم گشت. کارکردن بر روی فصل‌های این کتاب شاید کمی موجب ناراحتی و ناامیدی شما شود. اغلبِ کسانی که دچار کمبود مادری بوده‌اند چهره‌های بسیار کمی از مادرِ خوب می‌شناختند یا اصلاً چنین چهره‌هایی را نمی‌شناختند. لطفاً ناامید نشوید. قرار نیست هیچ‌کدام از این خلأها دائمی باشند. درست است که احتمالا این خلأها را مادری که بزرگتان کرده پر نخواهد کرد، ولی شاید این عملکردها را جایی در زندگی بزرگ‌سالی‌مان تجربه کنیم.

شاید زمان‌هایی در کودکی و بزرگ‌سالی‌تان پیش آمده باشد که برای کمک به مادرتان رجوع کرده باشید. در این موارد چه اتفاقی افتاده است؟ اگر مراجعه به مادرتان برای شما راحت نیست، دقت کنید و ببینید که در بدنتان چه احساسی می‌کنید و چه نوع خودپایی‌هایی در شما بروز می‌کند؟ وقتی‌که کم و کسری در هر کدام این کارکردهای اساسی در شما وجود داشته باشد، خلائی در جریان رشدتان ایجاد می‌شود. برای آنکه در نهایت بتوانید این خلأ را پر کنید، قدم اول این است که بفهمید چه خلأهایی دارید. بعداً در این کتاب به موضوع جبران‌کردن کمبودهای

مادر اولین ستون خانهٔ ماست. پس از آن، ارتباط‌های بعدی و هر جایی که ما نامش را خانه می‌گذاریم -اجتماع، کشور،‌ مکان یا هر جای دیگری- جایگزین آن می‌شود (یا اگر مادر نقشش را حفظ کند، تا حدی جایش را می‌گیرد). اگر مادر همیشه در دسترس کودک نباشد،‌ در خودش فرورفته یا جای دیگری مشغول باشد، پریشان و بی‌ثبات باشد یا نتواند به‌لحاظ عاطفی حضور داشته باشد، در این صورت ما نمی‌توانیم او را همچون ستون خانواده بدانیم. دیگر آغوش مادری وجود ندارد. این مشکل ممکن است در بزرگ‌سالی به این شکل بروز یابد که در ایجاد خانه‌ای گرم ناتوان هستیم.

مادر به‌منزلهٔ ستون خانه این نقش به کودک پیام می‌دهد که "بودنم برای توست". اگر واقعاً این پیام را باور کنید، حتی در بزرگ‌سالی برای تجدید قوا، آرامش یا پشتیبانی همیشه به مادر مراجعه خواهید کرد. وقتی دنیا شما را زمین می‌زند، وقتی ازدواجتان از هم می‌پاشد، وقتی احساساتتان آسیب می‌بیند، همیشه می‌توانید به مادرتان برگردید. این زمان شبیه دوره‌ای از رشد به نام تجدید رابطه است که در آن کودک برای اولین بار از مادرش جدا می‌شود، خطر کرده و وارد دنیا می‌شود،‌ با این حال می‌رود و برمی‌گردد. می‌رود و برای تجدید قوای روانی به مادر برمی‌گردد.

ازآنجاکه اولین زبان کودک لمس‌شدن است، بغل‌کردن و نگه‌داشتن کودک زیر یک‌سال و بعداً نوازش کودک درحال‌رشد چیزهای زیادی به او منتقل می‌کند.

"مادر" کسی است که از او می‌آییم و از او ساخته شده‌ایم. این منبع در اسطوره‌شناسی و دین اغلب به‌صورت نوعی الههٔ مادر، یا الههٔ اقیانوس، به تصویر کشیده شده است. درست همان‌طور که تصور می‌شود زندگی از اقیانوس پدید آمده است، زندگی انسان نیز از مادر و به‌طور خاص از رحم مادر پدید می‌آید. بنابراین، هم در سطح اساطیری و هم در سطح دنیوی، مادر منبع زندگی تلقی می‌شود. وقتی بچه تجربهٔ مثبتی از مادرش داشته باشد، این احساس را پیدا می‌کند که من از مامان هستم. من از او می‌آیم.

همهٔ ما نیاز به جایی داریم که بتوانیم کاملا خودمان باشیم، جایی که نقش بازی نکنیم و جایی که در کنار فرد دیگر احساس آرامش و راحتی بکنیم.

مادرانگی مستلزم بخشش مداوم و بی‌وقفه است. به همین جهت کار ساده‌ای نیست که وقتی هنوز نیازهای خودت برآورده نشده، از خودت چیزی ببخشی.

مادر اولین محیطی است که ما تجربه می‌کنیم و چگونگی این تجربه بعداً بر تجربهٔ ما از دنیا و انتظاراتی که از آن داریم تأثیر بسیاری می‌گذارد. اگر مادر به نیازهای اولیهٔ ما پاسخ نداده باشد، در کل ما نیز از دنیا چنین انتظاری نخواهیم داشت. اگر مادر با ما گرم نبوده باشد، ما نیز دنیا را جای گرمی نخواهیم دانست. در واقع بخش عمدهٔ التیام‌یافتن زمانی اتفاق می‌افتد که بفهمیم دنیا مثل مادرمان نیست و در نتیجه دریافت‌ها و ارتباطمان را با آن تغییر دهیم.

تمرین کنید برای خودتان مادر خوبی باشید.

انعکاس کلامی گفتن چیزهایی از این دست است: "تو واقعاً عصبانی هستی" یا "تو الان عصبانی هستی"‌. انعکاس کلامی به بچهٔ کوچک کمک می‌کند که احساساتش را بشناسد و در سنین بالاتر به افراد کمک می‌کند که احساس شنیده‌شدن بکنند. این فرایند به احساسات محدود نمی‌شود؛ ویژگی‌ها هم منعکس می‌شوند. مثلا "تو دختر زیبایی هستی" و "خدایا، چه دختر زرنگی".

مادر به‌منزلهٔ منبع مادر به‌منزلهٔ محل دلبستگی مادر به‌منزلهٔ اولین پاسخگو مادر به‌منزلهٔ تنظیمگر مادر به‌منزلهٔ پرورش‌دهنده مادر به‌منزلهٔ آینه مادر به‌منزلهٔ تشویقگر مادر به‌منزلهٔ مربی مادر به‌منزلهٔ محافظ مادر به‌منزلهٔ ستون خانه

ده پیام اصلی که مادر خوب می‌دهد: خوشحالم که تو هستی. تو را می‌بینم. تو برای من آدم خاصی هستی. به تو احترام می‌گذارم. عاشقت هستم. نیازهای تو برایم مهم است. هر وقت کمک خواستی پیش من بیا. بودنم به‌خاطر توست و برایت وقت می‌گذارم. تو را در امان نگه می‌دارم. می‌توانی به من تکیه کنی. به وجود تو دلگرمم.

به نظر می‌رسد که وقتی مادری به کودکش نشان ندهد که چقدر از بغل‌کردن او لذت می‌برد، کودک عاقبت میل طبیعی‌اش به در آغوش کشیده‌شدن را سرکوب می‌کند. برای همین وقتی‌که بغلش می‌کنند، خودش را مثل گونی سیب‌زمینی شل و آویزان می‌کند. چنین کودکانی "میل به خواسته‌شدن" را در خودشان فرو نشانده‌اند. با این حال، مسلماً شما نمی‌توانید این میل را کاملا در خود خاموش کنید، بلکه فقط از آگاهی به خواسته‌شدن فاصله می‌گیرید. میل به خواسته‌شدن به ناخودآگاهتان پرت می‌شود و به‌صورت کاملا ابتدایی باقی می‌ماند و همیشه حسِ فوریت و اضطرار شدید در خودش دارد. بچه‌هایی که در چنین موقعیتی هستند فکر می‌کنند که والدینشان نمی‌خواهند به نیازها و احساسات آن‌ها رسیدگی کنند و برای همین یاد می‌گیرند که عواطفشان را پنهان کنند.

مادری که از منحصربه‌فرد بودن کودکش پشتیبانی می‌کند در مواقع غیرضروری او را کنترل نمی‌کند و ترجیحات و تصمیماتش را می‌پذیرد، و به همه می‌فهماند چیزهایی که در کودکش می‌بیند برایش ارزشمند است. این پیام را به کودکش می‌دهد که "من به تو احترام می‌گذارم". کودکانی که احساس می‌کنند مورد عشق و احترام هستند، به‌جای آنکه تصویر والدینشان را منعکس کنند یا خودشان را با تصویر کلیِ والدین مطابقت دهند، صادقانه اجازه می‌یابند تا خودِ منحصربه‌فردشان را کشف و ابراز کنند.

افرادی که دچار کمبود مادری هستند، در مقایسه با تصویر ما از مادر آرمانی، چیز بسیار اندکی دریافت می‌کنند. مثل اینکه به کمد خالی نگاه کنی و بخواهی چیزی انتخاب کنی

مادرانی که بدون احساس اجبار مراقب فرزندانشان هستند در سنین پیری بدون همین احساس اجبار تحت مراقبت فرزندان بالغشان قرار می‌گیرند.

انگار وقتی‌که مادر گم می‌شود، دیگر هیچ‌جایی نمی‌شود او را پیدا کرد.

یکی از بزرگ‌سالان فهمیده مادرش را از دیدِ خویشتنِ کودکش چنین شرح داد: "حضور مادر مرا سر پا نگه می‌دارد. وقتی‌که او حواسش پرت می‌شود، حواس من هم پرت می‌شود و ارتباطم را با خودم از دست می‌دهم".

"وقتی خلائی در دلتان وجود داشته باشد، ممکن نیست هیچ [عشقی] برایتان کافی باشد"